بخشی از مقاله
چکیده:
مطالعه حاضر، مطالعهای میان رشتهای است که به بررسی روانشناسی فرهنگی ضربه نیروبخش دمگاو در ابیاتی از مثنوی مولانا پرداخته است. میان رشتهگی حاوی دو تغییر مهم در نظام معرفت است:از یک سو مرزهای ادعایی یاتصوری هر رشته یا دانش خاص از سوی مفاهیم و متغیرهای رشته یا دانش دیگر در نوردیدهمی شود؛ و از سوی دیگر، روشهای پژوهش و آموزش نیز از یک رشته به رشته دیگر مهاجرت می کنند.
تقدس گاو و دمگاو در فرهنگ ایران و هند پیش از اسلام و داستان گوساله در سوره بقره به ارتباط فرهنگی متقابل کشیده شد. بلخ که زادگاه مولانا بودهاست محل تقاطع فرهنگی آیین و فرهنگهای ایران،هند و اسلام بوده و تاثیر آن در لایههای روانشناسی فرهنگی افراد آن روزگار دیده میشود. مقالهی حاضر به بررسی این تاثیر بر مولانا، با توجه به ابیاتی از مثنوی پرداخته و نتیجه گرفته است. ضربهی نیروبخش دم گاو در مثنوی از این تاثیر حکایت می کند.
مقدمه:
براساس نظریه "محمل مشترک" کلارک میان رشتگی عبارت است از: فرآیند پاسخگویی به سوال، حل یک موضوع که آنقدر وسیع یا پیچیده است، که نمیتوان توسط یک رشته علمی خاص به آن پرداخت. در آن نگرشهای مختلف، چندین رشته و روشهای آنها ائتلاف کرده و شناخت و درک عمیقتر و دقیقتری از موضوع مورد بحث را فراهم کردهاست - کلارک،بهنقلاز دانشگر،. - 1395 مطالعات بین رشتهای به عنوان رهیافت نوینی در تحلیل و بررسیهای ادبی، قادراست با خارج کردن ادبیات از انزوا در عین حفظ محوریت ادبیات، زمینهی گشودن افقهای جدید فکری و برقراری رابطهی ادبیات با سایر رشتههای علوم انسانی - از جمله زبان-شناسی، هنر و مطالعات فرهنگی - را فراهم آورد. همچنین، میتواند بسیاری از تنگناهای مطالعات علمی را برطرف کرده موجب، غنا، تنوع و گسترش حوزه مطالعات ادبی شود - علویزاده و فضائلی،. - 301: 1391
فرهنگ و ارتباطات فرهنگی:
فرهنگ، روش زندگی گروهی از مردم میباشد که در برگیرنده الگوهای رایج تفکر و رفتار شامل: ارزشها، اعتقادات، قواعد رفتار، نظام سیاسی، فعالیت اقتصادی و مانند آن است، که از نسلی به نسل دیگر از طریق آموختن- و نه از راه توارث زیستی- انتقال می یابد - کوپر، - 1958و - تایلر،. - 1871 فرهنگ، مجموعه پیچیدهای شامل: معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، سنن و بالاخره تمام عادات و رفتار و ضوابطی است که فرد به عنوان عضوی از جامعه خود آنها را فرا میگیرد، و در برابر آن جامعه وظایف و تعهداتی را برعهده دارد - روحالامینی،بهنقلاز رضی،. - 7-6 : 1377
فرهنگها خالص نمانده بلکه در طی قرون با هم در میآمیزند، گویی در این میان در زایشهای متوالی ژنتیک پیشینیان را با خود حمل میکنند. به همین خاطرارتباطات میان فرهنگی و درون فرهنگی ساختارها و باورهای جدید متوالی، یک فرهنگ را بوجود میآورند. ارتباطات میان فرهنگی در سادهترین شکل ممکن عبارتاز رابطه میان فرهنگهای مختلف است. ارتباطات میانفرهنگی، بهعنوان فرایند مبادله اندیشهها، معانی و کالاهای فرهنگی میان مردمانی از فرهنگهای مختلف، بین آن دسته از مردم اتفاق میافتد، که ادراکات فرهنگی و سیستمهای نمادینشان بهاندازه کافی مجزّا از یکدیگرند. در اینگونه از ارتباط، اساساً بین دو طرف ارتباط، هیچگونه علقهی فرهنگی وجود نداشته و یا اینکه طرفین، دارای پیوندهای فرهنگی ضعیفی هستند - کرباسین،. - 1394 بررسی ریشهها و کارکردهای فرهنگ از نظر روانشناسان منجر به دانش میان رشتهای رواشناسی فرهنگی شد.
روانشناسی فرهنگی - - Cultural Psychology
روانشناسی فرهنگی، بخشی از دانش روانشناسی است. بنابر دیدگاه آنان،ذهن و فرهنگ جدایی ناپذیرند و براین اساس نظریههای رواشناسی در یک محیط ممکن است در محیط دیگر محدود شوند. در غرب روانشناسی فرهنگی معمولاً فرض میکند که مردم در همه فرهنگ ها و همه جامعهها فرایندهای روانشناختی یکسانی دارند.اما طرفدارهای روانشناسی فرهنگی براین باورند که چنین فرضیهای نادرست است. روان شناسی فرهنگی، یک جنبش میان رشتهای بین روان شناسان،جامعه شناسان و دیگر دانشمندهای اجتماعی است.روانشناسی فرهنگی به این واقعیت میپردازد که فرهنگ فرد،سنت ها،زبان و جهان بینی وی، چگونه در نمادهای ذهنی و فرایندهای شناختی او تاثیر دارند - گنجی،2016 بهنقلاز ویکیپدیا - .
روانشناسی فرهنگی: مطالعه شیوههای اثرگذاری فرهنگ، خرده فرهنگ بر رفتار و احساسات انسانها است. براساس باورهای متخصصان این رشته، ریشه رفتارها و باورهای افراد در فرهنگ شکل گرفته است. موضوع مطالعه در این رشته عبارتاست از: تشابهات وتفاوت میان فرهنگها از منظر هنجارها،ارزشها، نگرشها، نمایشنامههاواسکریپت-ها،الگوهای رفتاری، محصولات فرهنگی - مانند قوانین،اسطورهها، نمادها، یا... - ، ساختار اجتماعی، شیوهها و آداب و رسوم، نهادها، و..غیرو - . - Cohen, Dov :2015
لایه های شخصیت از نگاه فروید
فروید ذهن یا شخصیت را به بخشهای مختلفی تقسیم کرد. براساس نظریه او ذهن ناهشیار unconscious - - دربرگیرنده پدیدههای روانی و فرآیندهای زندگی است که به وسیله شخص ادراک نشده و فاقد کیفیت آگاهیاند. ناخودآگاه انباری پر از تمایلها، آرزوها و خاطرات خارجاز دسترس است که بر اندیشهها واعمال تاثیر دارند - ویکیپدیا،. - 2012 فروید ذهن را مانند کوه یخی - شکل 1 و - 2 میدانست که حدود 90 درصد آن پنهان بوده و بخش اصلی شخصیت آدمی است.
