بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله به بررسی تأثیر و نقش تقویت تشخیص شکل از زمینه در دانش آموزان برای موفقیت تحصیلی آنها پرداخته ام. دانشجومعلمان و خودم که در آینده معلم خواهیم شد باید به این مهم توجه کافی و وافی داشته باشیم و قبل از یاد دادن هر چیز درسی دیگر این مهارتها را به دانش آموزان تعلیم دهیم و در آنها نهادینه کنیم که بتوانند از آنها استفاده کنند.
جامعه آماری من 20 دانش آموز ابتدایی شهرستان خوی - مدارس عادی و استثنایی - را شامل میشود. یک عدد برنامهی سالانه و نقشهی ذهنی برای دانشجومعلمان تنظیم کردم، فرضیه من این بود که، آشنایی معلمان اول دبستان در زمینهی مهارتهای درمان اختلالات یادگیری از جمله دیکته و خواندن، همبستگی مثبتی با پیشرفت درسی و تحصیلی دانشآموزان خواهد داشت.
نتیجه ای که از تحقیق بدست آوردم این بود که معلمانی که این مهارتها را به کار میبردند، دانشآموزان آنها در درسهایشان به طرز حیرت آوری پیشرفت داشتهاند. تمام معلمان باتجربهای که از آنها پرس و جو کردم بدون استثنا همه اذعان داشتند که موفقیت خود در تدریس را مدیون استفاده از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن می دانستند. با اجرای روشهای مداخلهای و میدانی و تشخیص و تجزیه و تحلیل غلطهای املایی با اجرای روشهایی که در انتها آمده و به مدت 10 جلسه بود در کلاس عادی به صورت فردی کار شد
بعد از اجرای روشهای یادشده متوجه شدم دانشآموزان به پیشرفتهای چشمگیری نایل آمدند. بنابراین معلمان باید آموزش مناسب و دورههای مربوط را بگذرانند و دارای شناخت کافی از کودکان و نحوهی ارتباط با خانوادههای آنها باشند. از سوی دیگر به نظر میرسد که در آموزش و پرورش شناخت کافی از کودکان دیرآموز وجود ندارد و پی گیریهای لازم در مورد دیرآموزان صورت نمیگیرد. در حال حاضر بهترین کمک به این کودکان آن است که: خانوادهها به طور مؤثر با معلم همکاری کرده و معلم از این همکاری استقبال کند.
-1 مقدمه
بدون شک تلاش کلیه معلمان این است که شیوه کار خود را طوری تنظیم کنند که اکثر قریب به اتفاق فراگیران را به بیشترین میزان یادگیری برسانند و از مطالب و موضوعات مطرح شده در کلاس، درک همه جانبه و عمیقی به آنها انتقال دهند.
بر حسب تأثیرات محیط بر یادگیری، روشهای تدریس و برنامههای درسی مدارس اغلب میتوانند علت یا تشدیدکنندهی مشکلات ×یادگیری باشند. تا همین اواخر، روش تدریس به عنوان علت احتمالی مشکل یادگیری به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر میرسد معلمان میپندارند که اگر چیزی آموخته شده است، به طور خودکار آموخته شده است، و اگر آموخته نشده، آن وقت مشکل را باید به دلبل نارساییهایی در توانایی خود دانشآموز، انگیزه و یا تداوم یادگیری وی دانست و نه اثربخشی روش تدریس
فرض های اصلی این تحقیق عبارت بودند از: .1 خودکارآمدی خواندن و نوشتن دانش آموزان پیش بینی کننده میزان استفاده معلمان از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن است. .2دانش آموزان عادی در مقایسه با دانش آموزان ضعیف از مهارتهای پایهای بالاتری در خواندن و نوشتن برخوردارند. نمونه تحقیق شامل 10 نفر دانش آموز از مرکز توانبخشی و 10 دانش آموز از مدرسه عادی بود، که شامل پایهی تحصیلی اول بود. در مصاحبه ساخت یافته با معلمان این دانشآموزان، نتایج بدست آمده نشان داد که بین بازده معلمانی که از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن استفاده کردند در مقایسه با ×معلمانی که از این راهبردها استفاده نکردند تفاوتهای معناداری بدست آمده است.
-2 تعاریف و ویژگی های تشخیص شکل از زمینه
این یک مهارت ادراکی است که به تشخیص یک چیز از زمینه محیطی آن مربوط می شود دانش اموزاین مهارت را داشته باشد می تواند حرف کوچک ب و ت را از میان این واژه ها تشخیص دهد. تشخیص شکل از زمینه اساس تجزیه و تحلیل و ترکیب کلمات نوشته شده، عبارت و پاراگرافهاست.
تداخل خطوط و اشکال ممکن است باعث سردرگم شدن کودک شود که این خود نشانهای از مشکل کودک در تشخیص شکل از زمینه است. براساس نظر متخصصین امر تعلیم و تربیت گاهی دانشآموزان در تجزیه و تحلیل و ترکیب کلمات، عبارات و پاراگرافهای نوشته شده دچار مشکل میگردند و نمیتوانند بر موردی که از آنها خواسته شده تمرکز کنند و آن را در زمینه دیداری تفکیک کنند. دانشآموزی که در این قسمت مشکل دارد یک حرف یا یک کلمه را در یک متن به راحتی تشخیص نمیدهد مثلا ت را با ث، ن، پ، ب اشتباه میگیرد و یا با دیدن یک کلمه دچار سردرگمی میشود
-3 فعالیتهای تربیتی و اجتماعی - فوق برنامه -
هدف اساسی همه فعالیتهای تربیتی و اجتماعی در مدرسه، این است که انگیزهها و محرک های لازم برای ادامه رشد و تکامل طبیعی و سالم دانشآموزان فراهم شود. برای رسیدن به هدفها ی مذکور، میتوان از فعالیتهای فوق برنامه کمک گرفت
بنابراین تقویت مهارت تشخیص شکل از زمینه را میتوان جزو فعالیتهای فوق برنامه به حساب آورد که از جمله اهداف این فعالیتها تکمیل و غنیسازی برنامهی تحصیلی و برقراری روابط سودبخش و مفید بین معلم و دانشآموز میباشد
-4 تقویت تشخیص شکل از زمینهتقویت این توانایی در کودکان باعث میشود کودکان در کلمهسازی توانمند شوند. میتوان پیشبینی کرد که با انجام این تمرینات ، دانشآموز در کلمهسازی مشکلات کمتری خواهد داشت و با حروف در هم ریخته میتواند کلمه بسازد و موقعیت حروف در کلمات را تشخیص دهد و بتواند با تغییر دادن حروف اول ، وسط و آخر کلمات، کلمات جدید - معنادار - بدون معنا - بسازد
-5 رابطهی تشخیص شکل از زمینه با تمیز دیداری
از آنجایی که ناتوانی در تشخیص شکل از زمینه باعث کاهش توانایی تمیز دیداری میشود - مولودی و محمدی، 1394، ص - 78، تشخیص و تقویت آن توسط معلمان بسیار مهم میباشد . لذا دادن تمریناتی در اوقات فراغت کودکان به صورت بازی میتواند راهگشای خوبی برای تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن باشد.
-6 تشخیص مشکلات و برنامهریزی آموزش
در طرحریزی برنامههای خواندن و نوشتن باید عملکرد فرد ارزیابی شود. ارزیابی برای طراحی برنامه نیز مستلزم استفاده از آزمونهای تشخیصی، پرسشنامههای غیر رسمی خواندن و نوشتن میباشد
گاهی اوقات روشهای غربالگری، نمونههایی از کار کودک کودکستانی یا مدرسه رو را در نظر میگیرند و برخی از آنها نیازمند این هستند که کودک تکالیف و فعالیتهای مشخصی را تکمیل کند و سپس آن فعالیتها مورد ارزیابی قرار گیرد. تودل 2001 - ، ص - 26 عنوان میکند غربالگری عبارت است از ارزیابی اولیه برای پشتیبانی از آموزش و یادگیری، و برای شناسایی زمینههای مرتبط که میتوانسته رشد و یادگیری یک کودک را مانع شود و یا احتمالا محدود کند. در پایان این مقاله یک برنامه فردیشده که توسط خودم گردآوری شده، آمده است که روشهای ارزشیابی در طول دورهی آموزشی به تفکیک برای هر هدف کوتاه مدت آمده است. امید است مورد استفادهی دانشجومعلمان قرار گیرد.
-7 مشکلات خواندن و نوشتن و نقش فعالیتهای فوق برنامه در کاهش این مشکلات
بسیاری از دانشآموزان دچار مشکلات یادگیری، در »خواندن« و »نوشتن« با مشکل بزرگی مواجه هستند، اما در زمینههای دیگری نظیر ورزش، هنر، کاردستی و موسیقی تواناییهای چشمگیری دارند
ویژگیهای معلم از لحاظ فعالیتهای اجتماعی و تربیتی:
1 -شناخت ویژگیهای رشد طبیعی کودکان و نوجوانان
-2 شناخت کامل برنامه درسی و تشخیص جنبه های ضعیف آن
-3 آشنایی با فعالیتهای تربیتی، آموزشی و اجتماعی سودمند برای انتخاب نوع فعالیتهای فوق برنامه
-4 آشنایی با روشهای علمی فعالیتها از لحاظ ویژگیهای سنی، استعدادها، نیازها و رغبتهای دانش آموزان
-5 آشنایی با روشهای درست ارزشیابی فعالیتهای فوق برنامه
-6 آشنایی با چگونگی بر انگیختن دانش آموزان به شرکت در فعالیتهای فوق برنامه
-7 آشنایی با وسایل و امکانهای لازم برای انجام دادن فعالیتهای فوق برنامه، تهیه و کاربرد صحیح آنها
-8 شناخت زمان و چگونگی فعالیتهای تربیتی و اجتماعی
-8 راهبردهای تقویت مهارت تشخیص شکل از زمینه
یکی از تمرینات جهت تقویت ادراک شکل از زمینه کودکان، به این صورت است که از دانشآموز میخواهیم تعداد اشکال مخفی شده در هر تصویر را به ما بگوید و این سبب تقویت دقت و تمیز اشکال از هم خواهد شد. در مرحله بعد میتوان اشکال مخفی در این تصاویر را یافته و با رنگ خاصی رنگ آمیزی کند و سپس کل تصویر را به چند بخش تقسیم کرده و با قیچی به صورت پازل برش زده و سپس آنها را کنار هم گذاشته تا مجددا شکل تکمیل شود
از دیگر تمرینات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-1 نوشتن حروف الفبا به صورت درهم و شناسایی حروف بدون چرخاندن مقوا
-2 استفاده از تصاویر پنهان
