بخشی از مقاله
ورزش چه تاثیری بر بارداری دارد
با اینکه در سال‌های گذشته پزشكان توصیه می‌كردند خانم‌های باردار در هر دفعه تمرین، باید كمتر از 16 دقیقه ورزش كنند، اما در حال حاضر، گفته می‌شود که این افراد می‌توانند برای مدت طولانی به شیوه صحیح ورزش كنند، ولی دمای بدن‌شان هم خیلی افزایش نیابد.
در یك مقاله تحقیقی جدید گفته شده که در نوزادان متولد شده از زنانی كه طی بارداری به‌طور پیوسته و شدید ورزش كرده بودند، اثرات بدی مشاهده نشد و حتی این نوزادان از سایر كودكان
باهوش‌تر بودند. بیشتر افراد فكر می‌كنند، برای یك خانم باردار غیرممكن است كه سخت و شدید ورزش كند، زیرا معقتدند ورزش شدید موجب كمبود اكسیژن در مغز كودك می‌شود و به آن صدمه می‌زند. ولی آنچه كه به مغز كودك آسیب می‌رساند، كمبود كالری و افزایش درجه حرارت بدن است.
در گذشته هم گفته می‌شد ورزش موجب تب و افزایش بیش از حد درجه حرارت بدن طی ماه اول بارداری می‌شود و موجب تخریب مغز و نخاع می‌شود، ولی بررسی روی خانم‌های باردار ثابت كرد که افزایش درجه حرارت بدن در این گروه در اثر عفونت بوده است نه ورزش كردن.
ورزش مادر، تقویت قلب نوزاد
ورزش در دوران بارداری نه تنها برای مادر بلكه برای كودك نیز فواید قلبی-عروقی به همراه دارد. ورزش مادر در دوران بارداری، اثرات مفیدی روی دستگاه عصبی خودکار قلب جنین دارد. دستگاه عصبی خودكار فعالیت‌های غیرارادی بدن مانند ضربان قلب، فشار خون، آهنگ تنفس را در اندام های داخلی كنترل می‌كند.
تعدادی از محققان آزمایش كردند تا ببینند جنین‌هایی كه در رحم مادر در معرض ورزش قرار می‌گیرند در مقایسه با جنین‌هایی كه در معرض ورزش قرار نمی‌گیرند، عملكرد خودكار به
تری دارند یا خیر. محققان آهنگ قلب جنین و اختلاف آهنگ قلب را در هفته‌های 28 تا 36 بارداری در زنانی كه ورزش می‌كردند و آن هایی كه ورزش نمی کردند، اندازه گرفتند. در این مطالعه پنج مادر باردار، سه بار در هفته دست كم به مدت 30 دقیقه، ورزش هوازی انجام می‌دادند و پنج نفر دیگر برنامه ورزشی منظمی نداشتند. ریتم قلب جنین‌هایی كه مادران‌شان در دوران بارداری ورزش كرده بودند، به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از آهنگ قلب جنین‌هایی بود كه در دوران جنینی مادرشا
ن ورزش نكرده بودند. در هر مرحله بارداری، اختلاف ریتم قلب جنین در این دو گروه از لحاظ آماری چشمگیر بود. در هفته 32 بارداری اختلاف آهنگ قلب جنین نیز در گروهی كه مادران آنها در دوران بارداری ورزش می‌كردند، به طور چشمگیری بالاتر از گروهی بود كه مادران‌شان ورزش نكرده بودند. زمانی كه مادر در دوران بارداری ورزش می‌كند، جنین مانند افراد بزرگسال تحت تاثیر قرار می‌گیرد. محققان از این تحقیق چنین نتیجه‌گیری كردند كه ورزش در دوران بارداری احتمالا نخستین و بهت
رین اقدام موثر برای تقویت قلب كودك است.
فواید ورزش در دوران بارداری
تغییرات گوناگونی در بدن یك زن در طول حاملگی ایجاد می‌شود. ورزش منظم می‌تواند اثر سودمندی بر این تغییرات داشته باشد:
* كمك به ایجاد آمادگی بدن برای تحمل فشار زایمان:
این کمک شامل افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلاتی است كه هنگام تولد نوزاد مورد استفاده قرار می‌گیرند. تغییرات طبیعی هورمونی در بارداری، موجب استراحت رباط‌ها و مفاصل می‌شود كه احتمال رگ به رگ شدن را افزایش می دهد.
افزایش قدرت انعطاف‌پذیری، خطر فشار وارده به یك عضله یا مفصل را كاهش می‌دهد.
* کمک به كاهش درد كمر
* بهبود تعادل:
همزمان با بزرگ‌تر شدن رحم، مركز ثقل بدن دچار تغییراتی می‌شود كه این تغییرات باعث از دست دادن تعادل در زن باردار می شوند. ورزش به فرد كمك می‌كند كه راحت‌تر خود را با تغییرات شكل بدن، سازگار كند.
* کمك به بدن در حمل موثرتر بار اضافی در دوران بارداری
* بهبود وضعیت گردش خون
* كم كردن فشار خون و استراحت ضربان قلب
* برگشت سریع‌تر بدن به شكل طبیعی
موارد احتیاط:
توجه داشته باشید پیش از شروع هر برنامه تمرینی، ابتدا با پزشک خود مشورت كنید.مشكلات خاص پزشكی اجازه ورزش در دوران بارداری را نمی‌دهند. به یاد داشته باشید كه ورزش برای حفظ سلامتی بدن، تناسب اندام و لذت بردن است.
یك نوع ورزش جدید را برای بار اول در دوران بارداری شروع نكنید.
در سه ماهه آخر بارداری، بالاتر از 2438 متر از سطح دریا نروید و تلاش اضافی انجام ندهید، زیرا احتمال دارد كه ذخیره اكسیژن جنین كاهش یابد.
پنج نکته درباره ورزش‌های بارداری
• پیش، پس و در حین ورزش آب زیادی بنوشید.
• یك ساعت قبل از انجام نرمش یا پیاده‌روی، غذایی شیرین مانند بیسكوییت بخورید.
• انجام ورزش‌های ایروبیك مانند پیاده‌روی یا دوچرخه سواری ، قلب و شش‌ها را ورزیده می‌كنند.
بارداری می‌تواند بر میزان تنفس اثر بگذارد. زنان باردار در اثر ورزش کردن ممكن است زودتر از حالت طبیعی از نفس بیفتند. اگر در هنگام ورزش توانستید صحبت كنید، احتمالا شدت تمرین شما مناسب است، اما اگر از نفس افتادید، باید شدت آن را كاهش دهید. آمادگی ریه با ورزش‌های ایروبیك افزایش می‌یابد.
• به دلیل فعالیت اضافی قلب در طول بارداری، عضله قلبی سریع می‌تپد. حتی ورزش ملایم می‌تواند قلبتان را قوی‌تر كند. در طول ورزش ضربان قلب خود را پایین‌تر از 140 ضربان در هر دقیقه نگه دارید.
• یكی از بهترین ورزش‌های دوران بارداری، پیاده‌روی است كه نیاز به كفش راحت مخصوص پیاده‌روی و مكانی برای قدم‌زدن دارد. 20 دقیقه پیاده‌روی روزانه می‌تواند روحتان را شاد و بدنتان را پر قدرت كند. شنا و یوگا نیز ورزش‌های خوبی برای دوران بارداری هستند.
اگر شما تا كنون به طور منظم ورزش می‌كردید، اكنون فعالیت‌هایتان را بازبینی كنید. همزمان با پیشرفت بارداری تان، ممكن است نیاز به كاهش شدت و یا تغییر ورزش‌های روزمره‌تا
ن داشته باشید، به‌خصوص اگر احساس ناخوشایندی دارید و یا خیلی زود تعادل‌تان را از دست می‌دهید. یك توصیه ی مفید به خانم های باردار، پرهیز از هیجان‌زدگی شدید و از نفس افتادگی است.
ورزش در دوران بارداری
اگر شما از جمله خانم‌هائي باشيد که هرگز ورزش نمي‌کنند، نرمش را هم فراموش کرده‌اند و حتي عادت به پياده‌روي ندارند، ممکن است متعجب شويد اگر بگوئيم حال که باردار هستيد وقت آن رسيده که خودتان را به ورزش عادت دهيد.
زيرا تمرينات بدني، ورزش، استراحت و خواب کافي، اگر براي سلامت هر فرد ضروري باشد، براي خانم‌ها در هنگام بارداري واجب و حياتي است.آنچه در اين ميان درخور توجه است تغييراتي است که در چند دهه اخير در مراقبت‌هاي دوران بارداري به‌وجود آمده است.
ورزش‌هاي دوران بارداري و پس از زايمان
در گذشته مادران از هر نوع ورزش و تحرکي منع مي‌کردند و حرکات نرمشي و پياده‌روي را باعث سقط يا زايمان زودرس مي‌دانستند اما امروزه با تشکيل کلاس‌هاي آمادگي براي زايمان و آموزش تمرينات تنفسي و آماده‌سازي بدن براي زايمان، بيش از پيش اهميت ورزش مشخص شده است.گذشته از مسئله آمادگي براي زايمان، اعتقاد بعضي از مردم بر اين است که بارداري تناسب اندام را به‌هم مي‌زند. اما بايد گفت بارداري لزوماً اندام را خراب نمي‌کند. افزايش وزن، تغيير وزن بدن، کاهش نسبي تونوس شکم و بزرگي سينه‌ها موقتي است و مادر عاقل کسي است که اين تغييرات را به‌عنوان يک پديده موقتي پذيرفته و با ورزش و نرمش‌هاي مناسب دوران بارداري و پ
س از زايمان در رفع آن بکوشد.در دوران بارداري مرکز ثقل بدن تغيير مي‌کند و به جلوي ستون‌فقرات متمايل مي‌شود. به اين علت مادر باردار تمايل دارد که شانه‌هاي خود را به عقب بکشد و در نتيجه حالت فرورفتگي بيش از اندازه‌اي در ستون فقرات او به‌وجود مي‌آيد که موجب دردهائي در کمر خواهد شد. کم‌تحرکي، تأثير هورمون‌هاي مترشحه جفت و تغيير در نحوه خوابيدن و برخاستن کمردرد را تشديد مي‌کند. قرارگيري صحيح بدن، جلوگيري از افزايش وزن، نرمش‌هاي مداوم روزانه و استفاده از سينه‌بند مناسب از عواملي است که به برقراري و تناسب اندام کمک مي‌کند.
چرا نرمش در دوران بارداري ضرورت دارد؟
براي تأمين اکسيژن اضافي مورد نياز جنين ضربان قلب و تعداد تنفس مادر افزايش مي‌يابد. نيم‌ساعت پياده‌روي در محيطي آرام و هواي تميز سبب مي‌شود که اين ميزان اکسيژن اضافي راحت‌تر جذب شود. به‌دليل تأثير هورمون‌هاي جفت، کم‌تحرکي و فشار رحم حامله بر روي دستگاه گوارش، يبوست نيز يکي ديگر از مشکلات بارداري است که با نرمش، پياده‌روي و تغذيه مناسب مي‌توان از آن پيشگيري نمود.
نرمش در دوران بارداري چه فايده‌اي براي مادر باردار دارد؟
شايد بتوان در يک جمله گفت که هدف از تمرين‌هاي بدني در دوران بارداري حفظ حالت و وضع عضلات بدن و زيبائي اندام مادر است تا بتواند از نظر جسمي و روحي براي زايمان آماده شود.
نرمش‌هاي صحيح سه امتياز بارز به همراه دارند:
نخست آن‌که نرمش باعث مي‌شود که دوران بارداري روند بهتري داشته باشد. گردش خون و اکسيژن‌گيري را تسريع مي‌نمايد و بدن را در وضعيتي قرار مي‌دهد که قادر باشد جنين را با خستگي کمتري حمل کند. از نظر سلامت اعصاب نيز اثرات ورزش غيرقابل انکار است.دليل ديگر آن‌که نرمش با نيرومند کردن ماهيچه‌هائي که در موقع زايمان نقش عمده‌اي برعهده خواهند داشت و نرم کردن مفصل‌هاي باسن بدن را براي زايمان سريع‌تر و راحت‌تر آماده مي‌سازد. مادري‌که در دوران بارداري به‌طور مرتب نرمش مي‌کند به داروي مسکن کمتري به هنگام تولد نوزادش نياز دارد.و بالاخره نرمش به قسمت‌هاي مختلف بدن اجازه مي‌دهد که پس از زايمان زودتر شکل طبيعي و عادي خود را بازيابند، شکم دوباره تو برود، بدن لاغر شود، سينه‌ها از شکل نيفتد و غيره...و همان‌طور که قبلاً گفتيم نرمش و تحرک سبب فعال شدن بهتر دستگاه تنفس و گوارش و رفع مشکل يبوست و تسريع گردش خون در تمام قسمت‌هاي بدن به‌خصوص در ناحيه پاها خواهد شد. حفظ و ترجيحاً بهبود تناسب به‌عنوان يک هدف در دوران حاملگي در نظر گرفته مي‌شود.
چه ورزشي براي مادر باردار مناسب است؟
پياده‌روي، شنا و نرمش‌هاي مخصوص دوران بارداري از ورزش‌هاي مفيد در اين دوران
هستند.پياده‌روي روزي ده دقيقه تا نيم‌ساعت بر روي چمن يا زمين خاکي (سطوح نرم) با يک کفش مناسب و لباس راحت باعث تقويت عضلات شکم شده و سبب احساس راحتي و نشاط مي‌شود در صورت احساس ناراحتي يا درد بايد اين ورزش را قطع و از ساير ورزش‌ها سود جست.
شنا:
براي يک خانم باردار بعد از پياده‌روي، شنا بهترين ورزش محسوب مي‌شود. خانم ورزشکاري که به‌دليل بارداري مجبور است ورزش را کنار بگذارد مي‌تواند شنا کند و با اين‌کار هم فعاليت بدني خود را حفظ مي‌کند و هم ورزش مفيد و فرح‌بخشي انجام مي‌دهد. شنا موجب آرامش جسم و روح مي‌شود و در کم‌کردن اضافه وزن نيز مؤثر است. از طرف ديگر شنا يکي از بهترين تمرينات ماهيچه‌اي و تنفسي است. با توجه به اين دلايل شنا براي مادر آينده بسيار مفيد است. استفاده از استخر به‌جزء در فصل تابستان که معمولاً تعداد مراجعان زياد است. در ساير فصول بي‌ضرر است و خطري براي مادر باردار ندارد منتهي بايد از شيرجه زدن و مسابقه خودداري شود.
نرمش‌هاي مخصوص دوران بارداري:
اين نرمش‌ها به سادگي در منزل قابل انجام است و مي‌توان روزانه ۱۰ تا ۲۵ دقيقه از وقت را به نرمش‌ها اختصاص داد. تمريناتي که در مدت بارداري به خانم‌ها توصيه مي‌گردد به سه دسته تقسيم مي‌شود:
تمرينات تنفسي، تمرينات ماهيچه‌اي و تمرينات آرام‌بخش
با دانستن چگونگي روند يک زايمان و آنچه شما بايد در طول مدت وضع حمل انجام دهيد، بهتر مي‌توانيد به فوايد اين نرمش‌ها پي‌ببريد. اين نرمش‌ها با وجود سادگي براي زن باردار کافي است و هدف اين است که با انجام چند حرکت ساده، بارداري و زايمان راحت‌تر شود.
راهنمائي‌هاي لازم جهت ورزش کردن:
برنامه ورزشي براي بالا بردن توان حرکتي ۱ـ اگر بارداري شما دچار مشکلاتي است پيش از شروع به نرمش يا ورزش با پزشک يا ماما مشورت کنيد. ۲ـ قبل از نرمش پنج تا ده دقيقه خود را گرم کنيد. ۳ـ چند دقيقه ورزش روزانه (حداقل سه‌بار در هفته) بهتر از يک‌ساعت ورزش هفتگي يا نامنظم است. ۴ـ بهتر است بعد از هر پانزده دقيقه فعاليت پنج دقيقه استراحت کنيد. ۵ـ از انجام ورزش‌هاي سنگين در هواي مرطوب، گرم و يا هنگامي‌که تب داريد خودداري کنيد. ۶ـ از حداکثر توان خود استفاده نکنيد و از تا شدن يا باز شدن شديد مفاصل پرهيز نمائيد. ۷ـ به منظور پرهيز از سرگيجه به آرامي از جاي خود بلند شويد و از ماه چهارم حاملگي به بعد، تمرينات در وضعيت
خوابيده به پشت را انجام ندهيد. ۸ـ اگر علائم غيرمعمول در شما ظاهر شد، ورزش را متوقف نمائيد و با مشاور ورزشي خود مشورت کنيد. ۹ـ براي جلوگيري از کاهش آب بدن قبل، حين و پس از ورزش مايعات فراوان بنوشيد. ۱۰ـ در هنگام شنا از شرکت در مسابقه و شيرجه رفتن خودداري نمائيد. از وان گرم و سونا به‌خصوص در سه ماهه ابتداي بارداري پرهيز کنيد. ۱۱ـ از ورزش‌هاي
سخت، پرانرژي و قدرتي در دوران بارداري خودداري کنيد. به‌خصوص اگر آن فعاليت‌ها را قبلاً تجربه نکرده باشيد. ۱۲ـ تمرين را بايد به محض احساس خستگي، درد، گرفتگي عضلات، ضربان قلب نامنظم و يا ضربان قلب بالاتر از ۱۰۰بار در دقيقه قطع کنيد.بايد يادآوري کرد که اگر در نرمش بدني زياده‌روي نشود، اين‌گونه ورزش‌ها خطري به‌همراه ندارند.
