بخشی از مقاله
چکیده:
زمینه و هدف: مطالعات مختلفی تاثیر تمرینات شدید بدنی را بر افزایش سرمی آنزیم های کبدی نشان داده اند، اما تاثیر تمرینات منظم ورزشی به ویژه بر آنزیم های بافت کبدکاملاً مشخص نیست . هدف از این مطالعه بررسی تاثیر 10 هفته تمرینات منظم آماده سازی بر برخی آنزیم های کبدی و سطح چربی های خون بازیکنان فوتبال می باشد.
روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی 18 بازیکن با میانگین سنی24/ 52- 3/78 سال، وزن 71/46- 4/13 کیلو گرم، قد - 8/13 177/23 سانتی متر، شاخص توده بدنی 22/75 - 1/87 کیلو گرم بر متر مربع در این آزمون شرکت کردند. بازیکنان به صورت تصادفی به سه گروه های تمرینی شش روز در هفته، سه روز در هفته و کنترل تقسیم شدند.از آزمودنی ها به دنبال 12 تا 14 ساعت ناشتایی و 24 ساعت پس از اتمام تمرینات خون گیری به عمل آمد. داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان می دهد 10 هفته تمرینات منظم باعث افزایش معنی داری در سطوح آنزیم های ALT، AST و ALP نسبت به پیش از آزمون شد - - P>0/05 اما سطوح این متغیرها در گروه 3 جلسه در هفته و کنترل پس از 10 هفته تمرین به طور معنی داری کمتر از گروه 6 جلسه در هفته بود - . - P <0/05 به دنبال تمرینات منظم، مقادیر LDL-C به طور معنی داری کاهش - P <0/05 - و مقادیر HDL-C به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل افزایش نشان دادند
نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه تمرینات منظم با در نظر گرفتن زمان استراحت کافی در برنامه های تمرینی ، به ویژه در طول دوره های تمرینی قبل از مسابقات باعث کاهش استرس کبدی در بازیکنان فوتبال شده است.
مقدمه
فصل پیش از مسابقات دوره ای مهم و حساس در برنامه تمرینی ورزشکاران به شمار رفته ، که می تواند اثرات متفاوتی را بر عملکرد و اوج اجرای ورزشی ورزشکار داشته باشد - . - 1 در فوتبال نیز همانند بسیاری از ورزش ها آماد گی جسمانی نقش تعیین کننده و بسیار مهمی در اجرای بهینه دارد. برخورداری از آمادگی جسمانی مطلوب نیاز به برنامه تمرین صحیحی دارد که بتواند عواملی چون استقامت قلبی – تنفسی ، استقامت عضلانی ، قدرت ، سرعت ، توان انفجاری و انعطاف پذیری ورزشکاران را بهبود بخشد
در فوتبال امروزی بازیکنان تمایل دارند تا بیشتر دارای اندام عضلانی باشند و توده چربی کمتری داشته باشند و در این رابطه مربیان تیم ها سعی دارند برنامه های تمرینی تیم را طوری طراحی و هدایت کنند که همیشه بیشترین تعداد بازیکن را در شرایط آرمانی و ایده آل داشته باشند . لذا، توجه به عواملی چون تعداد و فاصله بازی ها از یکدیگر و طول فصل مسابقات در طراحی و تدوین برنامه های تمرینی بسیار ضروری است ؛ بنابراین، تمرینات فوتبال باید طوری طراحی شوند تا بازیکنان قادر باشند ضمن حفظ آمادگی ممکن و مطلوب ، نیازهای فیزیولوژیکی بازی را در حد رضایت بخشی تامین کنند -
بررسی ها نشان می دهد ورزشکاران و مربیان ، علاقمند به انجام تمرینات متوالی و شدید هستند ، بدون آنکه در تنظیم بازیافت مناسب دقت کنند. به علاوه نسبت به بروز آسیب ها و آزاد شدن آنزیم های مختلف ناشی از تمرین و یا بیش تمرینی که نشان دهنده تغییرات مهمی در داخل بدن است ، توجه ندارند. از سوی دیگر، انجام فعالیت های ورزشی بر اندام های داخلی بدن مانند کبد ، کلیه و مغز تاثیر گذار است
کبد نقش مهمی در متابولیسم کربوهیدرات ، چربی و پروتئین ، به ویژه در هنگام ورزش دارد؛ همچنین اعمال مختلفی مانند پالایش و ذخیره سازی خون ، متابولیسم هورمون ها ، تولید آنزیم و صفرا ، ذخیره سازی ویتامین ها ، آهن و تولید فاکتور های انعقادی را بر عهده دارد
برخی پژوهش ها تاثیر ورزش بر کبد که بزرگترین ارگان داخلی بدن محسوب می شود را مورد بررسی قرار دادند مطالعات نشان می دهد نتایج حاصل از تمرینات ورزشی نه تنها تحت تاثیر وضعیت کبد رخ می دهند ، بلکه تحت تاثیر وضعیت سایر ارگان ها و کل بدن شخص نیز هستند
پژوهش ها نشان دادند که بهترین شاخص ها برای ارزیابی وضعیت کبد ، آسپارتات آمینوترانسفراز - AST - 1 و آلانین آمینو ترانسفراز - ALT - 2 و آلکالین فسفاتاز - ALP - 3 هستند
این آنزیم ها جزو دسته ی ترانس آمینازها می باشند .AST. عامل آمینی اسیدهای آمینه را به اسیدهای آلفاستونی منتقل می سازد - انتقال یک گروه آمینی را از اسید آلفا کتوگلوتاریک و به عکس کاتالیز می کند و به همین جهت به آن آمینوترانسفراز نیز می گویند - . ALT نیز عامل آمینی اسید گلوتامیک را به اسید پیروویک منتقل ساخته ، آلانین و اسید آلفاستوگلوتاریک ایجاد می کند و یا عمل عکس این واکنش را انجام می دهد. این آنزیم ها در بسیاری از بافت های بدن پراکنده شده و به نسبت ، غلظت بالاتری را در کبد دارند و بیشتر به عنوان ترانس آمیناز کبد در نظر گرفته می شوند
آنزیم آلکالین فسفاتاز، واکنش انتقال یک گروه فسفات از یک ماده اولیه دارای فسفات به یک ترکیب گیرنده که واحد حداقل یک گروه - - OH باشد را کاتالیز می کند - . - 6 در زمینه تاثیر ورزش بر آنزیم های کبدی مطالعاتی انجام گرفته است. نتایج این تحقیقات حاکی از آن است که تمرینات منظم و سبک تا متوسط باعث کاهش فعالیت آنزیم ها و نشانه بیماری در افراد می شود - 7 ، - 9 و تمرینات بلند مدت می تواند آنزیم های کبدی را افزایش دهد - . - 8 چویون و همکارانش نشان دادند که پیاده روی 50 تا 80 کیلومتری ، AST را تقریبآ چهار برابر میزان فعالیت افزایش می دهد
هم چنین پارکین و رامان تان ، تأثیر تمرین - 30 دقیقه فعالیت بالا و پایین رفتن از پله - بر تغییر آنزیم های سرم را در افراد غیرورزشکار بررسی کرده ، مشاهده کردند که آنزیم های ALT و AST پس از انجام فعالیت بدنی افزایش یافتند
اسکندری و همکارانش نیز، نشان دادند که آسیب کبدی و عضلانی، بعد از 246 کیلومتر دویدن ، باعث افزایش AST و ALT می شود
گائینی و همکاران ، تاثیر یک جلسه تمرین اینتروال با شدت بالا را بر آنزیم های کبدی در بازیکنان نخبه فوتبال مورد بررسی قرار دادند و مشاهده کردند که AST و ALP افزایش ولی ALT تغییر چندانی نکرده است - . - 16 برخلاف مطالعه های ذکر شده ، سینار و همکاران با بررسی 27 زن و مرد مبتلا به بیماری کبدی غیرالکلی، دریافتند که رژیم غذایی و ورزش - پیاده روی و دوی نرم - به مدت سه ماه، موجب بهبود مقادیر آمینوترانسفرازها می شود، در حالی که در شاخص جرم بدن، تفاوت معنی داری دیده نشد
با توجه به اهمیت سلامت بازیکنان فوتبال ؛ همچنین چگونگی اثرات تمرینات آماده سازی برآنزیم های کبدی آنان ، هنوز پرسش های متعددی وجود دارد که مستلزم مطالعه بیشتر است . ضمنآ پژوهش های محدودی در ارتباط با تاثیر تمرینات آماده سازی فوتبال برآنزیم های کبدی صورت گرفته و با در نظر داشتن اهمیت بررسی تغییرات عوامل مؤثر در سلامت قلبی - عروقی به خصوص لیپوپروتئین های خون بازکنان فوتبال ، پژوهش حاضر قصد دارد تاثیر10 هفته تمرینات آماده سازی بر برخی آنزیم های کبدی و سطح چربی های خون بازیکنان فوتبال را مورد بررسی قرار دهد. یافته های این تحقیق می تواند به ارزیابی تمرینات پیش ، حین فصل و بهبود روند نتیجه گیری تیم کمک کند و موجبات بهبود کیفی طراحی و برنامه ریزی تمرینات در طی فصل مسابقات را فراهم نماید.
روش شناسی
این تحقیق از نوع پژوهش های نیمه تجربی است. در این تحقیق 18 بازیکن فوتبال مرد باشگاه های مازندران - با میانگین ± انحراف استاندارد سن 24/52 ± 3/78 سال ، وزن 71/46 ± 4/13 کیلو گرم ، قد 177/23 ±8/13 سانتی متر، شاخص توده بدنی 22/75 ± 1/87 کیلو گرم بر متر مربع - که سابقه حضور در لیگ دسته دوم کشور را هم داشتند، به عنوان آزمودنی در این مطالعه شرکت کردند.
در این تحقیق نخست به صورت شفاهی به بازیکنان نکات لازم درباره ی ماهیت و شیوه ی اجرای پژوهش و نحوه ی همکاری گفته شد. سپس فرم رضایت نامه ی شرکت و همکاری در کار پژوهشی و پرسشنامه ی سلامتی تکمیل شد . بر اساس پرسشنامه سلامت، همه فوتبالیست ها سالم بودند و به هیچ یک از بیماری های عروق کرونری، ریوی و ناهنجاری اسکلتی و جسمانی مبتلا نبودند و معیارهای مناسب را برای شرکت در مطالعه داشتند. بازیکنان ، پس از اندازه گیری برخی از شاخص های فیزیکی، فیزیولوژیک و مقادیر پایه ی فعالیت آنزیم ها به صورت تصادفی به دو گروه تمرینی شش روز در هفته - 6 نفر - ، سه روز در هفته - 6 نفر - و یک گروه کنترل - 6 نفر - تقسیم شدند.
تمرینات آماده سازی مطابق برنامه جامع کمیته آموزش فدراسیون فوتبال ایران اجرا شد. گروه های تمرینی - شش روز در هفته - در تمام روز های هفته به جز جمعه ها و گروه تمرینی - سه روز در هفته - در روز های زوج ، تمرینات آماده سازی را انجام دادند . برنامه کلی تمرینات برای هر دو گروه تمرینی یکسان بود و تنها در تعداد روز های تمرینی با هم تفاوت داشتند
جدول شماره – 1 برنامه یک جلسه تمرین آماده سازی
1 گرم کردن عمومی بدن به مدت 7 الی 10 دقیقه - دوهای نرم و آهسته، کششی -
2 دوهای استقامتی به مدت 15 دقیقه در هفته اول که در پایان هفته هشتم به 50 دقیقه افزایش می یابد
3 استراحت فعال - کار با توپ - به مدت 7 الی 10 دقیقه
4 دوهای سرعتی طبق برنامه به مدت 20 الی 40 دقیقه همراه با انجام تمرینات پلایمتریک، قدرتی با تحمل وزن بدن یا توپ مدیسن بال، کششی و چابکی در بین فواصل هر فعالیت
5 استراحت فعال - کار با توپ - به مدت 7 الی 10 دقیقه
6 سرد کردن عمومی بدن به مدت 5 الی 7 دقیقه
تمرینات با حداقل مدت یک جلسه تمرین آماده سازی بازیکنان فوتبال : 45-60 دقیقه - حجم تمرین کم ، شدت تمرین زیاد - ، در شروع مرحله تمرینات آغاز شد و به تدریج به حداکثر مدت یک جلسه تمرین آماده سازی بازیکنان فوتبال : 90-120 دقیقه - حجم تمرین زیاد ، شدت تمرین کم - افزایش یافت. شدت تمرینات در دو هفته آخر مانده به فصل مسابقات 10 – 15 درصد در هر دو نوع تمرینات هوازی و بی هوازی کاهش یافت ، که این مقدار جهت باز سازی انرژی در نظر گرفته شد.در هفته ی آخر نیز بیشتر ، تمرینات آماده سازی مهارتی تکنیک - کار با توپ ، تمرین با توپ با حرکات اینتروال ، دریبل ، ضربه سر و شوت - و تاکتیک - گل زنی ، کار با دفاع ، بازی 5 × 5 و 4 - 11× انجام گرفت.
از همه ی آزمودنی ها خواسته شد تا یک روز - 24 ساعت - قبل از شروع قرارداد مطالعه و به دنبال 12 تا 14 ساعت ناشتایی، برای انجام نمونه گیری خون اولیه به منظور به دست آوردن میزان پایه ی فعالیت آنزیم های کبدی و سطح چربی های سرم خون ، در ساعت های اولیه ی صبح در محل آزمایشگاه حضور به هم رسانند. هم چنین ، همه ی آزمودنی ها موظف بودند تا دو روز قبل از خون گیری اولیه هیچ گونه فعالیت ورزشی انجام ندهند
در نهایت، یک روز - 24 ساعت - پس از اتمام قرارداد ، به منظور تعیین تأثیر تمرین آماده سازی بر آنزیم های کبدی و سطح چربی های خون بازیکنان ، دوباره از همه ی آزمودنی ها خون گیری به عمل آمد . خون گیری در وضعیت نشسته و از ورید آنتی کوبیتال بود. سرم بلافاصله جدا و تا زمان اندازه گیری در - 80 درجه سانتی گراد نگهداری شد . مقادیر آنزیم های کبدی و سطح چربی های خون با استفاده از کیت های شرکت پارس و به کمک دستگاه اتوآنالایزور RA -1000 آمریکا و با دقت 0,1 واحد بین المللی بر لیتر اندازه گیری شد
