بخشی از مقاله
چکیده
کشاورزی از قدیم ترین شکل فعالعیت اقتصادی جامعه به شمار می اید .که از اغاز پیدایش تمدنها در کنار رودها و منابع اب کشاورزی و زراعت نیز به وجود امد .چنان که از امار و بررسی های به دست امده نشان میده در روستا کشاورزی به عنوان جزء جدای ناپذیر به شمار می ایند.در خراسان شمالی با داشتن اب و هوای کوهستانی و زمین های مساعد اغلب روستا ییان به کشاورزی چه به صورت دیم یا به صورت ابی رواج داردکه با مشکلات و عدم توسعه در این بخش روبه رو هستند و با بررسی و مطالعات انجام شده هنوز ما نتوانسته ایم قطب کشاورزی را در خراسان شمالی از حالت سنتی خارج کنیم و یا اگر هم بخشی که طرح مکانیزه کردن اجراءشده به نتیجه مطلوب نرسیده اند.
ضرورت طراحی و ایجاد سیستم اطلاعات مکانی بر پایه بکارگیری توآمان دادهای مکان محور و اطلاعات توصیفی انها مباشد این سیستم اطلاعات جغرافیایی ابزاری قدرتمند برای کار با داده ها می باشد و از این رو سیستم اطلاعات جغرافیای gis با کاربرد گسترده ای که در زمینه علوم مختلف دارد که یکی از کاربردهای ان در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی پایدار می باشد هدف از این مقاله معرفی هرچه بیشتر این دانش در زمینه کشاورزی با بررسی منطقه موردی خراسان شمالی شهرستان اسفراین می باشد که با مطالعه اسنادی و میدانی به گرداوری اطلاعات پرداخته شده است و روش توصیفی تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است .
کلید واژگان: GIS ،کشاورزی ،سیستم اطلاعات جغرافیای
مقدمه
در این مقاله به معرفی فناوری GISو کاربرد های ان در زمینه های علمی به خصوص کشاورزی و منابع طبیعی پررداخته می شود.سیستم اطلاعات جغرافیایی یک فن اوری اطلاعاتی است که دادهای فضای و غیر فضای را ذخیره تحلیل و نمایش می دهد. - پارکر - 1988امروزه کاربرد سیستم اطلاعات جغرافی - Gis - در تمامی ابعاد گسترش روز افزونی یافته است به طوری که به عنوان ابزاری قدرت مند در جهت ذخیره بازیابی و تحلیل اطلاعات به صورت جدی مطرح بوده و مورد استفاده قرار می گیرد . در واقع دست یابی سریع بع اطلاعات و سوابق به عنوان یکی از فاکتور های اصلی طراحی - تصمیم گیری .بهره بر داری نظارت و ساخت پروژه های مختلف یک نیاز بدیعی میباشد که می توان از فناوری gisدر این راستا بهره جست در این مقاله با هدف اشنای و شناساندن این فناوری - gis - به کارشناسان . مهندسان .دانشجویان به منظور ارتقا دانش فنی در سطح پیشرفته تهیه گردیده است امید ان هست که با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه میدانی بتوان باب جدیدی از gisرا به روی علاقه مندان و دانشجویان،کارشناسان عزیز رشته های کشاورزی و منابع طبیعی و همچنین سایر رشته های علمی قرار گیرد به امید گسترش دانش شیرین جی آی اس در ایران عزیز. - خالق حیدری -
تاریخچه gis
منشاء پیدایش سیستم اطلاعات جغرافیایی - - gisبه زمان شروع فن نقشه کشی نسبت دادده اند .و اواسط قرن هیجدهم میلادی را به عنوان زمان توسعه نقشه های دقیق و نقطه عطفی برای توسعه GISکه ایده ثبت لایه های اطلاعاتی بر روی یک نقشه که در یک نقشه پایه مشترک باشد اولین بار توسط یان مگ هرک 1969ارایه گردید به نوعی یک GISدستی شکل گرفت . در این دوره نقشه کش ها به این نتیجه رسیدند که روی یک نقشه واحد نمی تواند کلیه داده ها را نشان دهند و میتوان این اطلاعات را در قالب جداول متون و نمودار ارایه نمود در دهه 1960بود که پیشرفت های حاصل در زمینه کامپیوتر .نقشه کشی و عکس هوای بستری مناسب برای ظهور سیستم اطلاعات جغرافیایی فراهم نمود .
در پدید امدن سیستم اطلاعات جغرافی در دهه1960میلادی سه عامل مهم زیر را متوان ذکر کرد -1. بهبود در روشهای نقشه کشی -2 گسترش سریع سیستم کامپیوتری -3 انقلاب کمی در تجزیه تحلیل هابی جغرافیایی . شاید بتوان تاملینسون را 1968را از اولین افرادی به حساب اورد که سیستم اطلاعات جغرافیای را به شکل امروزی در سازمان جنگل بانی کانادا به کار گرفت .دولت امریکا در سه دهه قبل با استفاده از پردازشداده های فضایی مدیریت منابع خود را طراحی نمود . >2@کشور استرالیا نیز از پیشگامان GISبوده و نرم افزارهای مناسبی برای برنامه ریزی سرزمین در این کشور طراحی شده است .
نرم افزار سیستم اطلاعات و برنامه ریزی سرزمین - - امایش سرزمین - - بانامLUPISدر اواسط دهه ی 1970برای تعین اولویت بین کاربرهادر استرالیا ابداع شد و سپس برای کا مپیوتر ها ی بزرگ این سیستمLUPLAN نام گذاری شد .نظام جغرافیایی منابع زمینی استرالیا ARISنام دارد که اطلاعات خام را بر حسب گروههای مناطق مختلف ،برای استفاده از سرزمین در بانک اطلاعاتی خود ذخیره می کند.در ایران مسولیت ایجاد و توسعه ی سیستم های اطلاعاتی جغرافیایی ملی به طور رسمی از سال 1373با تصویب قانون در مجلس اسلامی به سازمان نقشه برداری واگذار شد واین سازمان با پروژهای مختلف از جمله تاسیس پایگاه توپوگرافی ملی سعی در ایجاد یک سیستم اطلاعاتی جغرافایی بر پایه ی نقشه های توپوگرافی 1:25000از کل کشور را دارد.
تعاریف جیآیاس GIS
از ابتدای شکلگیری سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، با توجه به گستردگی اطلاعات و تنوع کاربردهای آن در رشتههای مختلف، تعاریف متفاوتی از این سیستمها ارائه شده است که به نمونههایی از آنها اشاره میگردد:
- سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجموعهای از ابزار قدرتمند برای ذخیره و بازیابی اطلاعات در آینده، تبدیل و نمایش دادههای فضایی از جهان واقعی است - بارو، . - 1986
