بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی یکی از مقوله های مهم در جامعه امروز و کشورهای اسلامی است. امروز بشر بیشتر از گذشته نیاز به معنویت را در خود احساس می کند و راه رهایی از معضلات فرهنگی و اقتصادی، بیکاری، طلاق، بالا رفتنسنّ ازدواج و پائین آمدنسنّ طلاق، ناهنجاریهای اجتماعی یا آسیبهای اجتماعی - روابط نامشروع، رابطه دختر و پسر، اعتیاد به قلیان، سیگار و موادمخدّر، خشونت، خودکشی - ، امراض روحی و روانی و بسیاری از امراض جسمی، بازگشت به معنویت و زندگی معنوی است. لذا سال1979 میلادی 1357 - ه.ش - سال آغاز برنامه جدید برای بشر و سال آغاز معنویت دانسته شد. اهمیت موضوع سبک زندگی معنوی آشکار است و در پی آن بودیم تا در این پژوهش مختصر برخی مؤلفه های زندگی معنوی را از منابع اصیل اسلامی یعنی کلام خداوند متعال و معصومین علیهم السلام، از لابلای آیات قرآن و احادیث استخراج و بیان کنیم و در نتیجه یادخدا، فراموش نکردن نعمات او، رعایت حقوق الهی و در پی رضایت او بودن را مؤثرترین مؤلّفه ها در احیای زندگی معنوی یافتیم. زندگی با معنا انسان را زنده می کند و در پی آن جامعه زنده می شود. آسیبهای سبک زندگی امروز و علل کاهش معنویت را واکاوی و گوشزد نموده و چند راهکار ارائه دادیم. پس از تأکید بر اتحاد سه گانه نخبگان، مردم و مسئولین، در اصلاح سبک زندگی معنوی، نهایی ترین راهکار، تقویت ایمان و پرهیز از تقلید کورکورانه از فرهنگ غرب است.
واژگان کلیدی: سبک، زندگی، معنوی
مقدمه
در جامعه امروزکه گمشده اصلی بشر آرامش است ولی در رفاه و آسایش آنرا جستجو می کند و دشمنان از جنگ سخت - تصرّف سرزمین - و جنگ نیمه سخت - تصرّف حکومت و بازار - و جنگ نرم - تصرّف قلبها و ذهن ها - به جنگ هوشمند یعنی هر سه جنگ روی آورده است، بر ماست به پناه بردن به عرفان قرآنی و معنویت قرآنی و زندگی معنوی. قرآن کتاب زندگی است و در آیات مختلف به محورهای گوناگون زندگی موفق و سعادتمند و نیز شقاوتمند اشاره نموده است. برای زندگی موفق راهکار و قالب ارائه می دهد که از بدو تولد تا مرگ یا حتی قبل از تولد تا بعد از مرگ را شامل می شود، البته هم از بعد مادی و دنیوی و هم از بعد معنوی و اخروی که بر اساس نیازهای انسان در هر دو جهان می باشد.
تمام مفاهیم آیات الهی جهت بهتر زندگی کردن و موفقیت در زندگی و رقم زدن سعادت در هر دو جهان است. ما چون ترکیب از جسم و روح هستیم، قرآن برای هر دو دستور دارد، ولی گفتن این نکته لازم است که قرآن چارچوب ها و قوانین زندگی را مشخص می کند نه خود مصادیق، هرچند گاهی قصه هایی را در تبیین مفاهیم و عبرت بیان می کندمثلاً. قرآن نمی گوید صبحانه چه بخوریم بلکه حد و مرز را مشخص می کند؛ حلال باشد نه حرام، مفید باشد نهمضرّ، زیاده روی نکنید. قرآن تئوری دین و عترت الگوی عملی دین هستند.در اینجا سه کلمه داریم؛ سبک، زندگی و معنوی، که در ادامه مقاله به تعاریف و تبیین آنها خواهیم پرداخت. معارف دین ما سه بخش است: اعتقادات، اخلاقیات و احکام. - پورامینی، - 1392 زیربنای اصلی همان اعتقادات و باورهای دینی است.
بسیاری از ما باورهای دینی خودمان را بر اساس سلیقه و دیرینه گذشته، سامان داده ایم و اقعاً نمی دانیم دین چه معرفتی به ما خواهد داد و قرار است در زندگی ما چه کار کند. چون پدر و مادر و خانواده من دیندار و مسلمان بوده اند، من نیز دیندار و مسلمانم، اگر در خانواده مسیحی بودم آیا باز هم مسیحی نمی شدم؟ متأسفانه اهمیت به مطالعه و تحقیق درباره دین شناسی نمی دهیم یا وقت و فرصت و دقت و توجه نداریم و گرفتار می شویم چون فهم درستی از دین نداریم و مطالبات ما از دین و اعتقاد و باورمان از دین هم اشتباه می شود. پس اگر بخواهیم به سبک زندگی معنوی و قرآنی برسیم باید قرآن را به عنوان کلام خدا که صدق است بپذیریم و جایگاه آن در زندگی ما و کارکرد آن روشن شود و ابتدا اعتقادات و باورهای دینی خود را عمق و ریشه بخشیم یعنی زندگی خود را توحیدی قرار دهیم.
همه این محورها را می توان در سه محور خلاصه کرد رابطه با خود، خدا و دیگران یا زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی یا در یک کلام زندگی توحیدی که همه محورها را شامل است. - جوادی آملی، - 1391به میزان شناخت از دین و سبک زندگی اسلامی قرآنی و عمل به آن تا زندگی مطلوب دینی و معنوی فاصله داریم . غرب و اروپا، معارفشان در یکحدّ پائینی است اما با نظم و برنامه و تلاش رسیده اند ولی معارف ما در اوج است و فاصله ما زیاد.یکی از دغدغه های مهم مقام معظم رهبری، دغدغه ایشان بر متن زندگی مردم است که آن را تحت عنوان »سبک زندگی« بیان فرموده اند. و مرحله به مرحله، مسائل آن را شکافته اند. - خامنه ای، - 1392 سبک زندگی قرآنی باید ابتدا فهم و سپس تبیین و در جوامع اسلامی تبلیغ و اجرا شود.
روش تحقیق
این مقاله و پژوهش به روش کتابخانه ای و توصیفی می باشد و از منابع قرآنی و حدیثی استفاده شده است.
تعاریف
سبک در لغت به معنای طور و عمل و طرز و روش و قاعده و شیوه است. این واژه در عربی از مصدر ثلاثی مجرد، بهمعنی »گداختن و قالب گیری کردن زر و نقره« اخذ شده است. - ابن منظور، /1414 بستانی، /1375 موسی، . - 1410 اما امروزه در زبان عربی از معادل »اسلوب« برای معنای سبک بهره میبرند. سبک در زبان انگلیسی بدین صورت است: - Method;style - - حییم، - 1379زندگی: آنچه مشهور و معروف است فاصله بین تولد و مرگ است. و همین زندگی دنیوی یا زیستن در دنیاست.معنوی: در اصطلاح، »معنوی« اغلب در مقابل »مادی« قرار می گیرد. همچنان که یکی از ملاک های تقسیم بندی سنت های الهی، سنن مادی مثل سنت امداد و معنوی مثل سنت هدایت است - مرادخانی، . - 1386
در منطق و فلسفه، همچنین علم اصول و ادبیات، »معنوی« در مقابل »لفظی« قرار می گیرد - مطهری، 1369؛ مظفر، . - 1431 در حوزه عرفان و اخلاق اصطلاح معنوی، بار ارزشی متفاوتی دارد. سالک در مسیر کمال، باید در هر مرحله به احوالی دست یازد که در مراحل قبلی آنها را کسب نکرده است. این احوالات را مقامات معنوی گویند - طباطبایی، » . - 1378معنوی« را معادل ارزش های متعالی و انسانی نیز گفته اند - ملکی، . - 1385 در این صورت وارد حوزه اخلاق می شود. ولی در هر صورت »معنوی« منسوب به معنی است، یعنی چیزی که دارای مفهوم و معنا و مقصود است و تهی نیست.شیوه زندگی یا سبک زیستن که منعکسکننده گرایشها و ارزشهای یک فرد یا گروه است، عادات، نگرشها، سلیقهها، معیارهای اخلاقی، سطح اقتصادی و ... که باهم، طرز زندگی کردن فرد یا گروهی را میسازد.
مرگ و زندگی
ما یک زندگی داریم و یک مرگ. دو کار از عهده ما خارج بوده و اجباری استتولّ:د و مرگ. دو کار نیز اختیاری است: انتخاب سبک زندگی و انتخاب چگونه مردن.زندگی دو عنصر کلیدی دارد: حرکت و تمایلات. موتور محرکه حرکت ما، تمایلات ما هستند. مامخیّریم بین خوب زندگی کردن و بد زندگی کردن، نه بین زندگی کردن و نکردن. آنچنان زندگی کنیم که قیمت پیدا کنیم نه به هر قیمتی زندگی کنیم.اینجا یک سؤال مطرح می شود؛ آیا می خوریم که زندگی کنیم یا زندگی می کنیم که بخوریم؟ پاسخ صحیح آن است که می خوریم تا زندگی کنیم. عمر مختصر ما در این حیات دنیوی فرصتی است تا استعدادهای خود را شکوفا نموده و با بهره مندی از نعمات الهی موجبات سعادت و کمال خود را رقم زنیم.
اقسام زندگی:
زندگی از ابعاد و زوایای مختلف قابل بررسی و تقسیم و تنویع است. زندگی مادی داریم و غیرمادی. زندگی دنیوی - حیاه الدنیا - و اخروی. زندگی دنیا فاصله تولد تا مرگ را پوشش می دهد همانطور که خداوند در قرآن فرموده است:الﱠذِی»خَلَقالْمَوْتَوَ
