بخشی از مقاله
چکیده :
با گسترده شدن صنعت گردشگری و ایجاد رقابتهای جهانی در حیطه ی گردشگری و همچنین گسترش جاذبه های انسان ساخت رابطه بین معماری و گردشگری بیش از هر زمان دیگری به هم گره خورده است. معماری برای برآوردن نیازهای بشر به وجود آمده و طبیعت گردی و گردشگری جز جدایی نا شدنی زندگی مردم شده است . حال برای آنکه معماری بتواند به این گردشگری و توسعه ی شهری کمک کند باید اثرات محیطی و روانی معماری و محصولاتش را بر روی افراد و نظراتشان نسبت به شهر و منطقه شناسایی کرد ، تا بتوان با بهره برداری خوب از معماری به یک گردشگری پر رونق دست پیدا کرد . با توجه به این مطالب میتوان متوجه شد که معماری نقش مهمی در بین جاذبه های فرهنگی گردشگری ایران دارد. روح بناها و ارزشهای نهفته در آنهاست که میراث فرهنگ پر افتخار گذشته است .
در تحقیق پیش رو دو دسته بندی از نقش معماری در گردشگری مورد توجه است : 1معماری به عنوان یک جاذبه در صنعت گردشگری 2معماری به عنوان یک لازمه در صنعت گردشگری نتیجه حاصله این است که معماری یکی از زیر ساختهای اساسی صنعت گردشگری است که باید با عملکرد هوشیارانه به حفظ ارزشهای فرهنگی - بومی معماری خود در این آشفته بازار جهانی بپردازیم ، و توجه داشته باشیم معماری و منظر شهری باید برطرف کننده ی نیازهای جسمی و روحی تواما باشند . گردشگری همانطور که گفته شد علاوه بر اثرات مثبت اقتصادی بر جامعه میزبان ، در کنار خود آثار مثبت یا منفی اجتماعی - محیطی ایجاد می نماید و این امری اجتناب ناپذیر است .
مقدمه :
هنگامی که تاریخ گردشگری را مورد مطالعه قرار می دهیم این مساله مشخص می شود که معماری همواره نقشی اساسی در گردشگری داشته است. پیشرفت های بشر در طول تاریخ وسه عصر کشاورزی،صنعت،اطلاعات به عنوان سه موج تغییرات اساسی اتفاق افتاده است وگردشگری نیز همگام با موج جدید تغییرات به صنعتی عظیم و گسترده و روبه رشد در عرصه فرهنگ و اقتصاد جهان تبدیل شده است. بدیهی است با این دگرگونی ها در شیوه های زندگی،تعاملات و ارتباطات اجتماعی،فضاهای معماری و شهری… .دستخوش تغییرات جدید خواهد شد.افزایش روزافزون مشکلات جسمی و روحی در زندگی شهر نشینی بلاخص در شهر های بزرگ،مردم را تشنه طبیعت و گردش کرده است که با هوشیاری می توان از این نیاز به عنوان یک فرصت استفاده کرد.
معماری از جمله عناصری است که در این مقوله نقش بسزایی دارد.درواقع بیشترین فعالیتهایی که در هنگام فراغت وسفر انسان ها انجام می شود.در مکان هایی اتفاق می افتد که توسط معماران طراحی شده است.عوامل بسیاری در معماری هر منطقه تاثیر گذار است که از مهم ترین آنها می توان به مذهب،اقلیم،فرهنگ،تکنولوژی ،جغرافیا و…اشاره کرد.همین ویژگیهای خاص مناطق مختلف سبب تفاوت آثار معماری و جذاب بودن آن ها برای گردشگران می شود.
عوامل تاثیرگذار بر معماری
-1شرایط اجتماعی،فرهنگی،سیاسی و اقتصادی:شامل فرهنگ-اعتقادات-سیاست-اجتماع و . … -2شرایط جغرافیایی اقلیمی:شامل مصالح و امکانات منطقه ای-موقعیت جغرافیایی و اقلیمی -3نوع وعملکرد بنا:شامل فضاهای مذهبی-سیاسی-سکونتی یاجمعی بنابراین معماری باید منطبق با معماری بومی ومیراث و فرهنگ پرافتخاروباشکوه گذشته،که تنهادردیوار،خشت و گل خلاسه نمی گردد،بلکه مهم ترازهمه روح نهفته در بناها، محوطه ورزش هایی چون فروتنی ساده گرایی، ابتکار، خلاقییت، تجربه، تفکر، اندیشه، هندسه، هنر، دانش و تخصص نهفته در این فضاهاست، تجلی یابد.
به طور کلی می توان گفت:شهرهازائیده اندیشه و فرهنگ انسان ها در راستای پاسخ به نیازهای زندگی شهرنشینی آنهاست و تمام آنچه که تحت میراث فرهنگی می شناسیم از هویت ما می باشد.سازمان جهانی گردشگری،گردشگر را چنین معرفی کرده است:کسی که برای مدت کوتاه زمانی،حداقل یک شب وحداکثر کمتر از یک سال،به کشوری غیر از وطن یا محل سکونت معمولی خود سفر می کند و هدف او کارکردن و کسب در آمد نیست.حال با این تعریف و گفته موتیسوس که معماری وسیله واقعی سنجش یک ملت بوده و هست و از آنجایی که معماری یکی از مظاهر بیرونی فرهنگ یک جامعه است می توان آن را نماد مناسبی برای مطالعه فرهنگ یک جامعه محسوب کرد.از ارزشمند ترین بافت های معماری،بافت سنتی هر منطقه است.
براساس ویژگی های خاص ،اهداف و اشکال بازاریابی گردشگری ،معماری می تواند کمک قابل ملاحظه ای به شکل دادن میراث سنتی معماری و ارائه ی صنعت گردشگری نماید.این ارزش گذاری میراث معماری سنتی برای مقاصد گردشگری ،یکی از راههای بسیاری است که در آن می توان این میراث را از گزند و آسیب حفظ نمود - medica et al/21/2010 - در بسیاری از شهرها و روستاها،همانطورکه خواهد آمد،گسترش و رونق گردشگری مدیون معماری است،تاجایی که میتوان دار گردشگری شهری و روستایی ،معماری را از جاذبه های اصلی دانست.هنگامی که معماری از دیدگاه گردشگری بررسی می شود ،میتوان دو نقش اساسی برای معماری در گردشگری مطرح کرد :
-1 معماری به عنوان یک جاذبه گردشگری
-2معماری به عنوان یک لازمه در گردشگری حال بررسی های عمیق تر توسط نظریه پردازان مختلف نشان می دهد که اثرات ناشی از توسعه ی گردشگری طیفی از تاثیرات مثبت و منفی را در بر دارد که باید به تبیین رابطه میان توسعه ی گردشگری و معماری پرداخته شودوبعد عوامل موثر بر آن شناسایی شده و راهکارها ارائه شود.
-1 اصول مشترک معماری و گردشگری در ایران
انسان ها در جوامع گوناگون ضمن داشتن نظام عصبی نسبتا مشترک می توانند، به واسطه ی شرایط خاص فرهنگی، محیطی، برداشت ها و تفاسیر متفاوتی که از معماری داشته باشند.
