بخشی از مقاله
چکیده
در قرآن کریم، مفاهیم متعددی از جمله: دنیا و زندگانی در آن، آخرت و کیفیت زندگی و ... به کار رفته است که نشانگر میزان توجه تعالیم قرآن کریم به آنها به ویژه حیات مادی انسان است. بر اساس این نوشتار با توجه به موضوع فوق بخشی از آیات متناسب با آن بررسی خواهد شد. در این باره پس از نگاهی به موقیت واژه دنیا در کتب لغت و همچنین با دقت به مفهوم دنیا و زندگانی در آن در آیات، این مفهوم تجزیه و تحلیل خواهد شد. برای تحلیل چنین عنوانی سعی شده است، نظر صائب استسفار شده از آیات الهی و روایات معصوم علیهم السلام از میان بینش های مختلف و غلط بیان گرد. از جمله نگرش های غلط درباره مصادیق دنیا، مانند: آبادانی دنیا، مال و ثروت، جاه و مقام و همسر و اولاد که از مظاهر آفرینش الهی است، علت یابی و نظر برگزیده و صحیح بیان شده است.
واژه های کلیدی: قرآن، دنیا، زندگانی دنیا، انسان.
مقدمه
دنیا نشئه طبیعت و یکی از مظاهر آفرینش الهی است. انسان با توجه به نوع نگرشی که به آن دارد، می تواند آن را وسیله ای برای رسیدن به سعادت ابدی قرار دهد و یا اینکه بر اثر خود فراموشی و غفلت، دنیا را هدف و غایت خود ببیند که نتیجه آن بینش خسران آور و شقاوت خواهد بود. بدیهی است که در فرهنگ جامع قرآن و سنت، هیچ یک از آفرینش های الهی مزموم نمی باشد و دنیا که در زمره مخلوقات هستی و از نازل ترین مراحل وجود است، قطعاً نمی تواند خودبخود ناپسند باشد. لذا این پدیده شگفت تا از منظر حق نگاه نشود و از دیدگاه نافذ بصیر کتاب االلهالاعظم بیان نگردد، مسلماً شناخت، تعامل و تقابل با آن امکان پذیر نمی باشد و زندگانی که همان سپری کردن دوران و زمان در بستر آن می باشد، فضای حقیقی خود را نمی یابد.
مفهوم شناسی
واژه دنیا
این واژه 115 مرتبه با وصف های گوناگون از جمله: حیات، عذاب، سعادت و ... در قرآن کریم آمده است - عبدالباقی، 1374ش،. - 332اصحاب لغت عموماً اصل این واژه را دنّو«» می دانند که در واژه شناسی آن به معنایی چند برخورد می کنیم، از جمله: نزدیکی - ابن اثیر جزری،بی تا، - 137/2؛ نزدیکی به امور جسمانی و لذّات، نزدیکی به حکم و علم - راغب اصفهانی، 1416ق، - 318 و همچنین به معنی قریب می باشد، چرا که دنیا اقرب است به سوی آدمی به نسبت عقبی - دهخدا، 1377ش،. - 11144/7 اما برخی دیگر دنیا را از ریشه »دنائت« گرفته اند که معانی از جمله: پست - ابن فارس، 1387ش، - 303/2؛ انحطاط و پستی مادی و یا معنوی - مصطفوی، 1416ق، 3و - 237/4؛ چیزی که انسان را از خدا باز می دارد - معین،بی تا، . - 1566/2با توجه به مطالب ذکر شده می توان درباره معنای دنیا چنین اشاره کرد که دنیا را از این جهت دنیا می گویند که یا نسبت به زندگی آخرت ناچیزتر است و یا از این جهت که این زندگی از زندگی آخرت به ما نزدیکتر است - قرشی، 1390ش، 2و. - 362/1
