بخشی از مقاله
چکیده
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه هوش فرهنگی با عملکرد سازمانی معلمان زن و مرد ابتدایی مدارس شهرسمنان در سال تحصیلی 94-95 بود. روش: روش پژوهش توصیفی همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن و مرد ابتدایی شهر سمنان که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 200 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و ابزارهای پژوهش را تکمیل نمودند. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه هوش فرهنگی و عملکرد سازمانی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های F، t و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که بین هوش فرهنگی و عملکرد سازمانی معلمان ابتدایی مدارس شهر سمنان رابطه معناداری وجود دارد. بین هوش فرهنگی معلمان زن و مرد تفاوت معناداری وجود دارد. بین عملکرد سازمانی معلمان زن و مرد تفاوت معناداری وجود ندارند.
کلید واژه : هوش فرهنگی، عملکرد سازمانی، معلمان
.1 مقدمه
امروزه نیروی انسانی از جمله مهم ترین دارایی های سازمانی محسوب می شود. از این رو جذب و استفاده بهینه از استعدادهای کارکنان، افزایش بهره وری نیروی انسانی تبعاًو شکوفایی و بالندگی سازمانی را به دنبال خواهد داشت. یکی از ابزارهای سنتی ارزیابی و جذب کارکنان که از طرف مدیران اعمال می شده، سنجش هوش آنان بوده است. از این رو در بسیاری از سازمان ها عامل هوش در کنار سایر عوامل - تجربه، تعهد، ... - در جهت گزینش و ارتقاء کارکنان و مدیران اعمال کرده اند. هوش به یقین از جمله مشاجره آمیزترین مباحث در روانشناسی و مدیریت است که به دلیل پیچیدگی و ابهام، مطالعات گسترده ای در یک قرن اخیر به آن اختصاص یافته است - قلی پور، . - 341:1386 اما مطالعات صورت پذیرفته بر روی ابزارهای سنتی سنجش هوش نشان از این امر دارد که مهارت های ارزیابی شده در غالب آزمون های هوش سنتی مبین استعداد و آمادگی کارکنان برای احراز مشاغل مختلف نیست - گاردنر، . - 12:1993
بر این اساس مفاهیم و شاخص های نوینی در عرصه ارزیابی و سنجش و ارتقاء هوش کارکنان ارائه شده است. هوش عبارت است از ظرفیت فرد برای تفکر، استدلال و حل مساله به صورت مولد و سازنده - قلی پور،. - 1386 واژه فرهنگ برای نامگذاری بسیاری از مفاهیم از جمله آداب و رسوم، مراسم مذهبی، ارزش های اخلاقی، هنر، ادبیات و موضوعاتی از این دست به کار می رود - کوپر، . - 1995 هوش فرهنگی ظرفیتی است که به افراد اجازه می دهد تا در برابر طیف گسترده فرهنگ ها درک و فهم درستی داشته باشند و به طور مناسب عمل کنند - توماس، . - 2006 عملکرد عبارت است از رفتار و نتایج - براماچ، . - 1988
همچنین کارایی و اثربخشی در وظایف محوله - رابینز، . - 1989 عملکرد سازمانی عبارت است از دستیابی به اهداف سازمانی و اجتماعی یا فراتر رفتن از آن ها و انجام مسئولیت هایی که سازمان به عهده دارد - حقیقی و همکاران، . - 175:2010 از آن جایی که سازمان ها روند جهانی شدن را طی می کنند و نیروی انسانی هم متمایز شده است؛ درک این که چرا برخی از کارکنان در محیط های متمایز از نظر فرهنگی عملکرد بهتری را دارند؛ اهمیت به سزایی دارد. این امر در نهادها و سازمان های ایرانی که متشکل از کارکنانی از فرهنگ های متفاوت است اهمیت بسیاری دارد. از این رو توسعه، تعمیق و آشنایی هر چه بیش تر کارکنان و مدیران سازمان ها با مفهوم هوش فرهنگی نقش به سزایی را در اعتلای فرهنگ سازمانی و ملی دارد.
در این خصوص می توان بیان کرد که داشتن هوش فرهنگی برای معلمان در مدارس از اهمیت ویژه ای بر خوردار است چرا که می توان گفت علاوه بر اینکه در تعامل با افراد با تنوع فرهنگی هستند چگونگی و نحوه ی برخود با آن را نیز باید به دانش آموزان خود آموزش دهند. همچنین باعث می شود آنان بتوانند بهتر با دانش آموزان از فرهنگ های متفاوت ارتباط برقرار کنند و تفاوت فرهنگی که باعث تفاوت فردی می شود را بهتر درک کنند و بتوانند از آن در تدریس خود بهره بگیرند و همچنین بتوانند عملکرد خود را ارتقا داده و به اهدافی که مدرسه و اجتماع دارند دست یابند و در صورت آگاهی نداشتن از هوش فرهنگی و عملکرد سازمانی در ارتباطات خود و در دستیابی به اهداف دچار مشکل شوند و نتوانند آنگونه که باید و شاید کودکان را در رسیدن به نیاز هایشان یاری نمایند.
.2 مبانی نظری
واژه هوش از لغتی لاتین به معنای فهمیدن گرفته شده است. در تعریف هوش اتفاق نظر میان روانشناسان وجود ندارد و تعاریف متعددی از هوش آمده است. هوش یک توانایی ذهنی بسیار کلی است که شامل توانایی استدلال، برنامه ریزی، حل مساله، تفکرانتزاعی، فهم ایده های پیچیده، یادگیری سریع و یادگیری از طریق تجربه است. به طور کلی هوش عبارت است از ظرفیت فرد برای تفکر، استدلال و حل مساله به صورت مولد و سازنده - قلی پور،. - 1386 گستره مفهومی هوش امروزه به مراتب فراتر از تعریف سنتی ما از هوش عقلانی است. علم روانشناسی هوش را به طورکلی نوعی ویژگی شخصیتی متفاوت از خلاقیت، شخصیت و یا عقل می داند - گاردنر، . - 1995
واژه فرهنگ برای نامگذاری بسیاری از مفاهیم از جمله آداب و رسوم، مراسم مذهبی، ارزش های خلاقی، هنر، ادبیات و موضوعاتی از این دست به کار می رود - کوپر، . - 1995 هوش فرهنگی برای نخستین بار درسال2004 توسط ارلی وآنگ از محققان مدرسه کسب وکار لندن مطرح شد، که افراد را قادر می سازد که از طریق کسب دانش و آگاهی پیرامون فرهنگ ها و توجه به موقعیت های مختلف و تفسیر آن ها تفاوت های فرهنگی را تشخیص داده و بتواند در فرهنگ های متفاوت به شیوه صحیحی رفتار نمایند - تراندیس، . - 2006 هوش فرهنگی دامنه جدیدی از هوش است که ارتباط زیادی با محیط های کاری متنوع دارد. هوش فرهنگی به افراد اجازه می دهد که تشخیص دهند دیگران چگونه رفتار می کنند و چگونه به الگوهای رفتاری پاسخ می دهند و در نتیجه سبب کاهش موانع ارتباطی شده و به افراد قدرت مدیریت تنوع فرهنگی می دهد - آنگ، داین وکوه، . - 2006
افراد دارای هوش فرهنگی بالا قادرند اثر قابل توجهی بر توسعه محصول داشته باشند. این افراد جزو دارایی های ارزشمند سازمان هستند و به خصوص در زمان بحران خود را بیشتر نشان می دهند - فلاور، . - 2004 از سوی دیگر یکی از عوامل موثر در عملکرد آموزشی پرستاران، هوش فرهنگی است - رحیم نیا، مرتضوی و دلارام، - 2010 و - مارسااستوارت، . - 2011 در واقع هوش فرهنگی ظرفیتی است که به افراد اجازه می دهد تا در برابر طیف گسترده فرهنگ ها درک و فهم درستی داشته باشند و به طور مناسب عمل کنند - توماس، . - 2006 ارلی و آنگ هوش فرهنگی را ساختار مستقلی از فرهنگ می دانند که در شرایط خاص فرهنگی به کار می رود - کرون، . - 2008 این نوع از هوش تعاملات بین فرهنگی را بهبود می بخشد - ارلی، . - 2002 افرادی که از سطح هوش فرهنگی بالاتری برخوردارند در ابراز عواطف و حالات فیزیکی تسلط بیشتری دارند - ارلی و دیگران، . - 2006 آنگ و دیگران - 2007 - هوش فرهنگی را یک سازه چند بعدی متراکم و ابعاد آن را جنبه های مختلف یک قابلیت کلی توصیف کرده اند - ان جی، وان داین وآنگ، . - 2012
لازم به ذکر است در تمام تعاریف به استثنای مون - 2010 - هوش فرهنگی درسطح فردی و روابط بین فردی مفهوم سازی شده است و محققانی ازجمله آنگ، وان داین وکوه - 2006 - ، ارلی و پیترسون - 2004 - ، تمپلر، تای و چاندراسکر - 2006 - آن را به عنوان زیر مجموعه بعد شناختی معرفی کرده اند - شافرمیلز، . - 2008 پژوهش های متعدد نشان داده که هوش فرهنگی بر سازگاری افراد تاثیر دارد - ان جی، وان داین وآنگ، . - 2012 به طور مثال، آنگ و دیگران - 2007 - ادعا کردند که هوش فرهنگی انگیزشی و رفتاری، انطباق فرهنگی را تحت تاثیر قرار می دهد و وارد فیشر - 2008 - هوش انگیزشی را میانجی رابطه شخصیت و انطباق بین فرهنگی معرفی کردند. هوش فرهنگی دامنه جدیدی از هوش است که ارتباط زیادی با محیط کاری متنوع دارد - آنگ، . - 2004 آنگ و همکاران اعتقاد داشتند که هوش فرهنگی چهار راهبرد دارد که عبارتند از : راهبرد فراشناختی، شناختی، رفتاری و انگیزشی - آنگ و وان داین، . - 2006 با توجه به محیط متلاطم و پر رقابت امروز بسیاری از سازمان های قرن 21 چند فرهنگی شده اند. محیط کار امروز نیاز به افرادی دارد که با فرهنگ های مختلف آشنا باشند و بتوانند با سایر فرهنگ ها ارتباط برقرار کنند. برای این منظور نیاز به هوش فرهنگی احساس می گردد.
افراد دارای هوش فرهنگی بالا قادرند اثر قابل توجهی بر توسعه محصول داشته باشند. این افراد جزو دارایی های ارزشمند سازمان هستند و به خصوص در زمان بحران خود را بیش تر نشان می دهند - سنگ، . - 2004 هوش فرهنگی به ظرفیت های شخصی اطلاق می شود که انسان را به تعامل موثر با دیگر انسان ها با پیشینه در زمینه های فرهنگی گوناگون توانا می کند - بریسیلین و همکاران، . - 43:2006 هوش فرهنگی نشانه توانایی موثر بودن میان فرهنگ های مختلف است و این مهارت ها می تواند به افراد آموزش داده شود - ان جی و همکاران، . - 515:2012 به طور خلاصه هوش فرهنگی را می توان به عنوان توانایی فرد در انطباق موفقیت آمیز با محیط فرهنگی جدید تعریف کرد - ارلی و آنگ، . - 52:2003 مفهوم هوش فرهنگی می تواند به تحقیقات بنیادی پیشین در زمینه آموزش متقابل فرهنگی مربوط شود - مکنابا و ورسلی،. - 63:2012 هوش فرهنگی موفقیت افراد در توانایی سازگاری و انطباق با فرهنگی دیگر به عنوان مثال موفقیت در انجام یک کار تجاری و یا ماموریت بازرگانی
