بخشی از مقاله
بخش اول دنیای ممدوح
همین دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم از یک منظر این دنیا ممدوح است به جهت این که همه چیز را به انسان نشان میدهد خوشی و ناخوشی ؛ تلخی وشیرینی؛ غم و ندوه؛ به همین جهت این دنیا صادق است و انسان را فریب نمی دهد این انسان است که به این وسیله مغرور و گمراه شده و خدا را فراموش می کند جلوه های نیکوی دنیا دنیا انسان را فریب نمی دهد بلکه این خود انسان است که دنبال فریب می رود و مغرور میشود5 در اینجا به چند نمونه از جلوه های نیکوی دنیا اشاره می شود:
- 1 دنیا همه چیز رانشان داده است لذا دنیا گول نزده است
- 2 دنیا تلخ و شیرین را نشان داده و صادق است اما انسان به شیرین آن دل بسته است7
- 3 دنیا خط پایان لذت های دنیا را هم به ما نشان داده است8
- 4 دنیا سرگذشت گذشتگان راجلو چشم ما می آورد اما ما فراموش می کنیم و خیال می کنیم فقط مربوط به آن ها بوده9
- 5 دنیا بهترین موعظه است باید از آن پند گرفت
- 6 دنیا تجارت خانه اولیا خدا است
- 7 دنیا محل کسب بهشت10
- 8 دنیا از مرگ خود و اهلش خبر داد
- 9 دنیا نزول بلا ها را هم نشان داد11
- 10 طالب دنیا از دنیا سیر نمی شود چون دنیا سراب است و با تشنگی جان می دهد12
- 11 دنیا و مالی که شخص جمع کرده نیاز به نگهبان دارد و شخص در اذیت است و همیشه مضطرب است که این مالی که جمع کرده چه میشود
- 12 ثروت در دنیا دلیل بر سعادت شخص نیست و فقر هم دلیل بر شقاوت نیست13
- 13 دنیا محل آزمون و امتحان است که چه کسی خدا را فراموش می کند14
- 14 ثروت دنیا و مال زینت دنیا است ولی زینت انسان ایمان15
- 15 دنیا می تواند به عنوان مرکبی برای آخرت قرار بگیرد اگر شخص به همراه این دنیا دنبال آخرت باشد و جنبه الهی به مال خود بدهد
- 16 دنیا شخص دنیا زده را ملامت می کند که چرا به دنیا دل بسته است 16 - 17 شخصی که به نظر استقلالی به دنیا نگاه نکند دنیا چشمش را نمی گیرد و نمی بازد17 بخش دوم دنیای مذموم آن خیالات ؛ اوهام و اعتباراتی که دامنگیر انسان میشود به تعبیر روشن تر هر چیزی که انسان را از خدا دور کند جزء دنیای مذموم به شمار می آید چه بسا علم شخصی او را از خدا دور کند و چه بسا عبادت کسی مانع او شود و چه بسا تألیف و تحقیق و تدریس شخصی او را از خدا دور کند » الذین ضل سعیهم فی الحیاه الدنیا و هم یحسبون انهم یحسنون صنعا«
ِ عُمرِ، بسته به مویی است، هوشدار خوارِ خویش باش، غمِ روزگارچیست؟18
جلوه های پست دنیا صفات پست دنیا و خصلت های افراد دنیا زده در نگاه آیات و روایات؛ تذکر این نکته قبل از ورود به این بحث لازم است که این بحث مربوط به جلوه ای اعتباری دینا میشود که خیالات و اوهام و اعتبارات است که در حقیقت انسان را از خدا دورمی کند و الا خود دنیا فی حد نفسه مذموم نیست بلکه ممدوح است و این شخص دنیازده است که خودش گمراه میشود نه این که دنیا کسی را گمراه کند لذا قرآن فرمود: و لکنکم فتنم انفسکم19«
م دنیایِ دنی، چند خوری؟ باده بخور ف باشد دلِ دانا، که مشوّش باشد20
کی غمِ دنیای دنی! ای دل دانا! حیف است زخوبی، که شودعاشقزشتی21
در این مقام مجازی، بجز پیاله مگیر در این سراچه بازیچه غیر عشق مباز22
- 1 رأس همه خطا ها و گناهان است حضرت امیر علیه السلام» حب الدنیا رأس کل خطئه23« - 2 این که در همین دنیا فقط گناه و معصیت صورت می گیرد 24 - 3 دلبستن به آن موجب میشود از حیات طیب دور شویم.
