بخشی از مقاله
چکیده
محافظه کاري را میتوان به عنوان گرایش حسابداري به الزام درجه بالاتري از تأییدپذیري براي شناسایی اخبار خوب در مقایسه با میزان تأییدپذیري لازم براي شناسایی اخبار بد در حیطه انعطاف پذیري اصول پذیرفته شده حسابداري تعریف نمود. محافظه کاري به عوامل متعددي از جمله؛ وجود قرارداد بین واحد تجاري و سایر ذينفعان، احتمال شکل گیري دعاوي حقوقی، تلاش براي کاهش یا به تعویق انداختن مالیات، حفظ منافع عموم جامعه، افزایش کیفیت اطلاعات مالی، کاهش هزینههاي سیاسی، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و سطح رقابت بستگی دارد.
با وجود انتقادهایی که بر محافظهکاري شده، محافظهکاري در حسابداري براي قرنها دوام پیدا کرده است و به نظر میرسد در 30 سال گذشته نیز افزایش پیدا کرده است - واتس،. - 2003 با در نظر گرفتن دیدگاههاي محافظهکاري - قراردادي، دعاوي حقوقی، تقاضاي منظم محافظه کاري، مالیاتی، هزینههاي سیاسی، رقابت در بازار - ، محافظهکاري در گزارشگري مالی مزایایی دارد که شاید از دیدگاه منتقدان پنهان مانده است. رقابت در بازار یکی از عوامل مهم تقاضاي محافظهکاري است؛ بدین گونه که با افزایش رقابت در بازار، رقباي موجود در یک صنعت خاص براي جلوگیري از ورود رقباي جدید یا انتشار اطلاعات محرمانه به رقباي موجود، محافظهکاري در گزارشگري مالی را در پیش خواهند گرفت.
-1 مقدمه
اطلاعات نقش اساسی در عملکرد بازارها دارد، زیرا اغلب تصمیمات، از جمله تصمیمات سرمایهگذاري در بازار سرمایه، تصمیمگیري در خصوص ورود یا خروج رقبا به صنایع، نحوه تأمین مالی - از طریق بدهی یا حقوق صاحبان سهام - و تصمیمگیري در خصوص سطح افشاي اطلاعات انعطافپذیر، در شرایط عدم اطمینان انجام میشود. هدف گزارشگري مالی ارائه اطلاعات داراي خصوصیات کیفی همانند قابل اتکا بودن و مربوط بودن - اطلاعات مفید - به استفادهکنندگان است. یکی از اجزاي قابلیت اتکاي اطلاعات، رعایت اصل محافظهکاري است؛ که کمیته فنی استاندارهاي حسابداري ایران از آن بهعنوان اصل احتیاط یاد میکند. باسو - 1997 - 1 بیان مینماید که محافظهکاري تأییدپذیري متفاوت براي شناسایی درآمدها و هزینهها است که منجر به کم نمایی سود و داراییها میشود.
بنابراین اتخاذ سیاست محافظهکارانه با ارائه تصویري نامناسب از وضعیت مالی و قدرت سودآوري واحد تجاري، از یکطرف فشارها و تهدیدات ناشی از رقابت را کاهش داده و از طرف دیگر انتظارات سهامداران و سرمایهگذاران از عملکرد آتی واحد تجاري را کاهش میدهد. مدیریت با ارزیابی منافع و مخارج اتخاذ رویکرد محافظهکارانه یا جسورانه، به دنبال حداکثر سازي ثروت ذينفعان خود هستند. به نظر میرسد با افزایش فشارهاي رقابتی سطح محافظهکاري نیز افزایش یافته و در مواقع نیاز به منابع مالی سطح محافظهکاري کاهش یابد.
-2 تاریخچه محافظهکاري
محافظهکاري بهطور سنتی با ضربالمثل »هیچ سودي شناسایی نکنید، اما همهي زیانها را شناسایی کنید« بیان شده است - رضازاده و آزاد به نقل از بلیاس. - 1924 2 علیرغم فقدان تعریف جامعی از محافظهکاري، در ادبیات حسابداري، دو ویژگی مهم محافظهکاري مورد بررسی قرار گرفته است. نخست، وجود جانبداري در ارائهي کمتر از واقع ارزش دفتري نسبت به ارزش بازارِ آنکه توسط اهلسون - 1995 - 3 عنوان شده است و دوم، تمایل به تسریع در شناسایی زیانها و به تعویق انداختن شناسایی سودها که توسط باسو - 1997 - بیان گردیده است. واتس - 2003 - محافظهکاري را تأییدپذیري متفاوت مورد نیاز براي شناسایی سودها در مقابل زیانها بیان کرده است.
در بیانیه مفاهیم حسابداري شمارهي دو نیز براي تشریح محافظهکاري چنین آمده است: "... اگر دو برآورد از یک مبلغ دریافتنی یا پرداختنی آتی وجود داشته باشد و احتمال وقوع هر دو یکسان باشد؛ محافظهکاري استفاده از برآوردي را دیکته میکند که کمتر خوشبینانه است " - هیات استانداردهاي حسابداري مالی، . - 1980 باسو - 1997 - محافظهکاري را گرایش حسابداري به الزام درجه بالاتري از تأییدپذیري براي شناسایی اخبار خوب در مقایسه با میزان تأییدپذیري لازم براي شناسایی اخبار بد تعریف کرده است. که این موضوع منجر به کم- نمایی سود و در نتیجه داراییها میشود. کمیته فنی سازمان حسابرسی ایران - - 1386 بیان میکند که تهیهکنندگان صورتهاي مالی با ابهاماتی که بهگونهاي اجتنابناپذیر بر بسیاري از رویدادها و شرایط سایه افکنده است، برخورد میکنند. نمونه این ابهامات شامل قابلیت وصول مطالبات، عمر مفید احتمالی داراییهاي ثابت و تعداد و میزان ادعاهاي مربوط به ضمانت کالاي فروش رفته است.
