بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر شناسایی نقاط قوت و ضعف استفاده از تخته های هوشمند در آموزش ابتدایی از دیدگاه معلمان می باشد. در این راستا تحقیقات حول شناسایی این عوامل در مدارس ابتدایی صورت گرفت و با دسته بندی این عوامل و اولویت بندی هر کدام از شاخص ها توانسته ایم به درک درستی از کاربرد مفید و ضروری ایزار هوشمند در مدارس بخصوص در مدارس ابتدایی که پایه مقاطع بالاتر می باشد پی ببریم و از این جهت نتایج بالقوه ای در بهبود این ابزار و ارتقاء عملکرد مدارس بدست آورده شده است.
با در نظر گرفتن شرایط خاص هر مدرسه و هر بخش از مقاطع تحصیلی ابزار هوشمند می تواند کمک شایانی در یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان در دوره های مختلف تحصیلی و علمی داشته و از این رو بکارگیری این ابزار ها خود به تنهایی نمی تواند راهگشا باشد بلکه باید زمینه سازی مناسب جهت کارآ و اثر بخش بودن بکارگیری این ابزارهوشمند فراهم گردد که این مهم در آموزش و پرورش کشور ما در حال پیگیری و حصول نتیجه می باشد.
مقدمه
یکی از اموری که مسئولان آموزش و پرورش کشورمان به آن توجه دارند و قرار است در آینده نزدیک به صورت یک سیاست و خط مشی آموزشی، در اولویت کاری قرار گیرد، »موضوع هوشمند سازی مدارس« و در نگاه وسیع تر، هوشمند سازی نظام آموزش و پرورش است. اگر بخواهیم در قید و بند واژه ها و اصطلاحات قرار نگیریم و خیلی به این تعابیر و معانی حساس نباشیم، شاید بتوانیم هر کار هدفمند و از قبل طراحی شده ای را که مراحل اجرای آن با اهداف از قبل تعیین شده همراه باشد، حرکت و یا عملی هوشمندانه تعریف کنیم - . - 2
بخشی از شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه به درون خانوادها و میزان استقبال ایشان از مدارس هوشمند باز می گردد. والدینی که خود با رایانه و اینترنت بیگانه هستند، نمی توانند مرتب به پورتال اطلاعاتی مدارس هوشمند سر زده و با مدیران و کار شناسان مدارس ارتباط بر قرار نمایند. به علاوه دانش آموزانی که در مدارس هوشمند تحصیل می کنند، همواره با سئوالات زیادی روبرو می شوند و به علت اینکه به منابع اطلاعاتی زیادی دسترسی دارند، از لحاظ دانش از والدین خود پیشی می گیرند و لذا والدین نمی توانند به تقاضا ها و خواسته های دانش آموز پاسخ دهند و در این صورت ارتباطات والدین با فرزندانشان بسیار کاهش می یابد و شکاف بین ایشان ایجاد می گردد.
از جمله تهدید های دیگر در حوزه فرهنگی و اجتماعی، می توان به دیدگاه منفی والدین نسبت به مدارس هوشمند اشاره نمود - . - 1 جهان امروز به سمتی حرکت میکند که اکثر مشاغل به دانش ومهارت های رایانه ای نیاز دارد. روش سنتی که امروزه درمدارس ما استفاده میشود راه مناسبی برای همخوانی با این جریان نمی باشد. در مدارس فعلی، دانش آموزان به کلاس درس می روند بدون اینکه از توانائیها واستعدادهای فردی آنها درک درستی داشته باشیم. اگر ارزشیابی تشخیصی نیز انجام شود برای آن است که دانش آموزان را در کلاسهای مختلف بر حسب استعداد گروهبندی کنند تا در صد قبولی بیشتری داشته باشند. نقاط قوت وضعف فردی دانش آموزان بطور کلی نادیده گرفته می شود وسبک های مختلف آموزشی متناسب با نیاز آنها فراهم نمی شود.
بنابراین لازم است شیوه تدریس و آموزش به گونهای انجام شود و تغییر کند که به جای انتقال دانش و مطالب علمی به دانش آموزان آن ها را در جریان یادگیری نسبت به شیوههای قبل فعالتر شود. از آنجا که کمبودها وچالشهای زیادی در ارتباط با امر هوشمند سازی مدارس وجود دارد، لذا بررسی و پژوهش در مورد این مشکلات به عنوان یک امر مهم مورد توجه قرار گرفت. امید است نتایج این تحقیق بتواند در بهبود اجرای طرح هوشمندسازی مدارس واقعشود . - 4 -
والدین انتظار دارند تا در مدرسه مانند نظام سنتی، معلم با گچ و ماژیک به تدریس بپردازد و با برگزاری امتحان های مداوم و ارائه تکلیف به دانش آموزان به ارزیابی ایشان بپردازد و در نهایت معلم بیشتر نقش متکلم وحده را ایفا نماید و کلیه مطالب را به دانش آموز منتقل نماید.این در صورتی است که در مدارس هوشمند عکس این مسئله اتفاق می افتد و معلم بیشتر نقش راهنما را بر عهده دارد و دانش آموز با تحقیق و پژوهش مفاهیم درسی را فرا می گیرد و ارزیابی دانش آموزان نیز بیشتر بر مبنای میزان پژوهش گری به ایشان اختصاص می یابد.
همین موضوع تکالیف والدین را افزایش میدهد و آنها مجبور می شوند تا مدت زمان بیشتری را برای فرزندان خود اختصاص دهند و اگر نتوانند چنین کاری را انجام دهند موجب فاصله گرفتن ایشان از فرزندانشان می گردد. این موضوع باعث می شود تا بسیاری از والدین نسبت به مدارس هوشمند دید مثبتی نداشته باشند و این نوع مدارس را باعث بیشتر شدن بار مسئولیت خود در برابر فرزندانشان بدانند.
از سوی دیگر نمی توان جایگاه و اولویت آموزش در کشور را نادیده گرفت. در حال حاضر یکی از دغدغه های اصلی بسیاری از خانواده ها، پرداختن به امور آموزشی دانش آموزان و فراهم نمودن زمینه مناسب برای ادامه تحصیل آنها است. این امر بعنوان یک فرصت قابل شناسایی است و باید بتوان دغدغه های خانواده ها در خصوص تحصیل با کیفیت مناسب دانش آموزان را با الزامات مدرسه هوشمند همراه ساخت. . - 10 -
چارچوب نظری
امروزه اطلاعات و دانش اساسیترین دانایی انسانها، جوامع و ملتها به شمار میآید. نیروی انسانی مهمترین عنصر اشاعه و گسترش فناوری است. یکی از مهمترین دستاوردهای توسعهی فناوری تحول در عرصهی آموزش و پرورش است. کلاسهای مجازی، مدارس مجازی، مدارس هوشمند و به طور کلی یادگیری الکترونیکی از ظرفیتها و قابلیتهای قابل اتکا برای توسعهی این مهارتها است - . - 10 ورود به عصر اطلاعات و رواج فن آوری های مبتنی بر شبکه های جهانی و رایانهها سبب پدید آمدن محیطهای جدید یادگیری به شکل رسمی و غیررسمی شده است. پیدایش مدارس هوشمند به عنوان جزئی از سیستمهای حمایتکنندهی آموزش رسمی برای یادگیرندگان محروم از تحصیل در کشورهای پیشرفته نظیر انگلستان و آمریکا از اوایل دههی 1960 فرصتهای جدید یادگیری را فراهم کرده است.
این مدارس خدمات آموزشی اینترنتی غیردولتی را فارغ از محدودیتهای زمانی و مکانی برای کسانی نظیر دانش آموزان مدارس روستایی یا برونشهری که به دلایلی نمیتوانند در مدرسه حضور یابند، عرضه میکنند و در پارهای از موارد برای بازماندگان از تحصیل، برنامههای آموزش انفرادی ارائه میدهند - . - 3 به کارگیری ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات، راهکارهای نوینی را در بهبود و توسعهی نظام آموزشی ارائه نموده که استقرار مدارس هوشمند از نتایج آن است. طرح مدارس هوشمند کمک میکند تا با تغییر سنتهای قدیمی با استفاده از فناوریهای نوین، به اهداف عالی آموزش و پرورش در راستای پژوهشمحوری دست یافت.
مدرسهی هوشمند شامل اجزای در هم تنیدهای است که به منظور برانگیختن حس کنجکاوی دانش آموزان و مشارکت فعال آنها طراحی شده تا با هماهنگ کردن تلاش دانش آموزان، معلمان و مدیران، در محیطی جامع و تلفیقی، نسبت به برآورده نمودن تمامی نیازهای آموزشی افراد اقدام کند. مدرسهی هوشمند عبارت است از یک سازمان یادگیری که با هدف آمادهسازی دانش آموزان به منظور زیستن در عصر دانایی، به طور سیستماتیک در فعالیتهای یاددهی- یادگیری و مدیریت مدرسه، طراحی شده است.
در این مدارس با استفاده از یادگیری الکترونیکی به صورت حضوری و با حفظ فضای فیزیکی مدرسه، معلم و دانشآموز، با برخورداری از نظام آموزشی هوشمند و با رویکرد تلفیقی و جامع نسبت به ارائه خدمات آموزشی و پرورشی به دانش آموزان تلاش میشود . - 11 - با توجه به کاربرد وسیع اینترنت، نیازهای آموزشی فارغ التحصیلان مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی نیز طبعاً متفاوت شده و باید مهارتهای لازم در این خصوص را فراگیرند . - 11 -
امروزه با ورود رایانه به عرصه آموزش، به ویژه زمانی که رایانهها به شبکههای اطلاعاتی متصل میشوند، تغییرات عمدهای در کلاسهای درس ایجاد شده است که تغییر در ساختارهای آموزشی، الگوهای رفتاری درون نظام آموزشی و حتی محتوای آموزشی را به دنبال داشته است. این درحالی است که در نظام آموزشی سنتی، فراگیران را برای جامعهای صنعتی که بر ساخت اشیاء در چارچوب تولیدات صنعتی تأکید دارد، آماده میکند. اما امروزه ضروری است که فرایند آموزشی متناسب با جامعه اطلاعاتی دگرگون شود.
به همین منظور بسیاری از کارشناسان تعلیم و تربیت معتقدند که نظامهای آموزشی به جای انتقال یک جانبه اطلاعات و محفوظات، باید "برنامه تغییر" را آموزش دهند و فراگیران را برای مواجهه با تغییرات آماده کنند . - 3 - مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش، افزایش سطح کیفی یاددهی- یادگیری در مدارس، به روزآوری مستمر دانش در کشور همگام با توسعه علوم در دنیا، ایجاد بستر فرایند یادگیری مستمر دانش آموزان در داخل و خارج از مدرسه، بازگرداندن مرجعیت علمی به معلمان، تربیت دانش آموزان برای عصر حاصر و آینده، تعامل مستمر اولیا و مربیان،و بهره گیری از فناوریهای نوین در امر یاددهی- یادگیری را از دلایل ضرورت هوشمندسازی مدارس معرفی کرده است - . - 16
