بخشی از مقاله
چکیده:
نانوذرات لیپیدي جامد - SLN - جایگزین مناسبی براي دیگر نانوناقلهاي کلوئیدي مانند لیپوزوم، امولسیونهاي لیپیدي می باشد. کاربردهاي SLN در فناوري نانو، سیستم دارورسانی و علوم دیگر به سرعت در حال گسترش است.خصوصیات SLN به عنوان نانوناقلها افقهاي جدیدي را درسیستمهاي تحویل دارو گشوده است. با استفاده از SLN در سیستم تحویل دارو می توان دارو را به صورت کنترل شده به محل هدف هدایت کرد. در این مقاله روشهاي آماده سازي مانند همگن داغ، همگن سرد، آماده سازي SLN با استفاده از سیال فوق بحرانی و خشک کردن به روش اسپري مورد بحث قرار گرفته است.
مقدمه:
ذرات کلوئیدي با ابعاد بین 10 تا 1000 نانومتر به عنوان نانوذرات کلوئیدي شناخته شده و از پلیمرهاي سنتزي یا طبیعی ساخته می شوند.این نانوذرات براي کاهش سمیت و تحویل دارو به صورت موثر طراحی و بهینه سازي می شوند. تحویل دارو با راندمان بالا بستگی به توانایی آنها در رخنه و رسیدن به هدف مورد نظر، انتشار مداوم و ثبات در باقی ماندن در ابعاد نانو دارد. هزینه بالاي آماده سازي، کم بودن پلیمرهاي ایمن مجاز از دیگر محدودیتهاي نانوناقلهاي سیستمهاي تحویل دارو هستند. استفاده از نانوذرات لیپیدي راه حل مناسبی براي غلبه بر این محدودیتهاست. - - SLN یا نانوذرات لیپیدي جامد - - solid lipid nanpparticles که به صورت لیپیدهاي زیست تخریب پذیر فیزیولوژیک هستند به عنوان جانشینی مناسب و متنوع براي لیپوزومها و دیگر نانوناقلهاي پلیمري معرفی شده اند. مزیتهاي SLN نسبت به لیپوزومها، میکروامولسیونها و نانوذرات پلیمریک عبارتند از :
- تولید SLN، بدون استفاده از حلالهاي آلی انجام می پذیرد به طوري که بعد از آماده سازي مشکلاتی در رابطه با حذف آنها وجود نخواهد داشت.
- در طولانی مدت ثبات فیزیکی دارند.
- از دیگر بیوپلیمرهاي زیستی و لیپوزومها آسانتر ساخته می شوند بنابراین تولید آنها در مقیاس بالابه سهولت انجام پذیراست.
- کنترل بهتري بر روي سینتیک ترکیبهاي کپسوله شده وجود دارد.
- SLN دسترسی به مواد زیست فعال کپسوله شده را افزایش می دهد.
- SLN داروهاي کپسوله شده را در برابر ترکیبات شیمیایی ناپایدار، که در طی فرآیند آماده سازي ایجاد می شوند، محافظت می کند.
- مواد کپسوله شده دقیقا همان ساختار دارویی موجود در امولوسیون سازنده را خواهند داشت، و تغییر ماهیت نخواهند داد.
- غلظت بالاي ترکیبات را در اختیار قرار می دهد. - 2، - 6
مواد و روشها:
آماده سازي SLN
SLN از لیپید جامد، امولسیفایرT آب و حلال ساخته می شود. این لیپیدها بنابر مورد مصرف ممکن است از تري گلیسریدها - tri-stearin - گلیسریدهاي ناقص - Imwitor - اسیدهاي چرب - stearic acid, palmitic acid - استروئیدها - cholesterol - و مومها - - cetyl palmitate و امولسیفایرهاي متنوع و متعددي براي پایدارسازي پراکندگی لیپیدها استفاده شود. ترکیب امولسیفایر تاثیر بسزایی در جلوگیري از اگلومره شدن SLN در محیط دارد. - 4، - 2 روشهایی که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از:
همگن سازي داغ همگن سازي سرد
تهیه SLN بر پایه مایع فوق بحرانی supercritical fluid روش خشک کردن با اسپري
همگن سازي داغ
همگن سازي داغ به وسیله اعمال فشار بالا توسط هموژنایزر در دمایی بالاتر از دماي ذوب لیپیدها انجام می شود. با استفاده از این روش محتواي لیپید در محیط، از 5% الی 10% به 40% می رسد.در امولسیون سازي اولیه، دارو برروي پلیمرهاي آب شده بارگذاري می شود. سپس امولسیفایر با همان دما که داراي موادي براي قطعه قطعه کردن لیپیدها هستند به محیط واکنش اضافه می شوند. همگن سازي در فشار بالا براي امولسیون اولیه در دمایی بالاتر از دماي ذوب لیپیدها انجام می شود.
کیفیت امولسیون اولیه، بر اندازه قطره هاي چربی و کیفیت نهایی محصول تاثیر بسزایی می گذارد. هر قدر دماي انجام ابن فرآیند بالاتر و میزان ویسکوزیته فاز لیپیدي کمتر باشد اندازه ذرات حاصل نیز کوچکتر شده، دارورسانی و تخریب پذیري زیستی آن نیز با سرعت بیشتري انجام خواهد شد.معمولا براي حصول محصولات باکیفیت خوب، امولسیون سه تا پنج بار در دستگاه HPH - هموژنایزر با فشار بالا - قرار داده می شود. اعمال بیشتر از 3 تا 5 سیکلHPH ، بر روي نمونه ها اثر منفی گذاشته و اندازه نمونه ها بیشتر می شود، اما مسئله مهمی که پیش می آید تخریب ترکیبات فعال دارویی در دماي بالا است. 2 - ، - 3
همگن سازي سرد
همگن سازي سرد، براي رفع مشکلاتی که همگن سازي داغ ایجاد می نمود، طراحی شده است.در همگن سازي داغ دماي بالا منجربه تجزیه داروها و کاهش میزان بارگذاري آنها بر روي نانوذرات می شود، به علاوه این دما باعث غیر فعال شدن بخشی از دارو شده همچنین باعث تغییر شکلهاي چندگانه پیچیده در مرحله کریستالی شدن در نانوامولسیون می شود.براي حل این مشکلات چندین مرحله به روش همگن سازي داغ اضافه شده.مرحله اول در همگن سازي داغ و همگن سازي سرد کاملا مشابه است. در مرحله دوم کل امولسیون اولیه که حالت مذاب دارد سریعا توسط یخ یا نیتروژن مایع براي توزیع دارو در ماتریکسهاي لیپیدي سرد می شود. در انتهاي این مرحله ذراتی با اندازه 50 تا 100 میکرون خواهیم داشت. در مقایسه اندازه ذرات نهایی حاصل از همگن سازي سرد بزرگتر از همگن سازي داغ بوده اما مزیت آن زمان کمتر قرار دادن دارو ها در معرض دماي بالا است - 2،. - 3
تهیه SLN بر پایه مایع فوق بحرانی supercritical fluid
از خصوصیات بارز مایع فوق بحرانی، ویسکوزیته و کشش سطحی پایین و همچنین قدرت محلول سازي بالاي آن می باشد .در عمل، دارو و SLN در مایع فوق بحرانی - معمولا دي اکسید کربن - حل شده و توسط نازل در یک محفظه بزرگ وارد می شود تا اینکه مایع فوق بحرانی به سرعت انبساط یابد .انبساط سریع در دي اکسید کربن مایع فوق بحرانی سبب فوق اشباع شدن دارو، در نتیجه رسوب به صورت ذرات ریز می شود .
از معایب این روش تشکیل فراکسیونی از ذرات میکرو به همراه ذرات نانو می باشد . در متد مشابهی جهت کاهش میزان ذرات میکرو تشکیل شده، مایع فوق بحرانی را در داخل محلول مائی حاوي پایدارکننده اي نظیر پلی سوربات 80 وارد می کنند .پارامترهایی مانند نوع پایدارکننده در محلول مائی، نسبت دارو به سورفکتانت، غلظت سوسپانسیون دارو، دماي محلول پایدارکننده و دمایی که دارو در مایع فوق بحرانی حل می شود، در اندازه ذره اي نانوذرات تاثیر می گذارد. این روش براي داروهایی که محلولیت خوبی در مایع فوق بحرانی نداشته و یا اینکه در محلول پایدارکننده مائی، پایدار نباشند مناسب نمی باشد. - - 3
روش خشک کردن با اسپري
در این روش دارو وذرات SLN در حلال آلی حل شده و در محفظه اي با فشار و دماي کنترل شده اسپري می شودکه یک روش ارزان، آسان و سریع بوده و میتوان در مقیاس صنعتی نیز از آن استفاده نمود. در این روش ذرات لیپید به صورت ناقص ذوب می شوند و بهترین غلظتی که براي این روش، در محلول ترهالوز و آب پیش بینی می شود 1% تا 2% است. نوع حلال، دما و فشار تبخیر حلال در تغییرات پلیمرفیک و نیز اندازه ذره اي تاثیر خواهد گذاشت.
ویسکوزیته محلول پلیمر و دارو، غلظت پلیمر در محلول پلیمري و فشار اسپري کردن نیز باید مد نظر قرار گیرد .از ایرادات عمده این روش حذف مقدار زیادي دارو در اثر چسبیدن نانوذرات به داخل جداره محفظه اسپري می باشد. - 7، - 3 نتایج: درنهایت باتوجه به مزایایی که SLN نسبت به نانوناقلهاي دیگر دارد و معایب و مزایایی که هر کدام از این روشها دارا می باشند بر حسب داروي مورد استفاده، نوع گروه فعال و محل بافت هدف می توان روش مناسبی را جهت تولید SLN بهینه سازي شده انتخاب نمود.
