بخشی از مقاله
منظومه شمسی
فهرست
موضوع صفحه
پيشگفتار 2
سيارات و منظومه شمسي 4
خورشيد و ماه 9
فضا و تلسکوپ 12
سفينه 14
منابع و مآخذ 16
پيشگفتار
چه زماني جهان شکل گرفت؟
اگر همان طور که ستاره شناسان عقيده دارند , عالم در حال بزرگ شدنباشد بايد قبول کرد که در زمان گذشته کوچکتر بوده است مدت ها قبل همهي کهکشان هاي جهان مي بايست در فضايي کوچکتر فشرده شده باشد شايد انفجاري عظيم باعث پخش شدن کهکشان در فضا شده باشد اين انفجار بزرگ بايستي در حدود 15000 ميليون سال پيش روي داده باشدحال آيا زمين مرکز جهان است؟
جهان مجموعه اي از تمامي سيارات اقمار ستارگان و کهکشانهاست جهان در تمام جهات گسترده شده است ممکن است ما نتوانيم قسمتهايي از جهان را با تلسکوپهايمان ببينيم بنابراين نمي توانيم بگوييم که ايا زمين در مرکز جهان است يا نه همان طور که ميدانيد نيرويي شما را روي زمين ثابت نگه مي دارد که پيوستگي تمام عالم را نيز حفظ کرده است اين نيرو جاذبه نام دارد که در بين ستارگان سيارات و کهکشانها وجود دارد البته جاذبه ستارگان را در کهکشانهاي عظيم در کنار هم نگه مي دارد
ستاره شناسان مي توانند سرعت حرکت کهکشانها و ستارگان را اندازه بگيريد اکثر انها در حال دور شدن از ما هستند هر چه کهکشانها از ما دورتر باشند به نظر مي رسد که با سرعت بيشتري از ما فاصله مي گيرند و اين بدان معنا است که جهان در حال بزرگ سدن است ستاره شناسان عقيده دارند که جهان در حال بزرگ شدن است و شايد اين بزرگ شدن به پايان نرسد اما اين سير ممکن است کندتر شود و يا حتي متوقف گردد و سپس جهان شروع به کوچک شدن کند و نهايتا تمامي کهکشانها به هم برخورد کرده يکديگر را نابود کنند فاصله ي بين ستارگان بسيار زيادتر از ان است که ستاره شناسان بتوانند براي بيان ان از واحد کيلومتراستفاده کند به جاي ان معمولا از سال نوري استفاده مي کنند يک سال نوري مسافتي است که نور در يک سال طي مي کند که تقريبا مساوي است با نه و نيم تريليون کيلومتر.
سيارات و منظومه ي شمسي
1- سيارات چگونه نامگذاري شده اند؟
2- منظومه ي شمسي چيست؟
3- چند سياره در منظومه شمسي وجود دارد و بزرگترين و کوچکترين سياره در منظومه شمسي چيست؟
4- منظومه شمسي کجا به پايان مي رسد؟
5- مدار چيست؟
6- کدام سياره آنقدر داغ است که سرب در آن ذوب مي شود؟
7- کدام سيارات حلقه هايي به دور خود دارند؟
8- کدام سياره سريعتر مي چرخد؟
9- کدام سياره مي تواند در آب شناور شود؟
10- آيا تمام سيارات و اقمار در يک جهت قرار مي گيرند؟
11- حفره هاي شهابسنگي کجا ديده مي شوند؟
12- ايا شهابسنگها باعث از بين رفتن انسانها مي شود؟
13- ستاره ي دنباله دار چيست ؟
14- ايا ستاره هاي دنباله دار خطرناکند؟
نام تمام سيارات منظومه ي شمسي به جز يکي از اسامي خدايان و الهه هاي انسان هاي روم و يونان گرفته شده است براي مثال نام بزرگترين سياره _ ژوپيتر ( مشتري) _ نام يوناني خداي خدايان است استثناي اين نامها نام سياره ي ما زمين علت ان نيز اين است که در قديم مي پنداشتند که تمامي سيارات مانند خدايان در بهشت قرار دارند و زمين نيز زير انهاست منظومه ي شمسي از خورشيد و تمامي اجرامي که به دور ان مي چرخند تشکيل شده است سيارات اقمار انها خرده سيارات شهابسنگها و ستاره هاي دنباله داري نيز هستند که هر ک
دام در مداري مشخص به دور خورشيد مي چرخد نيروي جاذبه ي خورشيد همهي اين اجرام را در منظومه ي شمسي نگه مي دارد چون بزرگتر از انهاست در منظومه ي شمسي نه سياره است که عبارت اند از : تير ( عطارد) , زهره , زمين , مريخ , مشتري , کيوان ( زحل) , اورانوس , نپتون و پلوتون .
پلوتون دورترين سياره از خورشيد است ولي در حال حاضر فاصله ي انها کمتر از نپتون است و تا سال 1999 نيز همين طور خواهد بود . البته در جهان سيارات ديگري مانند خ
ورشيد وجود دارد که ما نمي توانيم ان را ببينيم .
بزرگترين سياره ي منظومه ي شمسي مشتري است که تقريبا قطري برابر 142 هزار کيلو متر يعني بيش از 11 برابر قطر زمين دارد حجم مشتري بيش از 1300 برابر حجم زمين است اگر وزن تمام 8 سياره ي ديگر را با هم جمع کنيم وزن مشتري 5/2 ان خواهد بود.
کوچکترين سياره ي شمسي پلوتن است قطر ان حدود 2900 کيلو متر يعني سه چهارم کره ي ماه است
تصور مي شود که دورترين سياره ي منظومه ي شمسي پلوتون در لبه ي منظومه ي شمسي قرار دارد .
مدار ان به طور ميانگين حدود 6 هزار ميليون کيلومتر از خورشيد فاصله دارد اين مسافت 1 ميليون برابر پهناي اقيانوس اطلس بين قاره ي امريکا و اروپه است.
هر چند که گمان مي رود که تعدادي از ستارگان دنباله دار منظومه ي شمسي در مدارهايي حرکت مي کنند که نقاطي از ان بسيار دورتر از اين فاصله قرار دارند . فاصله ي اين نقاط تا خورشيد برابر با نصف فاصله ي خورشيد تا نزديکترين سياره است يعني در حدود 2 سال نوري به عبارت ديگر براي عبور از اين منظومه ي شمسي بايد 4 سال نوري حرکت کرد که تقريبا برابر با 40 ميليون کيلو متر است مدار مسيري است دايرهاي و يا بيضي شکل که اجرامي در فضا ان را طي مي کنن
د .
سيارات روي مدار محور دايره اي شکل خورشيد مي گردند و اقمار حول مداري به دور سيارات گردش مي کنند. براي قرار گرفتن يک فضاپيما در مدار زمين فضاپيما بايد به ان سوي جو پرواز کند. فضاپيما بايد سرعت خود را لااقل به 28000 کيلومتر در ساعت برساند, يعني تقريبا معادل 8 کيلومتر در ثانيه.اگر فضا پيما نتواند به اين سرعت برسد, به زمين سقوط خواهد کرد. سه سياره سياره را به زيباترين سياره آسمان تبديل کرده است. ستاره شناسان عقيده دارند که نپتون نيز داراي حلقه هايي است.
عطارد به قدري به خورشيد نزديک است که خورشيد چرخش ان را کند کرده است. اين سياره به قدري کند مي چرخد که يک روز کامل ان از يک طلوع تا طلوع بعدي 176 روز زميني طول مي کشد .اين زمان دوبرابر سال عطارد در طول يک روز 2 بار سالروز تولدتان فرا ميرسد .
سياره اي که سريعتر از ديگر سيارات منظومه ي شمسي مي چرخد و از انه نيز بزرگتر است مشتري ست . اين سياره تقريبا در 9 ساعت و 50 دقيقه يک بار مي چرخد يعني با سرعتي
معادل 5/2 برابر سرعت چرخش زمين . هر نقطه روي خط استواري مشتري با سرعتي بيش از 45 هزار کيلو متر در ساعت به دور مرکز سياره مي چرخد اين سرعت به قدري زياد است که در وسط مشتري يک برامدگي ايجاد کرده است .
منظومه ي شمسي مانند چرخ و فلکي بزرگ است که تمام سيارات ان در يک جهت به دور خورشيد حرکت مي کنند . اگر مي توانستيد روي قطب شمال خورشيد بايستيد و از انجا نگاه کنيد مي ديديدکه تمام سيارات در جهت خلاف عقربه هاي ساعت به دور خورشيد مي گردد هر چند که همه ي اقمار از اين قاعده پيروي نميکنند اگر چه بيشتر اقمار در خلاف جهت عقربه هاي ساعت در مداري دور سياره ي خود حرکت مي کنند تعدادي در جهت ديگر در حرکتند. مشتري داراي قمرهايي است که در هر دو جهت ياد شده حرکت مي کنند, اما اين اقمار به يکديگر برخورد نمي کنند؛ زيرا در مدارهايي با فاصله هايي متفاوت از مشتري در حرکتند.
شهاب سنگ ها هنگام برخورد به زمين حفره ها و دهانه هايي ايجاد مي کنند. يک حفره شهاب سنگي در «آريزونا» وجود دارد که عرضي معادل 1250 متر دارد و در حدود 25000 سال پيش شکل گرفته است. اکثر حفره هاي شهابسنگي پر و ناپديد شده اند, اما کرات ديگر چنين نيست. سطح ماه, تير, مريخ و اقمارش و بيشتر اقمار مشتري از دهانه ها و حفره هاي شهاب سنگي پوشيده شده است.
تا جايي که اطلاع در دست است هيچ کس تاکنون به وسيله سقوط شهاب سنگ از بين نرفته است.
شهاب سنگها به قدري کميابند که احتمال برخورد آنها به انسان ها بسيار بعيد است.
ستاره دنباله دار در مداري حول محور خورشيد و در آسمان همانند ماه معلق به نظر مي رسد. به نظر نمي آيد که ستاره هاي دنباله دار با سرعت زياد حرکت کنند. در واقع سرعت آنها تقريباً برابر با سرعت گردش يک سياره يه دور خورشيد است.
تا به حال زمين حتي از ميان بخش انتهايي ستاره ي دنباله دار «هالي» بدون هيچ آسيبي عبور کرده است. سيارک ها بيشتر در کمربندي بزرگ در بين مريخ و مشتري بر دور خورشيد مي گردند.
خورشيد و ماه
1- اندازه خورشيد چقدر است؟
2- خورشيد از چه ساخته شده است؟
3- خورشيد از چه زماني درخشش خود را آغاز کرد؟
4- به هنگام خورشيد گرفتگي(کسوف) چه روي مي دهد؟
5- اندازه مااه چه قدر است؟
6- ماه از کي پديد آمده است؟
قطر خورشيد 139 هزار کيلومتر است, يعني ده به توان نه برابر قطر زمين. وزن آن 333 هزار برابر وزن زمين است و حجم آن به قدري زياد است که مي تواند 1300000 زمين را در خود جاي دهد. اگر زمين را به يک توپ تنيس تشبيه کنيم , به اندلزه ي يک خان است .
خورشيد کره ي عظيمي از گازها داغ است حرارت ان به قدري بالاست که باعث به وجود امدن نوري سفيد رنگ و گرم مي شود . بيشترين گاز موجود در خورشيد به تدريج به گاز ديگريبه نام هليم تبديل مي شود و در حين اين عمل , حرارت بسيار زيادي توليد مي شود . خورشيد درخشش خود را از حدود 5000 ميليون سال پيش اغاز کرد . اين ستاره از توده اي ابر مانند از گاز و غبار معلق در فضا پديد امده است . اين توده به تدريج کوچکتر و متراکمتر مي شد . هر چه اين فشار و تراکم بيشتر مي شد , حرارت مرکز ان افزايش پيدا مي کرد تا انجا که حرارت ان به قدري بالا
رفت که شروع به پرتو افشاني کرد و خورشيد به وجود امد . بقيه ي ان توده ي ابر مانند نيز تبديل به سيارات , ستاره هاي دنباله دار و اقمار و شهابسنگها شد . حرارت سطح خورشيد در حدود 6 هزار درجه ي سانتي گراد است که مي تواند هر چيز را که در کره ي زمين يافت مي شو
د , بخار کند . حرارت مرکز خورشيد بسيار بيشتر از اين است , يعني در حدود 14 ميليون درجه سانتي گراد . به هنگام کسوف , ماه جلو خورشيد حرکت مي کند و سايه اش روي زمين مي افتد . در اين زمان هوا تاريک مي شود و خورشيد مدت کوتاهي ناپديد مي گردد و هوا تاريک و سرد مي شود . در طول ماه گرفتگي (خسوف) ممکن است به نظر ايد که ماه کوچکتر شده و يا ناپديد گرديده است . علت اين پديده , حرکت زمين در جلوي خورشيد و افتادن سايه زمين بر روي
ماه است . قطر ماه در حدود 3500 کيلومتر است , يعني مساوي با عرض استراليا . مساحت کل ماه چيزي کمتر 4 از برابر قاره ي اروپاست . شکل گيري ماه همزمان با شکل گيري منظومه ي شمسي و کره ي زمين , يعني در حدود 4600 ميليون سال پيش بوده است . هر 4 هفته يک بار شکل ماه از هلال ماه نو به ماه کامل تبديل مي شود و مجددا به حال اول بر مي گردد . اين تغييرات را نمودهاي ماه مي نامند . در واقع اين ماه نيست که تغيير شکل مي دهد , بلکه زماني که به دور زمين در حرکت است . قسمت هاي مختلف ان به وسيله ي خورشيد روشن مي شود . ما تنها قادر به ديدن قسمت هاي روشن هستيم.
فضا / تلسکوپ و اولين کساني که به فضا رفتند
1- بزرگي و قدرت تلسکوپهاي ستاره شناسان تا چه حد است ؟
2- اولين مردي که به فضا رفت , که بود ؟
3- اولين زن فضانورد که بود ؟
4- اولين فردي که بر سطح ماه گام نهاد که بود ؟
بزرگترين تلسکوپ در روسيه قرار دارد که قطر ايينه ي ان 6 متر است و مي تواند اجرامي را که در انتهايي ترين قسمت جهان شناخته شده قرار دارند , ببيند . در (( هاوايي)) تلسکوپ بزرگتري با ايينه اي به قطر 10 متر در حال ساخته شدن است . بزرگترين راديو تلسکوپ که به جاي امواج نوري با امواج راديويي کار مي کند , تلسکوپ ((ارسيبو)) در ((پورتوريکو)) است که در صفحه اي به وسعت 300 متر دارد . اين تلسکوپ نيز مي تواند اجرامي را که در حاشيه ي جهانند ,
اشکار کند . يک فضا نورد روسي ,((يوري گاگارين)) اولين مردي بود که به سفر فضايي رفت .
