بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در ایران خودرو می باشد . این مطالعه در محدوده اردیبهشت 95 تا مرداد 95 انجام شده است و از نظر هدف کاربردی است . در این پژوهش پس از مطالعه منابع کتابخانه ای ، چارچوب اولیه مناسب برای عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در شرکت ایران خودرو انتخاب شده و در ادامه با استفاده از روش دلفی و با استفاده از نظرات خبرگان شرکت ایران خودرو ، این چارچوب تکمیل شد .
جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل مدیران و متخصصان شرکت ایران خودرو می باشد که با توجه به محدود بودن جامعه با استفاده از روش سرشماری تعداد 30 پرسشنامه توزیع شد که از این تعداد پنج پرسشنامه بازگردانده نشد . در مرحله آزمون مدل پرسشنامه ای به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - AHP - طراحی شده است ، در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار Expert Choice ، تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده صورت گرفته است .
پس از مقایسه زوجی و محاسبه وزن های نسبی از بین شاخص های شناسایی شده شاخص فردی با وزن 0,4525 بالاترین اهمیت و در رتبه های بعدی شاخص های ساختار و پویایی صنعت ، سرمایه اجتماعی و اقتصادی قرار گرفتند . در شاخص فردی ، زیر شاخص تجربه کاری ، در شاخص اقتصادی زیر شاخص نیروی انسانی ، شاخص ساختار و پویایی صنعت و تولید زیر شاخص فرصت ها و در شاخص سرمایه اجتماعی زیر شاخص تصمیم گیری رتبه های نخست را کسب کردند.
مقدمه
سازمان های عصر حاضر با تحولات و تهدیدات گسترده ای روبرو هستند از این رو ، تضمین و تداوم حیات و بقاء در سازمان ها نیازمند یافتن راه حلها و روشهای جدید مقابله با مشکلات میباشد . امروزه کارآفرینی در سازمانهای بزرگ به شدت مورد توجه قرار گرفته است تا آنها نیز بتوانند به نوآوری و تجاری نمودن محصولات و افزایش کارایی بپردازند . امروزه کار و فعالیت شکل تازه ای به خود گرفته است ، تغییرات محیطی و رقابت پذیری فزاینده بین شرکتها ، نیاز به نوآوری پایدار جهت رسیدن به موفقیت را افزایش میدهد .
در این زمینه شرکتها باید انعطاف پذیری خود را افزایش داده و با ایجاد کارآفرینی از طریق فعالیتهای خود به مزیت رقابتی دست یابند - Monter & Sarino, 2011 - مسلماً. با توجه به پیچیده شدن سازمان ها و رشد تکنولوژی ، مدیران به طور روز افزون تلاش می کنند ، دریابند چگونه سازمان های خود را کارآفرین و خلاق سازند تا باعث رشد و موفقیت سازمان هایشان شوند - ابراهیمی نژاد و همکاران ، . - 1392
کشورهای توسعه یافته به این نتیجه رسیده اند که کارآفرینی می تواند اقتصاد آنها را دگرگون کند . به همین علت کشورهای مختلف برنامه های مفصلی را برای گسترش چنین فرهنگی در جامعه خود تدارک دیده اند تا بتوانند همچنان مسیر رشد و پویایی شان را ادامه دهند . جامعه شناسان و روانشناسان ، ابعاد فرهنگی و اجتماعی تأثیرات محیط بر فرد و ویژگیهای شخصیتی آن را بررسی کرده اند .بی شک در توسعه کارآفرینی نیز عوامل متعددی دخیل هستند که ضروری است ، درجه تأثیرگذاری هر یک از آنان مشخص شود .
جان تامپسون معتقد است رفتار کارآفرینانه نیازی فراگیر و ضروری برای تمامی سازمان ها - دولتی ، خصوصی ، داوطلبانه و غیره - با هر اندازه - بزرگ ، متوسط و کوچک - است . - Thompson, 2000 - بدین منظور بایستی زمینه های اجتماعی لازم جهت توسعه کارآفرینی را در جامعه فراهم نمود . مقامات دولتی تلاش کرده اند علاقه به کارآفرینی را به عنوان کلیدی برای نیرو بخشیدن به اقتصادهای سرمایه داری برانگیزانند .
- Reynolds,Petal,1994 - با عنایت به اینکه در فضای واقعی هیچ تصمیمی با توجه به یک معیار صورت نمی گیرد استفاده از یک رویکرد تصمیم گیری چند معیاره در مسائل ، به ویژه در توسعه کارآفرینی از اهمیت به سزایی برخوردار است . شناسایی بهترین گزینه و اولویت بندی برای متولیان تصمیم گیری بدون یک چارچوب نظام مند در رابطه با مسائل چند شاخصه کاری بس دشوار است . - Wang & Lee,2009 - از این رو ، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که ؛
-1 مؤلفه ها و عوامل تأثیرگذار در توسعه کارآفرینی در شرکت . . . کدامند ؟
-2 اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در شرکت . . . چگونه است ؟ لذا در این تحقیق سعی شده است ابتدا عوامل مؤثر بر اساس نظرات و اظهارات خبرگان شناسایی و اهمیت هرکدام از این عوامل بر راهکارهای توسعه کارآفرینی مشخص گردد . از دیگر سو یکی از مسائل ، تصمیم گیری چند شاخصه ای می باشد که نیازمند روشی برای حل است .
علم تحقیق در عملیات ، روشهای کمی متعددی را برای حل این قبیل مسائل توسعه داده است. که از جمله می توان به تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه اشاره کرد - . - Ghasempuorfarsani & Rashidi, 2013 لذا در این تحقیق با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی1 به اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی پرداخته شده است .
ادبیات و پیشینه تحقیق
کارآفرینی از واژه فرانسوی به معنی متعهد شدن2، در دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است . در پایان قرن 19 ، کارآفرینان را به عنوان " مهندسان پیشرفت صنعتی و کارگزار تولید " قلمداد می کردند و در آغاز قرن بیستم با گسترده شدن مفهوم توسعه اقتصادی ، به کارآفرین به عنوان اصلی بنیادی در کلیه فعالیت های اجتماعی تأکید شد .
شومپیتر معتقد است : کارآفرینی روشی است برای انجام دادن کسب و کار به شیوه مبتکرانه با تمرکز بر مشتری و پذیرفتن خطرهای حساب شده ؛ - دراکر - 1995 کارآفرینی را منظری برای تغییر میداند و کارآفرین را فردی می داند که همیشه در جستجوی تغییر است ، نسبت به آن از خود واکنش نشان می دهد و آن را یک فرصت و شانس می داند - مقیمی، . - 1384 به اعتقاد کوارتکو و - مونتاگ - 1989 ، رفتار کارآفرینانه ، توانایی تشخیص فرصت ها با استفاده از ایدهها و رویکردهای جدید است . در واقع کارآفرینی و خلاقیت دست در دست هم دارند .
پدیده کارآفرینی مفهومی بین رشته ای است که صاحب نظران از دیدگاه های مختلف آن را ارزیابی کرده اند . اقتصاددانان شرایط اقتصادی را موجب کارآفرینی می دانند . در تئوری های اقتصادی نقش کارآفرینی مورد توجه قرار گرفته است . در مقابل روانشناسان با هدف ارائه نظریه هایی مبتنی بر ویژگی های شخصیتی و همچنین با تفاوت قائل شدن بین کارآفرینان ، مدیران و غیرکارآفرینان ، به بررسی ویژگی های روانشناختی کارآفرینان می پردازند و وجود ویژگی های مشخص را شرط لازم برای تحقق کارآفرینی می دانند .
از مهمترین ویژگی های مورد توافق آنان به توفیق طلبی ، تمایل به پذیرش مخاطره های معتدل ، تحمل ابهام ، استقلال طلبی ، مرکز کنترل داخلی ، پر انرژی، باانگیزه و متعهد اشاره کرد. عدم توانایی روانشناسان در ارائه مدلی جامع و عدم ارائه معیارهای معین و روشن برای ارزیابی ویژگی ها در افراد سبب شده تا جامعه شناسان دیدگاه های جدیدی را نسبت به کارآفرینی ارائه کنند.
با روی آوردن جامعه شناسان و دیگر اندیشمندان علوم مدیریت به مطالعه کارآفرینی، نظریه های اجتماعی فرهنگی شکل گرفت. آنان با در نظر گرفتن خصوصیات فرد کارآفرین و با استفاده از رویکرد رفتاری، کارآفرینی را همچون فرآیندی معرفی نمودند که سرانجام به ایجاد شرکت های جدید می انجامد. از جمله مهمترین عوامل مورد بررسی در رویکرد رفتاری، می توان به سوابق و تجربیات فردی و همچنین به تاثیرات محیطی و فرهنگی بر فرد اشاره کرد. - گلرد، - 1384
به هرحال به استناد به مبانی نظری تحقیق و با توجه به دیدگاه ها و نظرات مختلفی که متخصصان و پژوهش گران درباره قابلیت ها ی کارآفرینی ارائه کرده اند و با گذشتن از برخی تمایزات جزئی و ظاهری میتوان مهمترین این قابلیت ها را که البته در این پژوهش مورد بررسی قرارگرفته اند را در قالب مدل مفهومی زیر خلاصه کرد. این مدل برای سنجش عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی در شرکت..... به کار گرفته شده است. همان گونه که مشاهده می گردد متغیرهای مستقل در نگاه نخست، شاخص های کلی جنبه های فردی، جنبه های اقتصادی، جنبه های ساختار و پویایی صنعت و شاخص سرمایه اجتماعی قرار می گیرند.
متغیر وابسته در این تحقیق راهکارهای توسعه کارآفرینی می باشد. به منظور جمع آوری اطلاعات و رتبه بندی شاخص های توسعه کارآفرینی پرسشنامه های مقایسات زوجی تدوین و در اختیار کارآفرینان و متخصصان قرار گرفت. پرسشنامه طراحی شده بر اساس جدول مقیاس های Satty,1-9 صاحب نظر این عرصه می باشد که بایستی به هر سوال امتیازی بین اعداد 1 تا 9 داده شود.
نمره 1 نمایانگر اهمیت یکسان دو عنصر است و نمره 9 نشان دهنده اهمیت بسیار زیاد یک عنصر در مقایسه با عنصر دیگر است. پس از جمع آوری اطلاعات پیرامون کلیه مولفه ها درنهایت به منظور ارزیابی و اولویت بندی شاخص ها و مولفه ها از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره به نام فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است که در ادامه به صورت مختصر توضیح آن آورده شده است.
