بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی پارامترهای تاثیرگذار تغییرات شرایط آب و هوایی با توجه به معماری پایدار انجام شده است. پژوهش حاضر از حیث هدف، پژوهش کاربردی و از حیث روش و ماهیت، پژوهش توصیفی است جامعه آماری این پژوهش تمامی مهندسان و پیمانکارن کارگاه کارخانه سیمان منددشتی می باشد. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و با توجه به جدول مورگان حجم نمونه میزان 130 بدست آمد که تعداد 190 پرسشنامه توزیع گردید و تعداد 160 پرسشنامه عودت داده شد.
برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامههای محقق ساخته که در قالب 50 سوال با طیف لیکرت پنج تایی طراحی شده بود، استفاده شد. روایی محتوای پرسشنامه با تایید خبرگان دانشگاهی و صنعت، روایی سازه آن از روش تحلیل عاملی، و پایایی آن از محاسبهی آلفای کرونباخ - α=0 /96 - ، مورد بررسی قرار گرفت.
از روشهای آمار استنباطی - تحلیل عاملی تاییدی، همبستگی پیرسون، رگرسیون و آزمون فریدمن - برای تحلیل دادهها استفاده شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که شرایط بد آب و هوایی به ترتیب منجر به کاهش بهره وری کاهش ایمنی و بهداشت، کاهش بهرهوری ماشین آلات و تجهیزات، انحراف از زمان بندی پروژه، کاهش بهره وری افزایش مدت زمان عملیات ساخت، کاهش بهرهوری معاملات قطر در قالب، غالب بندی، گچ کاری و سرامیک کاری، کاهش مقاومت فشاری و کیفیت بتن، ارتفاع پی و کیفیت نقاشی می شود.
مقدمه
ریشه های اصلی نهضت حفظ محیط زیست و معماری پایدار به قرن 19 بر می گردد. جان راسکین و ویلیام موریس و ریچارد لتابی از پیشگامان نهضت معماری پایدار محسوب میشوند.راسکین در کتاب" هفت چراغ معماری"خود می گوید که برای دستیابی به رشد و پیشرفت میتوان نظم هارمونیک موجود در طبیعت را الگو قرار داد.
موریس بازگشت به فضای سبز حومه شهر و خودکفائی و احیای صنایع محلی را توصیه می کرد .لتابی در یکی از بیانیه های رسای خود از معماران خواسته که قدر نظم و زیبائی طبیعت را بدانند .همه این پیشگامان از واژه" طبیعت"استفاده کرده اند و امروز تنها لغتی که می تواند به خوبی جانشین این واژه گردد"معماری پایدار"است .سال ها بعد معماران دیگر مانند فرانک لوید رایت، پیتر آیزنمن و ...عقاید این پیشگامان را ادامه و گسترش دادند .
ساختمانهایی که براساس معماری پایدار طراحی شده اند برخلاف ساختمانهای ثابت و قدیم، انعطاف پذیر وتا حدی سیال بودند .به طوری که طبق گفته ریچارد راجرز":ساختمانها همانند پرندگان که در زمستان پرهای خود را پوش می دهند خود را با شرایط جدید زیستی وفق داده براساس آن سوخت و سازشان را تنظیم کنند" این که چگونه خانه هایمان را طراحی و مصالح آنرا انتخاب کنیم از مهمترین مسائلی است که آینده ساخت ساختمان هایمان را تحت تاثیر قرار می دهد .معماری سبز در چند سال اخیر موفقیت هایی قابل ملاحظه داشته است .
این موفقیت ها شامل اشاعه تکنیک های ساختاری جدید و فروش مصالح متناسب با تفکر معماری سبز است .به طور کلی معماری سبز بر مبنای چهار اصل استوار است: -1 از انرژی آب و باد و سایر منابع طبیعی حفاظت کنیم -2 سلامت محیط زیست مان را تامین کنیم -3 اقتصاد را در کشور رشد دهیم-4 کیفیت بالایی از زندگی برای شهروندان ارائه دهیم. که این اصول زیر مجموعه ای از سه عامل ساختاری و موثر در معماری پایدار، یعنی-1 جغرافیا -2 فرهنگ -3 معماری بومی، میباشند .
بطور کلی فرآیند سبز اینگونه مطرح می شود که تمامی موضوعات به یکدیگر وابسته بوده و در هر تصمیم گیری باید تمامی جنبه های آن مورد بررسی قرار گیرد و بدین ترتیب، ایده بررسی اصول بصورت مجزا با آن در تضاد قرار می گیرد . در مجموع اصول گوناگونی در ایجاد هر نوع سازه مطرح است که نقاط مشترک فراوانی را برای بحث دارامی باشند، عوامل زیادی بر روند پیشرفت معماری پایدار اثر میگذارند که تهدیدی بر میزان هزینه و زمان اجرای پروژه میباشد. این مطالعه به شناسایی تهدیدات ایجاد شده توسط یکی از عوامل تاثیر گذار یعنی تغییرات آب و هوایی در طول اجرای پروژه خواهد پرداخت. همچنین ارائه راهکار هایی برای مقابله با آن ها را ارائه می دهد.
تغییرات جوی در بسیاری از موارد سبب توقف روند اجرای پروژه ها و افزایش زمان پروژه و یا حتی بروز خسارات و افزایش هزینه های پروژه می گردد. تهدیدات جوی ممکن است بازگشت سرمایه گذاری در پروژه را به تعویق اندازد و نهایتا سبب زیان صاحبان پروژه گردند. تغییر شرایط آب و هوایی را میتوان شامل ولی نه محدود به: بارندگی باران یا برف شدید، دمای بسیار بالا، دمای بسیار پایین، رطوبت بالا ،باد های شدید، شرایطی که تحت عنوان فرس ماژور در شرایط عمومی پیمان عنوان شده و... دانست.
در این مطالعه تغییراتی که در اثر شرایط مختلف جوی در روند پروژه های عمرانی تحقیق شده را به صورت یکپارچه بررسی خواهیم کرد .نتایج بدست آمده در این تحقیق می تواند به عنوان راهنمایی برای مدیران پروژه های عمرانی به منظور برنامه ریزی هر چه دقیقتر پروژه ها با در نظر گرفته تاثیر شرایط جوی در مناطق مختلف باشد. تغییرات شرایط آب و هوایی تاثیر خود را بر روی زمان و هزینه انجام پروژه های عمرانی میگذارد. در صورت آگاهی از میزان و نحوه این تاثیرات بر روی پروژه های عمرانی انجام شده در مناطق مختلف کشور، پیمانکاران ساخت بهتر خواهند توانست با درک میزان این تاثیرات بر روند انجام پروژه ها نسبت به آماده سازی خود برای مقابله با آن اقدام نمایند. در این پروژه به صورت مرور تحقیقات نسبت به بررسی میزان این تاثیرات بر روند انجام پروژه های عمرانی اقدام خواهیم کرد.
خروجی اصلی مورد انتظار در این تحقیق مقادیری کمی است که به عنوان میزان تاثیر تغییر شرایط جوی - مانند گرمای شدید، سرمایه شدید و بارش برف و باران - بر روی میزان بهره وری در پروژه های عمرانی می باشد . نتایج خروجی از این تحقیق می تواند به عنوان راهنمایی برای مدیران پروژه های عمرانی در برنامه ریزی هر چه دقیقتر این پروژه ها در مناطق مورد مطالعه در این تحقیق مورد استفاده قرارگیرد. محدوده انجام این تحقیق در این مرحله کلیه تحقیقات انجام شده در مناطق مختلف در نظر گرفته شده است.
مرور ادبیات و پشینه پژوهش
در بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه تاثیر تغییرات شرایط آب و هوایی بر رویکرد معماری پایدار، در جهان تحقیقاتی با کلید واژههای تاثیر آب و هوا بر روند پیشرفت پروژه ها، تاثیر دمای شدید در بهرهوری پروژه های معماری پایدار ، تغییرات شرایط جوی و بهرهوری پروژهها یافت و مطالعه شد. در جستجوی صورت گرفته در تحقیقات انجام شده در داخل کشور تحقیقی که مستقیما موضوع تاثیر تغییرات شرایط جوی بر روند انجام معماری پایدار را مورد بررسی قرار داده باشد یافت نشد. اما چندین مقاله در رابطه با تقسیم بندی آب و هوایی، حداقل و حداکثر بارندگی و دماهای مناطق مختلف کشور و همچنین میزان رطوبت یافت و مطالعه شد و در روند انجام مطالعات این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. در کل با مرور تحقیقات مختلف یافت شده در رابطه با موضوع تاثیرات تغییرات شرایط آب و هوایی بر با توجه به معماری پایدار این تحقیقات به 5 زمینه تقسیم شدند که در ادامه ارائه شده است.
زمینه های اصلی شامل موارد ذیل می باشد:
-1تاثیر گرما در روند ساخت - شامل کارگران، تجهیزات، مواد و ... -
2تاثیر سرما در روند ساخت - شامل کارگران، تجهیزات، مواد و ... -
3تاثیر بارندگی - شامل باران و برف و سیل و... در روند ساخت -
4تاثیر سایر عوامل جوی - شامل ریزگردها، توفان، رطوبت شدید و ... -
5مقالات فارسی مرتبط با تاثیرات آب و هوایی در روند کار در کشور - شامل پیش بینی آب و هوا، تاثیر دما، ریزگردها، بارندگی و ... - با مرور تحقیقات مختلف یافت شده در رابطه با موضوع شناسایی پارامترهای تاثیرگذارتغییرات شرایط آب و هوایی و نحوه گذاری آن ها با رویکرد معماری پایدار این تحقیقات به 5 زمینه تقسیم شدند که در ادامه ارائه شده است.
زمینه های اصلی شامل موارد ذیل می باشد:
1-2 تاثیر گرما در روند ساخت - شامل کارگران، تجهیزات، مواد و ... - 2-2 تاثیر سرما در روند ساخت - شامل کارگران، تجهیزات، مواد و ... -
3-2 تاثیر بارندگی - شامل باران و برف و سیل و... در روند ساخت -
4-2 تاثیر سایر عوامل جوی - شامل ریزگردها، توفان، رطوبت شدید و ... -
الف-تاثیر گرما در روند ساخت - شامل کارگران، تجهیزات، مواد و ... -
-مطالعه - 2014 - Alshebania، مربوط به اثرات موج شدید گرما و سرما بر روی کارگرانی است، که در سایت کار یدی انجام میدهند . هدف از این تحقیق جستجو و معرفی روشی است که اجازه دهد تمامی فعالیتهای پروژه با حداقل اثر گذاری گرما بر آنها انجام شود. در مناطقی مانند خاور میانه و امارات متحده عربی که با گرمای شدید هوا - بالای 40 درجه سانتیگراد - روبهرو هستند، مورد خوبی برای تحقیق توسط این محقق بود.
روش تحقیق مصاحبه بود که با یک نماینده کارفرما، یک مشاور و پیمانکار، که همه بر روی پروژه های امارات متحده عربی کار میکردند، مصاحبه شد.در نهایت کلید کار آنها این گونه عنوان شد که با تغییر در زیر ساخت پرسنل خود، به این صورت که مدیر پروژههای خود را از کشورهایی مانند لبنان، فلسطین، عراق، و نیروی کار خود را ازکشورهای خاور میانه مانند هند و پاکستان استخدام کرده بودند. مزیت این است که نه تنها با نرخ دستمزد ارزان، بلکه توانایی مقابله و کار در آن وضعیت آب و هوا گرم را دارا هستند
-همانطور که در مطالعه - 2014 - Al-Abbasi، ارائه شده است، معمولا پروژه های ساختمانی در قطر مشکلات قابل توجهی در رابطه با مدت تاخیر و زمان اتمام را به همراه دارند. یکی از منابع عمده تاخیر در پروژههای ساخت و ساز قطر، شرایط آب و هوایی شدید در ماه های تابستان است که اثرات قابل توجهی در برنامه زمان بندی پروژه و هزینه تمام شده ایجاد میکند. در شرایط آب و هوایی شدید، بهره وری کارگران فوق العاده کاهش مییابد. این مطالعه شناسایی تاثیر آب و هوا شدید در بهره وری تعدادی از معاملات مربوط به ساخت و ساز در قطر را ارائه داده است
-طبق نشریات - 2014 - Portland Cement Association، اثر درجه حرارت بالا محیط و دما بالا اجزا بتن در زمان مخلوط کردن مخلوط های بتن که به زمان لازم و مقرر برای مخلوط شدن احتیاج دارد را کاهش میدهد. همچنین باعث افزایش پتانسیل برای ترک خوردگی ،جمع شدگی پلاستیک و ترک خوردگی حرارتی میشود. این کار باعث افزایش پتانسیل برای کاهش مقاومت میشود
-با توجه به پژوهش - 2009 - Lin، هدف از پژوهش، شناسایی مشاغل در معرض خطر و اثرات بالقوه دمای بالا بر سلامت کارگران در تایوان میباشد. روش تحقیق به صورت تحلیل دادههای تاریخی و همچنین تهیه این دادهها که شامل هواشناسی، جمعیت، نیروی کار و اقتصاد از پایگاه داده های در دسترس عموم، از دولت تایوان به دست آمد. نتیجه تحقیق این گونه عنوان شده که در فصل گرم با حداکثر درجه حرارت متوسط بالاتر از 30 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی بالای 74 ، به مدت چهار تا شش ماه از می تا اکتبر، تهدید سلامت کارگران ساختمانی، کشاورزی و شیلات را به همراه خواهد داشت
- در پژوهش - 2006 - T B I A، که به تقسیم بندی شرایط آب و هوایی جهانی و همچنین راه کارهای متفاوت در مقابله با گرما در حیطه مصالح بنایی ارائه شده است، اما به دلیل اینکه حیطه مطالعه برای ساخت و سازهای امروزی است، کمتر به مصالح بنایی با جزییات می پردازیم. در قسمت آجرهای بنایی و اثر پذیری آنها از آب و هوای شدید گرم یا سرد تحقیقاتی انجام شده و تمامی پیشنهاد ها و راهکارها توسط تجربه مهندسین و اعضای انجمن اجر انجام شده است که شرایط آب و هوایی را به 6 دسته تقسیم کردند.4 دسته در سرما و 2 دسته در گرما که مزیت این تقسیم بندی، کلی بودن ارزش تحقیق برای تمام دنیا می باشد که در هر قسمت آماده سازی ملزومات، اجرای ملزومات و سپس مراقبت و نگهداری از آن ها می باشد.اطلاعات و پیشنهادات موجود در این پژوهش داده های موجود بر اساس تجربه ترکیبی از کارمندان قسمت مهندسی و اعضای انجمن صنعت آجر است
-در پژوهشی که توسط - 2005 - Crissinger انجام شده است، مربوط به تاثیرات گرما، سرما، هوای مرطوب و رعد و برق بر روند پیشرفت پروژه عمرانی با رویکرد معماری پایدار است که در این قسمت به تاثیر گرما پرداخته می شود. هدف از این پژوهش تاثیر شرایط آب و هوایی بر طراحی، ساخت و ساز، و عملکرد ساختمان است.
