بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش شناسایی معیارهایی برای پایداری زنجیره تامین و رتبهبندی این معیارها با استفاده از روش ANP فازی گروهی در شرکتهای کاشی منتخب استان یزد میباشد. بدین منظور از دیدگاه 10 تن از متخصصان شرکتهای کاشی استان یزد و مرور ادبیات نظری استفاده شد. در ابتدا با مرور ادبیات نظری، 24 معیار برای پایداری زنجیره تامین شناسایی شد. سپس به دلیل زیاد بودن تعداد معیارها، با نظر خبرگانی ازجمله پروفسور ساعتی این 24 معیار در 8 بعد، گروه بندی گردید. در نهایت 24 زیر معیار پایداری زنجیره تامین، براساس این 8 بعد رتبهبندی گردیدند.
به منظور رتبهبندی این زیرمعیارها، پرسشنامه محقق ساختهای با نظر خبرگان تهیه و تدوین گردید. از آنجا که پرسشها از نوع مقایسات زوجی بود، پایایی آن با محاسبه نرخ سازگاری تایید گردید و روایی پرسشنامه توسط این خبرگان تایید شد. یافتههای پژوهش نشان داد بعد زیستمحیطی و بعد اقتصادی با وزنهای 0/24 و 0/18 مهمترین معیارهای دستیابی به زنجیره تامین پایدار در صنعت کاشی یزد میباشند و بعد منابع طبیعی و بعد اجتماعی با وزنهای 0/04و 0/03 کم اهمیتترین معیارها میباشند. همچنین از میان زیرمعیارهای پایداری زنجیره تامین صنعت کاشی یزد، فرآوری ضایعات و قانونگذاری با وزنهای 0/103 و 0/092 از دیدگاه خبرگان بالاترین درجه اهمیت و زیرمعیارهای ارتباط اجتماعی و استانداردهای اجتماعی با وزن 0/015 پایینترین درجه اهمیت را کسب کردند.
.1 مقدمه
جهانیسازی، افزایش مقررات سازمانهای دولتی و غیردولتی و فشار و درخواست مشتریان در خصوص رعایت مسائل زیست محیطی و همچنین ظهور بحث مسئولیت اجتماعی شرکتها، باعث شده است سازمانها به بررسی اقدامات لازم جهت بکارگیری روش نوین مدیریتی با عنوان"مدیریت زنجیره تامین پایدار" بپردازند - شاوردی، بخشعرب، . - 1393 مدیریت زنجیره تامین پایدار شیوهای است مدیریتی که نه تنها منجر به عملکرد بالا در کل زنجیره تامین می شود، بلکه بر نگرانی های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی نیز فائق می گردد.
چرا که پایداری به معنی نیاز انسان به درآمد از سرمایههای طبیعت و نه سرمایه های خود در زندگی است. برای بدست آوردن پایداری، شرکتها سعی میکنند محصولاتی بسازند که نه آسیبهای محیطی دارد و نه مخالف استانداردهای اجتماعی باشد . پایداری می تواند پلی بین شکافها در مدیریت زنجیره تامین و روشهای موجود باشد که در بلندمدت عملکرد این زنجیره را ارتقا دهد - مسعودی،. - 1393 هدف از انجام این پژوهش شناسایی معیارهای زنجیره تامین پایدار و رتبهبندی این معیارها در شرکتهای کاشی منتخب استان یزد میباشد.
.2 پیشینه پژوهش
چریستافر در مقاله خود اینطور بیان میکند که رقابت واقعی بین شرکت ها نیست بلکه بین زنجیرهها است - چریستافر،. - 2011 در نتیجه مدیریت و عملکرد مناسب زنجیره تامین، بیش از پیش به عنوان عامل حیاتی در دستیابی به مزیتهای رقابتی شرکتها شناسایی میشوند. مدیریت زنجیره تامین ،کنترل عملیات، منابع، اطلاعات و منابع مالی در جهت حداکثر نمودن سودآوری یا ارزش افزوده زنجیره تامین- تفاوت میان درآمد بدست آمده از سفارش مشتری و تمام هزینههایی که توسط زنجیره تامین اتفاق افتاده است- ضمن اینکه رضایت مشتری نیز برآورده میشود تعریف شده است - هسینی وهمکاران ،. - 2012
در سدههای اخیر توسعه صنعتی جای خود را به توسعه پایدار داده است. در این میان مدیران صنایع بویژه در کشورهای پیشرفته ، به دنبال روشهایی هستند که ضمن حمایت از محیط زیست ، عملکرد خود را افزایش دهند - چینی فروش وشیخ زاده،. - 1389 پایداری عبارت است از استفاده از منابع برای رفع نیازهای نسل حاضر بدون آنکه توانایی نسل آینده را به خطر بیاندازد - لینتون و همکاران،. - 2007
نتایج یک مرور ادبیات نشان میدهد که پایداری تنها مرتبط با مسائل شهروندی نبوده وکاهش نشت آلودگیهای ناشی از کار و صنعت در محیطزیست نمی باشد. پایداری اکنون یک اصل اساسی در ایجاد سازمانهای هوشمند به شمار میآید. در تعامل عوامل زیست محیطی، اجتماعی و عملکرد اقتصادی، فعالیتهایی وجود دارند که نه تنها باعث ایجاد تاثیرات مثبت در محیط زیست و اجتماع می شوند بلکه به سودآوری بلندمدت فعالیتهای اقتصادی سازمان نیز کمک مینمایند. این مطالعه که به استخراج عوامل موثر در پایداری سازمان پرداخته است به مفروضات زیر دست یافته است:
- هماهنگی در زنجیره تامین می تواند به افزایش پایداری کمک نماید. - بهبود بعد اجتماعی پایداری سازمان میتواند هزینه های سازمان را کاهش داده و منجر به افزایش بعد اقتصادی پایداری گردد. - سازمان هایی که با توجه به تغییرات اجتماعی به شکل موثرتری از منابع طبیعی استفاده میکنند میتوانند پایداری بیشتری در بعد اقتصادی داشته باشند - کارتر و راجرز. - 2008
در تعریفی زنجیره تامین پایدار به ایجاد زنجیره تامین هماهنگ، با یکپارچه کردن اختیاری ملاحضات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی با سیستمهای کسب وکار درون سازمانی، برای مدیریت کارا و اثربخش مواد، اطلاعات و جریانهای اصلی مرتبط با خرید، تولید و توزیع محصولات یا خدمات با هدف تامین نیازهای ذینفعان و بالا بردن سود و مزیت رقابتی و پایداری سازمان در کوتاه مدت و بلندمدت اشاره می کند - آهی و سیرسی،. - 2013
از میان پژوهشهایی که در حوزه ارزیابی زنجیره تامین پایدار صورت گرفته است به برخی از آنها اشاره شده است: رضایی طالشی در پایاننامهی خود به منظور طراحی مدلی برای ارزیابی زنجیره تامین پایدار، سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی را در نظر گرفت. در طراحی مدل پیشنهادی، برای بعد اقتصادی 10شاخص، برای بعدزیست محیطی3 شاخص و برای بعد اجتماعی 11 شاخص معرفی شد. ساختار مدل ارزیابی پیشنهادی براساس تکنیک دیمتل و بر مبنای تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و همچنین بر مبنای تعامل با دیگر معیارها تدوین گردید - رضایی طالشی،. - 1390
غلامرضاتبار در مقالهای به منظور تبیین چارچوبی برای ارزیابی پایداری زنجیره تأمین مواد غذایی با استفاده از فرآیند تحلیل شبکهای فازی مورد مطالعه: شرکتهای منتخب تولیدی فرآوردههای گوشتی استان مازندران با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه فازی، انجام پذیرفت. سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی کارکنان و گازهای گلخانهای مهمترین معیارها و از زیرمعیارهای، ابعاد حکمرانی و اقتصادی مهم ترینها در راستای دستیابی به زنجیره تامین پایدار میباشند - غلامرضاتبار،. - 1393
یاکولوا و همکارانش با هدف ارائه یک متدولوژی برای اندازهگیری پایداری زنجیره تامین، پنج مرحله برای زنجیره تامین مواد غذایی در نظر گرفتند. نه شاخص برای هر یک از این مراحل تعیین شد. شاخصها در سه بعد زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی جای گرفتند. چارچوب پیشنهادی با بکارگیری تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و نظرخبرگان ارزیابی گردید - یاکولوا و همکاران،. - 2012 تاجبخش و هسینی در مقالهای با عنوان رویکرد تحلیل پوششی داده ها برای ارزیابی پایداری در شبکه های زنجیره تامین، بر ارزیابی عملیات زنجیره تامین تمرکز کردند. در این تحقیق برای اندازهگیری عملکرد از مدل تحلیل پوششی داده ها چند مرحلهای استفاده شده است - تاجبخش و هسینی ،. - 2014
.1.2 معیارهای ارزیابی پایداری زنجیره تامین
ژانگ - - 2011 معیارهایی برای سنجش ابعاد پایداری زنجیره تامین مطابق جدول1 در نظر گرفته است.
