بخشی از مقاله

چکیده:

در دهههای آینده تعداد زیادی از تأسیسات هستهای به پایان عمر مفید خود رسیده و نیاز به انهدام دارند. بسیاری از این تأسیسات ، با هدف جایگزین کردن آنها با تأسیسات جدیدی که ممکن است همان هدف یا با هدفی کاملاً متفاوت به خدمت گرفته شوند. با شناسایی پتانسیل سایتهای اینچنینی برای توسعه مجدد به منظور جبران هزینههای انهدام و کاهش عواقب سوء احتمالی میتوان گامی استوار در راستای توسعه ، بدون صدمه زدن به محیط زیست ، جامعه و اقتصاد برداشت .

عدم توجه به آلودگیهای زیست محیطی میتواند به مهاجرت آلودگی منجر شود و باعث شود، اثرات شدید زیست محیطی به اقدامات اجرایی نظارتی، شهرت ناخوشایند و پاکسازی پرهزینه بعدی منتهی شود. توسعه و گزینش استفاده مجدد باید تضمین کنند که هیچ خطر قابل توجهی برای مردم یا محیط زیست در طول دوره توسعه یا بعد از اجرای آن وجود ندارد. همچنین اتخاذ این رویکرد باید با هدف کاهش نقاط ضعف همراه باشد.

-1 مقدمه

ساختمانهای احداث شده در مجموعههای نیروگاهی به دلیل حائز اهمیت بودن و مهم بودن مأموریتشان از دوام و مانایی بالایی برخوردار بوده و هزینههای هنگفتی را در زمان تأسیس چه به لحاظ هزینه در زمینه تأمین و ساخت تجهیزات و چه به لحاظ فراهم نمودن سایت مورد نیاز و زیرساختهای مورد نیاز پروژه و ساختمانهای ضروری جهت استقرار تجهیزات به خود اختصاص میدهند. اغلب این ساختمانها به گونهای هستند که پس از اتمام عمر عملیاتی مجموعه کماکان به لحاظ کالبد ساختمانی پابرجا بوده و در وضعیت مطلوبی به سر میبرند و این امکان را دارند که با امکان سنجی و ارائه طرحی انطباقی چه با حفظ کالبد اولیه و یا با ایجاد تغییراتی متناسب و مرتبط با کالبد موجود زمینه استفاده از آنها در آینده فراهم آید.

نکته مهم این است که برچیدن و تخریب این چنین ساختمانهایی مستلزم صرف هزینههای هنگفت ریالی و زمانی می-باشد که به نوبه خود بار مالی قابل توجهی را به اقتصاد کشور تحمیل مینماید. پرسش کلیدیای که میتوان در این زمینه مطرح کرد این است که آیا اساساً حفظ این قسم از ساختمانها به صلاح میباشد و یا اینکه باید نسبت به تخریب آنها اقدام نمود؟! در پاسخ به این پرسش چگونگی دستیابی به پاسخ بسیار حائز اهمیت میباشد و اینکه اساساً چه معیارها و پارامترهایی در تصمیمگیریهای این چنینی نقشی تعیین کننده دارند؟

آیا مسائل اقتصادی به صورت انحصاری در این زمینه ایفاگر نقش اصلی بوده و یا اینکه معیارهای همچون ملاحظات زیست محیطی نیز میتواند وزن قابل توجهی را به خود اختصاص دهد؟ آیا سایت و ساختمان مورد نظر در درک جامعه از گذشته تأثیر گذار است و آیا ضرورتی وجود دارد که مطالعات تاریخی صورت
پذیرد یا خیر؟ آیا سایت مورد بحث توسط اعضای جامعه و یا استفاده کنندگان احتمالی حائز ارزش اجتماعی میباشد؟

اگر در اولین مرحله تصمیم صحیح و عقلانیای در خصوص اینکه آیا ساختمان موجود حفظ شود و یا تخریب گردد گرفته نشود میتواند خسارات سنگینی را چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ فرهنگی بر پیکره جامعه وارد نماید ؛ از یک سو تخریب نادرست هزینههای هنگفت صورت گرفته در زمان تأسیس و بهرهبرداری را بر باد داده و از طرفی دیگر چه بسا حفظ نابهجایی که صورت میپذیرد موجبات بروز مشکلات و خسارتهایی گاهاً جبران ناپذیر را فراهم نماید. بنابراین بسیار ضروری است که در گام نخست با چشمی باز و منطقی استوار نسبت به آینده تصمیم گیری گردد. بدین منظور میتوان گامهایی به شرح ذیل را جهت رسیدن به پاسخی مستدل و قابل استناد سازماندهی نمود:

    به دست دادن تعریف و مرزبندی مفهومی از موضوع.

    بررسی چند نمونه موردی.

    شناخت متغیرهای ویژهای که تعیین کننده الگوهای رفتاری موضوع پژوهش هستند.

    یافتن عوامل مرتبط با هم ، مشاهده و اندازهگیری متغیرهای مستقل و وابسته با هم.

    تحلیل دادهها.

    تفسیر دادهها و نتایج.

-2 طراحی فراگیر:

ساختمانهای صنعتی ، کارخانهها و مجموعههای نیروگاهی به عنوان ساختمانهایی با عمر محدود و مشخص با صرف هزینه هنگفت و اختصاص زمینهای وسیع بخش عمدهای منابع و سرمایه را به خود اختصاص میدهند که به هیچ وجه عقلانی نیست پس از اتمام مأموریت اولیه این سرمایه و امکانات بلا استفاده رها شود. طراحی فراگیر الگو وارهای ذهنی در عرصه طراحی به حساب میآید که برای ایجاد شرایط استفاده بهتر پیش روی طراحان قرار میگیرد. همبستگی دو حوزه طراحی اولیه و طراحی ثانویه در حل معمای تبدیل و یا تغییر کاربری موضوعیست که می-توان با نظام مند کردن آن به اصول و قواعدی دست یافت که بتواند به عنوان ابزاری مناسب جهت دستیابی به هدف فوق یاریگر طراح در این مسئله باشد.

-3 تخریب ، تغییر یا توسعه مجدد؟

در سراسر جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه ، برای امکانات هستهای متروکه و یا آنهایی که به پایان عمر مفید خود نزدیک میشوند عمدتاً به دلیل محدودیت منابع فنی و مالی مراحل انهدام در نظر گرفته شده است، .یکی از راههای کاهش بار مالی و اجتماعی مرتبط با خاموش کردن نهایی و انهدام تأسیسات هستهای استفادههای سازنده هستهای و یا غیر هستهای است.

این هدف را میتوان با توسعه مجدد سایتهای در حال خدمت و ارائه تداوم اشتغال و باز تعریف فعالیتهای تولیدی جدید برآورده کرد. البته ذکر این نکته نیز ضروری میباشد که نسخه فوق را نمیتوان برای تمامی موارد تجویز نمود بلکه بایستی پس از بررسی شرایط و شناسایی دقیق موارد مؤثر که در ادامه به تفصیل شرح داده خواهد شد نسبت به اتخاذ راهبردی مناسب اقدام نمود. تجربه نشان میدهد چه درضمینه سایتهای هستهای و چه غیر آن تعامل سازنده سهامداران می تواند یک عامل کلیدی موفقیت برای هر سه ضلع مثلث مرتبط با موضوع یعنی مالکین ، بهرهبردار و جامعه باشد.

-1 عوامل اصلی مرتبط با توسعه پایدار

توسعه پایدار نیز به معنی ترکیب توسعه اجتماعی و اقتصادی با حفاظت از منابع طبیعی مانند زمین و حفظ تمامیت جامعه است .اپراتورهای تأسیسات هستهای و غیر هستهای در قبال سلامت کارکنان و جوامع محلی مسئولیت اخلاقی و قانوی دارند که میتوان با برنامه ریزی مناسب و همسو کردن منافع جامعه و بهرهبردار یک استراتژی برد - برد را دنبال نمود. که در این راستا استفاده مجدد از این گونه سایتها خود میتواند یکی از راهکارها باشد. به طور خلاصه می توان عوامل تأثیرگذار را به شرح ذیل مطرح نمود:

•    اثرات اجتماعی- اقتصادی - حفظ شغل و یا ایجاد منافع مالی و غیره - .

•    اثرات انهدام - محدوده کار انهدام، تولید زباله، زمان، مسائل قانونی، و غیره - .

•    اثرات زیست محیطی - حفاظت از زمینه های سبز، سطح آلودگی - .

•    تاثیر ذینفعان - خواستهها و نیازهای عمومی و خواسته ها و چارچوبهای قانونی - .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید