بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مقاله بررسی و اولویتبندی عوامل درونسازمانی موثر در بهرهوری کارکنان شهرداری حمیدیا - از توابع استان یزد - با استفاده از روش تاپسیس می باشد. جامعه آماری کارکنان شهرداری حمیدیا که تعداد آن ها، 37 نفر بود، در نظر گرفته شد. از این تعداد 5 نفر به عنوان کارشناس، برای مصاحبه و 25 کارمند نیز برای سطحبندی عوامل، مورد پژوهش قرار گرفتند.
ابتدا ضمن مرور ادبیات موجود و نیز مصاحبه با کارشناسان، عوامل موثر تعیین گشت. سپس جهت بررسی هر یک از عوامل نسبت به شاخصهای تعیین شده - کارایی، اثربخشی و رضایت - ، پرسشنامهای تهیه و در اختیار نمونه قرار گرفت. پس از تلخیص دادهها و تهیه ماتریس تصمیمگیری، به ترتیب، ویژگیهای فردی کارکنان، حقوق و دستمزد، سبک و روش مدیریت، آموزش کارکنان، تکنولوژی، تشویق و پاداش، فرهنگ سازمان، فضا و جو حاکم بر سازمان و کیفیت زندگی کاری، جهت بهرهوری کارکنان در اولویت قرار داشتند.
بهره وری مقوله جدیدی نیست اما مفهوم امروزی این واژه مرتبط با عصر ا نقلاب صنعتی درحدود دو قرن پیش است - طالبی و احمدی، . - 1388 در دنیای پر رقابت کنونی، بهره وری به عنوان یک فلسفه و دیدگاه مبتنی بر استراتژی بهبود، مهمترین هدف هر سازمانی را تشکیل می دهد و می تواند همچون زنجیره ای فعالیت های کلیه بخش های جامعه را در برگیرد - پویان و معصومی،. - 2009 1
بهره وری عبارت است از به دست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، زمان، مکان و ... به منظور ارتقای رفاه جامعه. بهره وری دارای منابع و فوایدی از جمله صرفه جویی در هزینه ها، ارتقای شغلی کارکنان، ایجاد محیط کاری جذاب، آموزش عمومی کارکنان، امنیت شغلی کارکنان، افزایش حقوق، رفاه و انگیزه کاری می باشد - خاکی، 1386؛ به نقل از آزادی، - 1392، به طوری که رسالت مدیریت و هدف اصلی مدیران هر سازمان استفاده موثر و بهینه از منابع و امکانات گوناگون می باشد.
این امر سبب شده است که در کلیه کشورها بهره وری و استفاده صحیح و هر چه بهتر و مناسبتر از مجموع عوامل تولید - اعم از کالا وخدمات - به اولویتی ملی تبدیل شود و همه جوامع به این باور برسند که تدام حیات هر جامعه بدون توجه به موضوع بهره وری ممکن نیست. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و توجه به مقوله بهره وری نقشی بسزا در توسعه آن دارد، که برای تحقق بخشیدن به آن، لازم است تا راهکارهای لازم شناسایی شود - وزیری و همکاران،. - 2010 2
با توجه به نظر صاحبنظران، عامل نیروی انسانی، مهمترین اهرم اصلی در افزایش و کاهش بهره وری سازمان می باشد - کثیری و کمال زاده، - 1395، لذا از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و باید توجه خاصی به آن مبذول داشت. این نقش در سازمان های خدماتی همچون شهرداری ها - به عنوان متولیان اصلی امور شهری - اهمیت بیشتری می یابد - جبارزاده، - 1392 ، چر ا که انسان یکه تاز صحنه کار و عرصه خدمات مربوطه می گردد. حال اگر این انسان با انگیزه و توانمند و بهره ور باشد می تواند سایر منابع را به نحو احسن و مطلوب به کار گیرد و انواع بهره وری را محقق سازد و در نهایت سازمان را بهره ور کند وگرنه رکود و عقب ماندگی ارمغان نیروی انسانی منفعل و بی انگیزه می باشد - حسینی، . - 1391
اینکه چگونه نیروی انسانی بهره ور می شود، سوالی است که پاسخ آن در سازمان های مختلف به تناسب رسالت آن ها و نیازهای کارکنان گوناگون است. اگرچه ممکن است این نیازها و عوامل، شبیه بهم باشند امامطمئناً شدت و اولویت تاثیر آن ها بر بهره وری کارکنان یکسان نیست - نظری،. - 2008 3 در مجموع باید اذعان نمود که فعالیت های هر سازمانی تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل قرار دارد که شناخت و بررسی این عوامل می تواند کمک موثری بر بهبود فعالیت ها وتحقق اهداف سازمانی کند - تاواری و همکاران،. - 2008 4
از طرفی نظر به اینکه بهره وری تابعی است از عوامل بسیار مختلف، که این عوامل تحت تاثیر رسالت، فعالیت، عملیات و عواملی از این قبیل از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است و همچنین میزان اهمیت و تاثیر این عوامل بر بهره وری سازمان های مختلف یکسان نیست، بنابراین برای سازمان ها امکان پذیر نیست که در تمامی زمینه ها و جنبه های تاثیر گذار وارد شوند. ضرورتا برای رسیدن به به بالاترین میزان بهره وری در ابتدا لازم است طبق معیارها و ضوابط علمی
این عوامل از لحاظ اهمیت برای سازمان شناسایی و اولویت بندی شوند، آنگاه برای بهبود بهره وری، برنامه های اجرایی و طرح های لازم تدوین شوند - تقی زاده،
