بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش تعیین تاثیر روحیه گذشت و ایثار پرسنل عملیاتی آتش نشانی بر کاهش تلفات شهروندان، با بررسی تطبیقی مدیریت بحران آتشسوزی ساختمان پلاسکو تهران و برج گرنفل لندن بوده و روش جمع آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل دو مجموعه 5000 نفری از آتشنشانان تهرانی و لندنی بوده و حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 357 نفر برای هر گروه تعیین شد و روش نمونه گیری از نوع در دسترس بوده است .
ابزار اندازه گیری و تجزیه و تحلیل داده ها شامل اطلاعات کتابخانه ای و پرسشنامه ء محقق ساخته بر مبنای رفتار شهروندی سازمانی ویلیام و اندرسون - - 1991 بوده که روایی آن پس از تایید استاد راهنما و مشاور، به تایید 8 نفر از متخصصان حوزه مدیریت رسیده است و پایایی پرشسنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/87 بدست آمده است و روشهای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی شاخص هایی نظیر فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد و در بخش استنباطی با آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون خی دو، با استفاده از نرم افزار SPSS بوده است.
نتایج تحقیق نشان می دهد روحیه ایثارگری در هر دو گروه از آتشنشانان وجود داشته و موید این موضوع می باشد که در هر دو جامعه - تهران به عنوان جامعه در حال توسعه و لندن به عنوان جامعه پیشرفته و مدرن - افرادی که دارای خصوصیات ایثارگرانه می-باشند وارد این حرفه میگردند ولی آتشنشانان تهران با توجه به خصوصیات فرهنگی جامعه از رفتارهای ایثارگرانه بالاتری برخوردار میباشند. از تجزیه و تحلیل داده ها در بعد تلفات انسانی شهروندان به این نتیجه می رسیم که نیروهای آتش نشانی تهران موفق تر بوده اند ولی با مقایسه تلفات آتشنشانان در دو آتش سوزی در مییابیم آتشنشانی لندن در بعد کاهش تلفات آتش نشانان موفق تر عمل نموده است.
مقدمه
کشور ایران به واسطه موقعیت جغرافیایی در معرض وقوع سوانح طبیعی متعددی قرار دارد . رخداد سوانح غیرطبیعی درکشور همه ساله موجب از دست رفتن سرمایه های عظیم انسانی و اقتصادی کشور می گردد که بعضا جبران آن امکان پذیر نیست. از این رو در دو دهه اخیر و بخصوص بعد از زلزله 1382 بم توجه ویژه ای به مقوله کاهش اثرات سوانح در کشور مبذول شده است که مهمترین آن تصویب آیین نامه ستاد پیشگیری و مدیریت بحران در موارد طبیعی و سوانح غیرمترقبه در سال 1383 و ابلاغ سیاستهای کلی نظام توسط مقام معظم رهبری در خصوص پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح و حوادث غیر مترقبه در سال 1384 بود. تصویب لایحه ایجاد سازمان مدیریت بحران کشور در سال 1387 نیزگام مهمی به سمت یکپارچه سازی مقابله با سوانح در کشور میگردد.
سازمان آتش نشانی با توجه به وظایف ذاتی خود که نجات جان و مال شهروندان می باشد به عنوان یکی از ارگان های درگیر در بحران بوده و سازمان مدیریت بحران وظایف ذیل را برای آن متصور شده است : کنترل، مهار، اطفاء، ایمن سازی حریق و آسیب های ناشی از مواد خطرناک، برقراری ایمن درسایتهای حادثه و مکانهای اسکان مردم، تامین ایمنی لازم برای امدادگران.
ساختمان بلند مرتبه تجاری پلاسکو واقع در شهر تهران برخوردار از 16 طبقه با ارتفاع 42 متر در صبح روز پنج شنبه مورخه 1395/10/30 دچار حریق گردید که پس از حدود 3 ساعت و 35 دقیقه فرو ریخت که در این حادثه بنا به گزارش منابع رسمی 16 نفر آتشنشان و 6 نفر از شهروندان جان خود را از دست دادند.
برج مسکونی گرنفل واقع در محله کنزینگتون لندن برخوردار از 24 طبقه، در ساعت 1 بامداد چهارشنبه مورخه 1396/3/24 دچار حریق گردید. بعد از گذشت حدود 10 ساعت حریق اطفاء شد. براساس گزارش منابع رسمی دولتی تعداد شهروندان فوت شده بیش از 71 نفر بوده و از آتش نشانان کسی فوت نشده است.
حفظ و اشاعه روحیه ایثارگری و شهادت طلبی نه تنها در افزایش کمالات انسانی، نقش به سزایی ایفا می کند، بلکه ضامن مصونیت و حفظ جامعه در برابر اهریمنان است ؛ و در این راستا ارزشهای اسلامی نیز به نوعی نمود خود را باز می یابد.
ایثار ترجیح تمایل، منافع یا آرزوهای دیگران بر خود است و در مقابل آن خود خواهی قرار می گیرد . کنشهای انسان را در طیفی از خود خواهی تا ایثار و دگرخواهی می توان قرار داد . در عالی ترین مرتبه ایثار، ایثار جان قرار دارد . نمونه های عادیتر ایثار را در جامعه بسیار میتوان سراغ گرفت. در سوی دیگر طیف خود خواهی قرار دارد که نمونه های آن نیز به راحتی قابل مشاهده است.
از عناصر مهم سازمان آتش نشانی منابع انسانی - پرسنل عملیاتی - می باشد که عمده ترین سهم را در مقابله با بحران ایفاء میکند. در این پژوهش سعی داریم تاثیر فرهنگ ایثار و از خود گذشتگی آتش نشانان عملیاتی سازمان آتش نشانی تهران در حریق برج پلاسکو تهران - نمونه ای از جوامع در حال توسعه - و پرسنل عملیاتی آتش نشانی لندن در مقابله با حریق برج گرنفل لندن - نمونه ای از جوامع پیشرفته - را بر کاهش تلفات شهروندان مورد بررسی قرار دهیم.
اهمیت و ضرورت پژوهش
ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه و انگلیس به عنوان یک کشور پیشرفته دچار یک نوع حادثه شدند . ابعاد حادثه در ایران می توانست بسیار سنگین تر و دارای نتایج وخیمتری باشد ولی با عملکرد مثبت نیروهای امدادی تلفات به مراتب کمتر از حادثه ای که در انگلیس رخ داد ، شد . ولی آنچه در فضای رسانه ای مجازی و افکار عمومی شکل گرفت این حقیقت را که عملکرد نیروهای امدادی در ایران با تکیه بر روحیه ایثار و از خود گذشتی موفق تر بود ، در پرده ای از بی خبری و محاق سپرد . چنین نتایجی سنگ بنای خود کم بینی در برابر فرهنگ مهاجم و متجاوز غربی است . لذا با تکیه بر شواهد میدانی و گزارشات اخذ شده از منابع رسانه ای و رسمی و با تکیه بر روشهای استاندارد ارزیابی ریسک مطالعه تطبیقی مدیریت بحران در برجهای پلاسکو تهران و گرنفل لندن با توجه به روحیه گذشت و ایثار پرسنل امدادی و اثرات آن بر کاهش تلفات انسانی شهروندان مطالعه خواهد شد .
