بخشی از مقاله
خلاصه
تعلیم و آموزش کودکان و نوجوانان با استفاده از راهکارهای علمی ، تجربی و روانشناسانه آرزوی همه ی جهانیان است؛ اما جامعه ی اسلامی و مسئولین نظام به ویژه مقام معظم رهبری به این مقدار بسنده نکرده و کیفیت بخشی به آموزش و پرورش را در سرلوحه برنامه های مسئولین قرار داده اند .این دفتر با توضیح نقش نوآوری در کیفیت بخشی به امر آموزش اشاره ای هم به خصوصیات یک معلم یا مربی خوب دارد سپس با توضیح درباره ی محیط و فضای آموزشی، معلم را برنامه ریز اصلی درسی معرفی می نماید. و در پایان تعدادی اره کار ها برای ایجاد نشاط و شادابی در فضای کلاس و محیط مدرسه را معرفی می کند . نتایج نشان داد که اجرای این مقوله ها کم هزینه ودر کیفیت اموزش راهگشا بود روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است.
مقدمه :
نزدیک به 30 سال است ، که تلاشهای بسیاری در کشورهای در حال توسعه جهت دستیابی به اهداف آموزش و پرورش می شود . اما با این حال عده ی زیادی ترک تحصیل می کنند و یا موفق به اتمام دوره ی راهنمایی یا دبیرستان نمی شوند . نرخهای افت تحصیلی یا ترک تحصیل علل بسیاری دارد که قابل اصلاح هستند مثلاً می توان منابع مالی و هزینه های مدارس را افزایش داد یا سازماندهی کلاسها و مدارس را تغییر داد .
به علاوه می توان مواد آموزشی بهتری برای دانش آموزان فراهم کرد و کیفیت برنامه های آماده سازی و کارآموزی معلمان را اصلاح کرد و نشاط و شادابی ایجاد کرد . که همه ی این ها به طور مستقیم به کیفیت آموزش معلمان بر می گردد که با کمی دقت و توجه و نوآوری و کمی هم صرف وقت می توان آموزش را کیفیت بخشید که یکی از راههای کیفیت بخشیآموزش ایجاد نشاط و شادابی در محیط مدرسه و کلاس است که باید توسط معلم و مدیر و سایر عوامل مدرسه انجام شود .
کیفیت بخشی و نوآوری و شکوفایی
شما چه قدر خود را برای نتیجه گیری در پایان سال تحصیلی آماده کرده اید1 ؟ آیا به نظر خودتان برنامه ریزی ها و تلاش هایی که داشته اید ، در پایان سال تحصیلی به ثمر خواهد نشست؟ آیا به این مطلب آگاهی دارید که برنامه غلط حتی با کوشش زیاد نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت و برنامه درست هم بدون دقت و همت و کوشش بی ثمر خواهد بود . پس بکوشید قبل از اینکه فرصت را از دست بدهید برنامه هایتان را دوباره مرور کنید تا در صورت نیاز برای رسیدن به هدف برنامه ریزی جدیدی داشته باشید . این را هم بدانید که بذر اراده فقط با برنامه ریزی درست و کوشش زیاد به شکوفایی خواهد رسید .
سعادتمندی و پیشرفت کشور هم نتیجه برنامه ریزی درست وکوشش تک تک افراد مردم آن کشور است . وقتی که دولت و ملتی برای هدفی واحد برنامه ریزی و کوشش کنند ، شکوفایی ملی نصیب آنان خواهد شد . افراد موفق در سیر شکوفایی وقتی به مانعی برخورد کرده اند یا در یافته اند برنامه آنها برای رسیدن به موفقیت لازم مناسب نیست ، همواره به چاره اندیشی روی آورده اند . آنها توانسته اند با روش های جدید یا برنامه ای نو راه موفقیت خود راهموار کنند. برای این که شکوفایی همیشگی شود نوآوری لازم است . آموزش و پرورش که سنگ زیر بنای یک جامعه است بیشتر از سایر ارگانها نیاز به نوآوری و شکوفایی دارد که با هوشیاری و مطالعه مستمر معلمان تیز فهم قابل اجراست .
خصوصیات معلم و مربی کیفیت بخش
انسان آنچنان ظریف ولطیف است که گاه از سوزن وارد میشود و در مواردی هم از دروازه وارد نمی شود.بنابراین کسانی که نقش مربی گری را به عهده دارند باید به هنر برقراری ارتباط با دیگران کاملا وقوف و آگاهی داشته باشند و دارای خصوصیات زیر باشند:2 فداکار بوده،شور و سوز معلمی را داشته باشند به معلمی به عنوان یک شغل نگاه نکنند،با وقار و با هیبت باشد،اعصابی آهنین و قدرتی پولادین داشته باشند،در کار تعلیم و تعلم خویش خلوص داشته باشند، فروتنی و خضوع در آنها مشهود باشند،وفای قول و تعهد آنها زبان زد باشد،هنرمند و با فوت و فن معلمی آشنا باشند،قانع بوده و قدرت تصمیم گیری داشته باشند،پر و باسواد باشند و همواره علم خود را بروز نمایند،از کلاس خود قهر نکنند مگر نه اینکه شغل معلمی همان شغل پیامبری است،پیامبران با گشاده رویی به استقبال مشکلات می شتافتند ، راه تسخیر دلها را بلد باشند و در شکوفا سازی استعدادها بکوشند و روزنه ی امید را به روی همه دانشآموزان باز کنند ، محبت ها را بین همه تقسیم نمایند و سعی نمایند خشم خود را فرو برند .
به اهمیت نقش تشویق در بسیج نیروها واقف باشند با گذشت و اغماض باشند عاطفه و تربیت را در هم آمیخته و معجونی از عشق و تربیت بیافرینند . منظم و وقت شناس باشند . چیزی را بر دانش آموزان تحمیل نکنند روحیات دانش آموزان را بشناسند و به اصل تفاوتهای فردی توجه نمایند و به دنیال شناخت علت ها و رفع معایب باشند و در یک کلام همانطور که پیامبران معجزه داشتند معلمان نیز می توانند معجزه گر باشند .«
محیط و فضای کلاس:3
بیشتر کار آموزش در همه کشورها در کلاس درس انجام می گیرد . عمدتاً در این کلاسها 20 دانشآموز یا بیشتر و یک فرد بزرگسال ، که همان معلم باشد ، حضور دارند . نسبت یک معلم به 20 دانشآموز یا بیشتر موجب عدم تعادل طبیعی میان یاددهی و یادگیری می شود . برای رفع این عدم تعادل میان تدریس و یادگیری باید کلاسهایی را ایجاد کنند ، که از تدریس و یادگیری اثر بخش برخوردار باشد . معلمان در ایجاد چنین کلاس می توانند محیط فیزیکی و روانی کلاس را دگرگون و اصلاح سازند .
به طور کلی تغییر ویژگی های فیزیکی کلاس درس بسیار آسان است . نیمکتها ، صندلی ها و میزها به شیوه های رنگ آمیزی و پوشش دیوارها ،آثار هنری و گلدانها می توانند محیط کلاس را خوشایند کنند ولی با این حال ، معلمان می توانند محیط روانی کلاس را تحت تأثیر قرار بدهند . آنها قادرند کلاسهایی بیافرینند،که درآن کاریابازی به عنوان یک هنجاروارزش محسوب شود آنها می توانند خود را همانند فردی مستبد نشان دهند و یا آن که سعی کنند آزادمنشی را در کلاس تشویق کنند .
تأثیر مستقیم محیط روانی کلاس برروی یادگیری دانشآموزان به عنوان یک عامل مهم دارای پشتوانه بهتری است . سه عنصر محیط روانی که مربوط به یادگیری دانشآموزان است عبارتند از : عاطفه ، وظیفه ، سازماندهی . معلمان با ترکیب این سه عنصر قادر به ایجاد و آفرینش کلاسهایی خواهند بود که در نظر دانشآموزان وجهه ای جذاب ، وظیفه مدار و کاملاً سازمان یافته دارد . کلاسهای جذاب کلاسهایی هستند که در آن دانشآموزان متوجه گونه ایی احترام متقابل میان خود و معلم می شوند ، روابطی مثبت و مبتنی بر همکاری و مشارکت میان دانشآموزان حاکم است و در نهایت در چنین کلاسهایی آنها از رضایت و خرسندی درونی بهره مند می شوند .
معلم و طرح ریزی برنامه درسی و آموزشی
تعلیم و تربیت هنر است و برای دستیابی به این هنر باید در چهار چوب خاصی عمل کرد ذوق و شوق هنری داشت. اگر تعلیم و تربیت علم بود و با قوانین خاص،طبق اصول علمی قابل تدریس بوده هیچ جامعه ای با مشکل گناه و خلافکاری رو به رو نمی شد مصلحان و حتی انبیا و اولیاء و سردمداران کشورها خواهان جامعه ای آرمانی و جوانان و نوجوانان قانونگرا و صالح هستند ، اما این امر میسر نیست ؛ زیرا هنر تربیت را فقط افرادی دارند که چهار چوب آن را بدانند و بتوانند آن را صحیح اجرا کنند4 و شیو ه های تربیتی گذشته و حال ، معلمان را به عنوان طرح ریزان نهایی برنامه ی درسی برای کلاسهایشان مقام بخشیده است .
اکنون که سازماندهی تربیتی به سرعت ، اندبشه ی مربوط به یک کلاس در اندازه ی استاندارد را به عنوان یک واحد آموزشی مردود دانسته و گروههایی با اندازه های مختلف را با آموزشی که بیشتر جنبه ی انفرادی دارد جانشین آن ساخته است ، نقش معلمان در طرح ریزی نیز تغییر کرده است.یکی از راه های بالا بردن کیفیت آموزش و ایجاد نشاط در کلاس تقویت حس اعتماد به نفس می باشد، که برای ایجاد این اعتماد به نفس باید 5: استعداد ها و توانایی ها و پیشرفت های دیگران را به رخ بچه ها نکشند و در رفتار با آن ها عدالت را رعایت کنند و مطمئن باشند با دروغ گفتن نمی توان شخص را راستگو بار آورد پرسش های فراوان دانش آموزان نشانه ی کنجکاوی و تیزهوشی آنهاست سؤالات آنها را بی پاسخ نگذارند در عین حال از تحقیر آنها بپرهیزند و نظری را بر آنها تحمیل نکنند دانش آموزان را با عبارت هایی صدا بزنند که موجب خوشحالی و احساس شخصیت در آنها و اطرافیان آنها بشوند.
به آنها مسؤلیتی واگذار کنند که متناسب با سن و توانایی های آنها باشد و در کارهای سخت ،علاوه بر کمک کردن آنها را تشویق کرده و به پیروزی امیدوار کنند.روحیه ی انسان دوستی و بخشندگی را به آنها بیاموزند و آنها را در مقابل تلاششان تشویق کنند نه در مقابل استعدادشان در سنین نوجوانی و جوانی از القاب مخصوص بزرگتر ها برایش استفاده کنند،برای انجام فعالیت های مخصوص بزرگتر ها مثل مسجد رفتن،رأی دادن،کمک به دیگران و... از زور و اجبار استفاده نکنند با دقت تمام به حرفهای آنها گوش دهند.
برای روز های مهم آنها احترام قائل شده حداقل به آنها تبریک بگویند مثل اولین روز ورود به مدرسه،سالروز تولد،جشن تکلیف و...از دانش آموزان بخواهند طرح هایی در موضوعات مختلف آماده کنند و آنها را بنویسند و در قبال آنها جایزه بگیرند این کار علاوه بر بالا بردن حس اعتماد به نفس موجب پرورش خلاقیت دانش آموزان می شود.در شکست های درسی او را یاری دهند و روحیه او را به خاطر نمرات کم،خراب نکنند. در رفتار با دانش آموزان متعادل باشند تا آنها وابسته و گاهی طرد نشوند.بنا به فرمایش مقام معظم رهبری: 6 فرزندان عزیز این آب و خاک و اسلام! قدر این دوران کار و تلاش را بدانید؛خودتان را از لحاظ انواع آموزشها، از لحاظ جسمی و نیز از لحاظ روحی و استحکام بنیه ی ایمان بسازید.
