بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این پژوهش شناسایی ریسک های استراتژی در شرکت های هلدینگ سرمایه گذاری است. با توجه به فعالیت شرکتهای هلدینگ سرمایهگذاری در محیط پیچیده ی کنونی، نیاز به شناسایی خطرهای پیش روی این شرکتها از عوامل اصلی موفقیت این شرکتهاست. امروزه بسیاری از شرکتها به اهمیت مدیریت ریسک پی برده اند. شناسایی ریسک یکی از اولین مراحل مدیریت ریسک بوده و باتوجه به وجود ریسکهای فروان در فضای صنعت و تجارت، شناسایی ریسکها دارای اهمیت زیادی میباشد، ریسکها انواع مختلفی دارند مانند ریسکهای ساختاری، عملیاتی، مدیریتی، رفتاری و مالی. ریسک-های عملیاتی یکی از فراگیرترین ریسکها در شرکتهای هلدینگ میباشد لذا هدف اصلی این پژوهش شناسایی ریسکهای عملیاتی در شرکتهای هلدینگ سرمایهگذاری است.
این تحقیق بر اساس هدف، از نوع بنیادی و از لحاظ گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی است و از ابزارهای مطالعه کتابخانهای، وب کاوی، دادههای ثانویه، مصاحبههای کیفی نیمهساختار یافته و پرسشنامه ساختاریافته در قالب روشهای کیفی بهرهگیری شده است. جامعه آماری، خبرگان مدیریت هلدیگ و روش نمونه گیری از نوع گلوله برفی می باشد. در نتیجه این تحقیق، ریسکهای عملیاتی متعددی در شرکتهای هلدینگ شناسایی شد که این ریسک ناشی از دو عامل اصلی است که عبارتند از : ریسک دانشی و ریسک رقابتی، که هر یک از این عوامل خود زیر مجموعه هایی دارند که در پژوهش حاضر به آنها پرداخته شده است.
مقدمه
تدوین و اجرای استراتژی در سطح هلدینگ یکی از چالشهای اصلی در اینگونه شرکتهاست. به همین دلیل هنوز هم رویکرد و چارچوب جامعی در خصوص تدوین استراتژی اینگونه شرکتها وجود ندارد تصمیمات استراتژیک در سطح شرکتهای هلدینگ باید بهگونهای انجام گیرد که باعث ایجاد همافزایی و مزیت مادری در سطح شرکت شود اما این تصمیمات همواره دارای ریسکهایی است که باعث میشود شرکتهای هلدینگ نتوانند اهداف خود را محقق سازند - ابراهیمی، . - 1393
تغییرات سریع در جهان امروز در ابعاد مختلف محیطی آن چون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و تکنولوژی باعث شده که سازمان های پیشرو در صحنه رقابت در صنایع مختلف به طور فزاینده ای به فرایند تعیین برنامه استراتژیک خود توجه کنند و فعالیت های خود را در چهارچوب این نوع برنامهریزیها متمرکز کنند. لذا برنامه استراتژیک یک شرکت نقش بسیار عمدهای در تعیین جهت شرکت به سوی آینده دارد و به این دلیل وظیفه استراتژیستها در تعیین برنامه اصولی، انعطافپذیر، دقیق و قابل اتکا برای مدیران و مجریان برنامههای شرکت لازم و پراهمیت می-باشد - دیوید، . - 1385
از دیدگاه پیتر دراکر برنامهریزی استراتژیک، فرآیند پیوستهای از تصمیمات سیستماتیک و ریسکپذیر و با حداکثر دانش و آگاهی از نتایج آینده است که به طور سیستماتیک تلاشها و کوششهایی که برای انجام این تصمیمها مورد نیاز است را سازماندهی میکند و نتایج این تصمیمگیریها را در مقابل انتظارات از طریق بازخورد سیستماتیک و سازمان دهی شده، اندازهگیری میکند - استوارت، . - 1998 یکی از مؤثرترین روشها برای گرفتن تصمیمات مهم در شرکتهای هلدینگ، شناسایی ریسکها در این نوع شرکتهاست. در شرکتهای هلدینگ، ریسک انواع مختلفی از قبیل مالی، ساختاری، رفتاری، مدیریتی و غیره دارد، که در این میان یکی از ریسکهای اساسی مرتبط با استراتژیهای هلدینگها، ریسکهای ساختاری در این شرکت-هاست.
منظور از ریسک عملیاتی، هر عاملی است که بر انجام وظایف هلدینگ و عملیات آن و کسب و کارها تاثیر می-گذارد و مشکلات عملیاتی برای هلدینگها بوجود میآورد. این ریسک خود ناشی از عوامل متعددی است. هر عاملی که این موضوعات را مدنظر قرار ندهد میتواند ریسک عملیاتی را برای هلدینگ در پی داشته باشد - ابراهیمی، . - 1393 سیستم های مدیریت شرکت ها بیشتر بر روی ارزش سهامداران، رشد درآمد، بهره وری، کنترل هزینه و کیفیت متمرکز شده بود و تمرکز ناچیزی بر روی ریسک داشت - کاپلان، . - 2009 درحالی که استراتژی ها و فرصت هایی مرتبط با مشتریان جدید، بازارهای جدید، کشورهای جدید و یا تلاش های جدید، همگی دارای ریسک هستند - تامسون، . - 1998
طبق نظر کاران مدیران باید بر روی ریسکی که در استراتژی و اجرای استراتژی نهفته است متمرکز شوند. در واقع ریسک جزء لاینفکی از هر استراتژی سازمان می باشد - فریگو و اندرسون، . - 2011 امروزه توجه به فرصتها و تهدیدهای موجود در عرصه صنعت و تجارت، اولویت بندی ریسکها و مدیریت آنها در هلدینگها ضروری و حائز اهمیت میباشد. یکی از ریسکهای اساسی مرتبط با استراتژی های هلدینگها، ریسک-های عملیاتی در این شرکتهاست بر همین اساس، در این پژوهش شناسایی ریسکهای عملیاتی در شرکتهای هلدینگ ارائه می گردد که با استفاده از آن صاحبان شرکتها می توانند شاخصهای مختلف ریسکهای عملیاتی را مورد ارزیابی قرار داده و راه کارهایی را برای کاهش تاثیر این نوع ریسکها تبیین کنند.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
هلدینگ
هلدینگ ها را می توان چنین تعریف کرد: "گروهی از سازمان ها که مالکیت و یا اداره سایر شرکتها را بر عهده داشته باشد" - بابایی و زکلیکی، . - 1383 طبق تعریف جانسون و شولز - 2002 - شرکت هلدینگ به شرکت سرمایه-گذاری اطلاق میشود که در کسب و کارهای متعددی سرمایهگذاری کرده است. از دیدگاه لینچ - 2006 - ، شرکت هلدینگ شرکتی است که مالک کسب و کارهای مختلف است و بهعنوان یک شرکت سرمایهگذاری، سهام کسب و کارهای مختلف را به صورت اکثریت - حداقل 50 درصد - در اختیار دارد. البته در برخی کسب و کارها ممکن است شرکت هلدینگ سهام اقلیت نیز داشته باشد - لینچ، . - 2006
برای اینکه یک شرکت مادر بتواند اثری ارزش آفرین در کسب و کارها داشته باشد باید از کسب و کار های خود درک و شناخت کافی داشته باشد و بتواند به کسب و کارها کمکهای لازم را ارائه کند - گولد و کمبل، . - 1994 سه شیوه ی مادری مهم توسط گولد و همکاران - 1994 - ارائه شده است که عبارتند از: شیوه ی برنامه ریزی استراتژیک که در این شیوه فاصله مادر با کسب و کارها بسیار نزدیک و مادر نقش مداخله جویانه زیادی دارد، شیوه- ی کنترل مالی که فاصله مادر با کسب و کارها بسیار زیاد و تفویض اختیار زیادی از سوی مادر ارائه می شود و شیوه ی کنترل استراتژیک که ترکیبی از دو شیوه ی اخیر می باشد - رحمان سرشت و فتح اللهی، . - 1390 تولد سازمانهای هلدینگ به قبل از جنگ جهانی دوم در اروپا باز میگردد. این سازمانها در طی سالهای متمادی دارای استراتژیهای گوناگونی بودهاند.
