بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله ضمن بررسی راه کارهای ارتقاء توان وتخصص مدیران در آموزش وپرورش واعتقاد به اُم الفنون بودن دانش ادبیات وجهت گیری از آن درخصوص توانمندسازی وتخصص مدیران تاحدود زیادی می تواند مثمروثمر باشد.با توجه به این که آموزش وپرورش یعنی احیاء حیات بشر وحفظ حقوق او در دنیا و آخرت وگذر از مرزهای عدم ونیستی به مرحله وجود وهستی، بررسی پیشینه آموزشوپرورش در دنیا ونقش الگویی آن، هم چنین استفاده از دانش ادبیات که عبارت است از ادبیات اخلاقی، ادبیات مذهبی، ادبیات فرهنگی، ادبیات اقتصادی، ادبیات آموزشی وتعلیمی ودر مجموع ادبیات خدمت؛ در قرآن کریم و سیره پیامبران الهی علی الخصوص سیره پیامبر اکرم - ص - و علی بن ابیطالب - ع - ، حضرت ابراهیم - ع - ، حضرت یعقوب - ع - وحضرت یوسف - ع - توان وتخصص مدیران را بالا ببرد.
هم چنین به بررسی تأثیر توان وتخصص مدیران در فرایند توسعه وپیشرفت جامعه وضرورت آن توان وتخصص در وجود مدیران، در آموزش وپرورش پرداخته است. توصیه که استفاده از نکات کلیدی منابعی چون کتاب خواجه حافظ شیرازی، شاهنامه فردوسی، بوستان وگلستان سعدی، کلیله ودمنه و مرزبان نامه، مثنوی مولانا واشعار سنایی غزنوی در باب زمامداری وحکومت ومدیریت می تواند الگوی مدیران باشد.
مقدمه
در این مقدمه ابتدا لازم است به این نکته توجه شود که آموزش وپرورش یعنی احیاء حیات بشر وحفظ حقوق او در دنیا وکمال وسعادت بشر در آخرت ولازمه خدمت در چنین جایگاهی مطالعه مداوم و رصد مسائل به طور روزآمد و بالا بودن توان وتخصص مدیران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. باتوجه به روند روبه رشد علم وفن آوری وتولید ابزارهای الکترونیکی فوق العاده وجهت گیری جامعه به این سمت وسو وهمچنین فضای مجازی وغیره، ممکن است به صورت تدریجی مطالعه وتحقیق در منابع ارزشمند وکتاب های مفید کمرنگ شود واین خود معضل بزرگی جهت پیشرفت وتوسعه هرجامعه ای می تواند باشد. در این مقاله سعی شده مسائل ارزنده ای از منابع بسیار مهم قانون الهی مثل قرآن ونهج البلاغه وسیره پیامبران ومنابع ادبی دیگری که از اصالت فرهنگی هستند وبه نوعی از علوم قرآنی در آثار خود بازتابی با ادبیات منظوم وادبیات منثور را انعکاس داده اند معرفی شوند.
از آن جایی که نویسنده مقاله اعتقاد دارد دانش ادبیات ام العلوم و ام الفنون است وعلم دانش ادبیات لازمه مدیریت می باشد، سعی شده مقاله براساس ادبیات خدمت و زیر مجموعه های آن: ادبیات اخلاقی، ادبیات مذهبی وادبیات تعلیمی و آموزشی، ادبیات فرهنگی وغیره تنظیم شود واگر مدیران معیارهای کلی مدیریت را براین اساس به موازنه بگذارند وبسنجند، کل مدیریت یعنی ادبیات؛ وتوان وتخصص هرمدیر بستگی به شناخت ادبی آن از این علم دارد که به طور مفصل در زمینه مقاله به آن پرداخته شده است. در پایان از تمامی کسانی که علاقه مندبه مطالعه هستند، اگر مقاله این حقیر را مطالعه فرمودند، با توجه به این که نویسنده مقاله اعتقاد دارد، هر پیشنهاد وهر انتقاد می تواند در پیشرفت انسان و جامعه مؤثر باشد، از نظر اخلاقی مدیون هستند که پیشنهادات وانتقادات خود را به سمع ونظر نویسنده برسانند.
پیشینه توان وتخصص معلمی ومدیریت در دنیا
دنیا وزارت خانه آموزش وپرورش بزرگی است که اولین مؤسس معلمش خدای بزرگ، دومین معلمش پیامبران الهی واز میان پیامبران، پیامبر اکرم - ص - وکتاب مقدس آموزشی وتربیتی این وزارت خانه بزرگ و آیین نامه جامع وکامل دنیوی و اخروی دائمی وهمیشه به روز آن قرآن کریم را می باشد که هرچه زمان می گذرد جاذبهبیشتری پیدا می کند وهیچ علمی نیست که در قرآن مجید از آن پیش گویی نشده باشد. این امر را مفسرّان قرآن به خوبی دریافته اند و در تفسیر آیات قرآن برای بشریت به وضوح بیان داشته اند.
خدای بزرگ با بعثت پیامبر اکرم - ص - بر بشریت منّت نهاد و در واقع به تأسیس آموزش وپرورش نوین پرداخت وبا وجود شریف ومقدس پیامبر اکرم - ص - معلم تمام عیار وشایسته ای را به دنیا معرفی کردومُبلِغ ساخت، کتاب مقدس قرآن را به او آموخت تا بشریت را بدین وسیله احیاء کند و از تاریکی به روشنایی سوق دهد. اگر بخواهیم پیشینه تخصص معلمی وتخصص مدیریت را در دنیا بررسی کنیم سرگذشت وسیره پیامبران وعلی الخصوص وجود پیامبر اکرم - ص - و علی بن ابیطالب - ع - کفایت می کند. باز اگر بخواهیم دنبال محکم ترین قوانین واصول وادبیات اخلاقی، ادبیات خدمتی، ادبیات مذهبی، ادبیات سیاسی وادبیات نوین، ادبیات خلاق در مدیریت باشیم، قرآن کریم بزرگترین راهنما وراه گشای بشریت است. ولذا کسانی که دنبال چیز دیگری به غیر از این هستند، حقیقت را ندیده اند ودچار توهّم هستند، چنان که خواجه شیراز بیان کرده است:
جنگ هفتاد ودو ملّت همه را عذر بده چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند
...» ستفترق امتی علی ثلاثه و سبعین فرقه؛ امت من هفتاد و سه فرقه خواهند شد.« جهت بررسی پیشینه مدیریت در دنیا وبررسی آن در سیره پیامبران الهی راه وروش مدیریتی صحیح را باید در سیره آنان جستجو کرد. ادبیات اخلاقی، ادبیات سیاسی، ادبیات اقتصادی وادبیات فرهنگی، ادبیات منطقی وادبیات آموزشی تمامی اولیاء خدا به عنوان الگوی جوامع اسلامی علی الخصوص مدیران نهادهای این جوامع باید باشد.
سرگذشت حضرت ابراهیم - ع - و آزمون آن در قربانی فرزندش برای مدیران جهت وقت گذاشتن وصبر کردن بزرگترین الگو است، که با انتصاب مدیریت بیشتر به قانون الهی بیندیشد نه به منافع شخصی. سرگذشت حضرت یعقوب - ع - وگم شدن فرزندش الگوی سعه صدر برای مدیران است. حضرت یوسف - ع - با ادبیات اخلاقی وبا ادبیات فرهنگی و با ادبیات اقتصادی وبا ادبیات منطقی وآموزشی خودش برای الگو بودن مدیریت در جوامه اسلامی بزرگترین سمبل و زیباترین پیام ها را دارد.
ادبیات مدیریت امکانات و منابع؛ در زمان خشک سالی در سرزمین مصر توسط حضرت یوسف - ع - بزرگترین الگوی مدیران جوامع اسلامی در زمان کمبود امکانات و مشکلات اقتصادی، سیاسی، مذهبی، اخلاقی وغیره می باشد. از میان پیامبران الهی دونفر از آن ها مدیریت الگویی برای ما، در زمان کمبودها و مشکلات اقتصادی را دارند، یکی حضرت یوسف - ع - در مصر و دوم حضرت محمد - ص - محاصره اقتصادی در شعب ابیطالب. اگر بخواهیم به نقش الگویی وباز کردن آن نقش در زندگی ودر زمان مدیریت تمامی پیامبران بپردازیم، هزاران ومیلیون ها نسخه ونوشته لازم است که در حوصله این مقاله نمی گنجد. در این مقاله فقط نقش الگویی پیامبر اکرم - ص - ونقش الگویی علی بن ابیطالب - ع - در مدیریت را بررسی می کنیم.
پیامبر اکرم - ص - بعد از سال ها حکومت ومدیریت و آموزش وهدایت در دنیا گروه کثیری را جذب اسلام کرد وامّت اسلامی را تشکیل داد وپایه های اساسی اسلام ومسلمین را از نظر نیروی انسانی متعهد وکارآمد استحکام بخشید وتربیت نمود. از میان تربیت یافتگان مکتب الهی وسیره خود حضرت علی بن ابیطالب - ع - را به عنوان مدیر وپیشوای مسلمانان جهان درواقعه غدیر انتصاب نمود؛ که با این وسیله بتواند الگویی را به جامعه بشریت معرفی نماید تا جوامع اسلامی با استفاده از سیره آن امام همام در امور مدیریتی و مدیریت لایق وکارآمد نمایند ومنابع انسانی ومنابع امکانات دیگر را در اختیار آن ها قرار دهند؛ تا آن مدیران بتوانند برای حفظ وتوسعه وگسترش ادبیات اخلاقی ومذهبی وادبیات فرهنگی وادبیات اقتصادی وغیره در چهارچوب موازین اسلامی وخواستگاه قانونی گام بردارند.
