بخشی از مقاله
چکیده
امروزه فرایندهای صنعتی به صورتی بلاتغییر موجب تبدیل مواد خام و منابع به محصولات نهایی یا نیمه نهایی می شود. از آنجایی که مراحل تبدیل هیچ گاه نمی تواند به طور کامل صورت گیرد در نتیجه سبب تولید ضایعات مختلف می شود. در صورتی که این زائدات به صورت صحیح شناسایی نشوند و از خصوصیات آنها آگاه نباشیم، نمیتوان به صورت صحیح مدیریت کرد و باعث آلودگی هرچه بیشتر محیط زیست میگردد.
پسماندهای خطرناک صنعتی دارای خواص سمی، واکنش پذیری، بیولوژیکی، رادیواکتیویته، انفجار و اشتعالپذیری بوده که در اکثر صنایع مختلف تولید میشود که بیتوجهی به آن میتواند خطرات حاد و مزمن برای انسان به دنبال داشته باشد و از طرفی جمعآوری، حمل و نقل و دفع غیر بهداشتی آن میتواند باعث آلودگی آب، خاک و هوا گردد.
هدف از انجام این تحقیق، عبارت است از :
- 1 بررسی تعاریف مختلف مربوط به مواد زائد خطرناک، - 2 شناسایی انواع طبقه بندی های موجود در زمینه ضایعات خطرناک، بررسی و شناسایی استانداردها، - 3 قوانین موجود در خصوص مواد زائد خطرناک و - 4 تأثیر آن بر روی توسعه پایداری محیط زیست. به منظور توسعه پایدار، کمترین تأثیر بر روی آلودگی محیط زیست انجام شود.
-1 مقدمه
رشد روز افزون جمعیت موجب افزایش مصرف در همه ابعاد خود شده است. از سویی ارتقاء تکنولوژی، گسترش و توسعه صنایع گوناگون و در نتیجهی آن دستیابی به انواع محصولات و مواد متنوع از اهداف اصلی دولتها و شرکتهای خصوصی است و از سویی دیگر مواد زائد مربوط به مصرف این مواد و آلودگیهای ناشی از تولید آنها بخش چشمگیری از کل آلودگیهای محیط زیست را تشکیل میدهد
توسعه پایدار در این زمینه درصورتی تحقق خواهد یافت که میزان پسماندها و آلایندههای ناشی از آنها، به کمترین میزان ممکن برسد. و این تغییر مستلزم پذیرش تکنولوژی جدید و پاکیزهاست. ولی، غالباً حتی بدون استفاده از تکنولوژیهای جدید و تنها با انجام بازنگری و با اصلاح شیوههای راهبردی سیستمهای تولید، میتوان میزان مواد زائد را کاهش داد
با دلایل و مثالهای روشن و واضح میتوان اثبات کرد که تداوم فرآیندهای صنعتی و توسعه پایدار در گرو توجه به ملاحظات زیست محیطی است و حفظ محیط زیست نه تنها با بهره وری اقتصادی و افزایش سود و کاهش هزینه در تضاد نیست بلکه تداوم بهینه این بهره وری را تضمین مینماید
در حال حاضر اکثر صنایع فاقد یک سیستم مدیریت مناسب جهت دفع مواد زائد خطرناک می باشند و این امر آینده محیط زیست را با مشکلات جدی رو به رو خواهد نمود. برای ایجاد این سیستم مدیریت مهمترین گام، شناسایی و طبقهبندی مواد زائد خطرناک تولیدی میباشد چرا که آگاهی از ویژگیهای یک ماده زائد خطرناک و به طور کلی شناسایی این مواد میتواند صاحب نظران را در انتخاب روشهای تصفیه و نگهداری و دفع مناسب این مواد یاری نماید
پسماندهای خطرناک صنعتی دارای خواص سمی ، واکنش پذیری ، بیولوژیکی ، رادیواکتیویته ، انفجار و اشتعالپذیری بوده که در اکثر صنایع مختلف تولید میشود که بیتوجهی به آن میتواند خطرات حاد و مزمن برای انسان به دنبال داشته باشد و از طرفی جمعآوری، حمل و نقل و دفع غیر بهداشتی آن میتواند باعث آلودگی آب، خاک و هوا گردد. امروزه سازمانهای مختلف از جمله WHO، EPA ، UNEP و OSHA قوانین و مقررات ویژهای را برای بستهبندی، جمع-آوری و دفع زائدات خطرناک صنعتی وضع نموده-اند
اعمال برنامههای کنترل مواد زائد هزینههایی در بر دارد که 0/01 تا 0/1 هزینههای زدایش و پاکسازی این آلودگیها از محیط زیست پس از ورود به آن میباشد
هدف از انجام این تحقیق، عبارت است از بررسی تعاریف مختلف مربوط به مواد زائد خطرناک و شناسایی انواع طبقه-بندیهای موجود در زمینه ضایعات خطرناک. برای رسیدن به اهداف گردآوری اطلاعات موجود در منابع مختلف از قبیل کتب، استانداردها، سایتهای اینترنتی و... اقدام گردیده است. با بررسی منابع نامبرده اطلاعاتی در رابطه با تعاریف، طبقهبندیها و استانداردهای موجود در زمینه مواد زائد خطرناک حاصل گردیده است.
-2 مواد و روش ها
دراین مقاله، جهت ارائه اطلاعات شناختی و کاربردی سعی گردیده است از منابع و مراجع معتبر و همچنین سایتهای مختلف اینترنتی که در سطح جهانی مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده شود. با توجه به فقدان تحقیقات کاربردی در این زمینه در کشور، لزوم جمع آوری اطلاعات پایه، تجارب و قوانین دیگر کشورها خصوصاً کشورهای مشابه برای دانش پژوهان، دانشجویان و دست اندرکاران بسیار ضروریست.
از طریق شناخت منابع تولید پسماند، مقدار تولید و نوع پسماند و همچنین گروهبندی این مواد در طبقهبندیهایی که در سطوح کشوری و جهانی مطرح است، میتوان مدیریتی اصولی و صحیح بر روند تولید پسماندهای ویزه صنایع خطرناک احراز کرد. برای اعمال مدیریت صحیح پسماندهای شیمیایی و خطرناک، ابتدا باید تعریف مشخصی از مواد زائد خطرناک و شیمیایی ارائه نمود.
-1-2 تعریف پسماندهای صنعتی
مفهوم پسماندهای صنعتی دامنهای گسترده داشته و دربرگیرنده کلیه موادی است که به جز فرآوردههای اصلی در یک فرآیند، تولید میشوند. مواد زائد به صورت جامد، مایع و گاز وجود دارد - . - Team 1998 در این گزارش موادی که در گروه مواد جامد قرار میگیرد بررسی میشود.
طیف گسترده وسیع انواع مواد زائد صنعتی در جدول شماره - 1 - مشخص شدهاند.
جدول - 1 - انواع تولیدات و یا ترکیباتی که به آنها میتوان مواد زائد صنعتی اطلاق نمود
1. بقایای غیر قابل استفاده تولید
2. مواد فرعی یا جانبی که در کنار ماده اصلی بوجود میآیند.
3. مواد و محصولاتی که تاریخ مصرف آنها منقضی شده است.
4. ابزار و موادی که در اثر سوانح خاصیت خود را از دست دادهاند.
5. مواد غیرقابل مصرف و آلوده که بعد از انجام عملیات باید دور ریخته شوند مثل مواد بسته بندی
6. ابزار و لوازم غیرقابل استفاده و اسقاطی مانند باطریهای خالی و یا کاتالیستهای مصرف شده
7. موادی کار کارآیی خود را از دست داده اند مثل اسیدها و حلالهای آلوده
8. مواد حاصل از فرایند تولید مثال تفالههای باقیمانده از تقطیر
9. پسماندهای حاصل از عملیات تصفیه و پالایش مثل فیلترها و رسوبات حاصل از اسکرابرها
.10 پسمانهایی که در فرایند تبدیل مواد خام مثل نفت و غیره بوجود میآیند.
.11 ترکیبات ناخالص مثل روغنهای آلوده به 2PCB
.12 پسمانهای ماشین کاری و پرداخت فلزات
.13 مواد و یا ترکیباتی که مصرف آنها برطبق قانون ممنوع اعلام شده است.
.14 مواد غیرقابل مصرف مثل ضایعات کشاورزی، خانگی، اداری و تجاری
15. پسماندهای سرویسها و تعمیرات پیش از آلات تولیدی و بطور کلی هر کالا و یا مادهای که از نظر تولیدکنندگان آن غیر قابل مصرف محسوب میشود.
