بخشی از مقاله
چکیده
نمودارهای پتروفیزیکی اطلاعات مفیدی را از خواص فیزیکی زمین در اعماق مختلف نشان می دهند و برای تعیین رخساره های الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند. معمولا رخساره های الکتریکی، انعکاسی از خصوصیات فیزیکی سنگ است که بر روی نمودار های الکتریکی نمایان می شود و می تواند به یک یا چند رخساره سنگی اختصاص داده شوند.
در این مطالعه برای تعیین رخساره ها، از روش های آنالیز خوشه ای چند متغیره استفاده شده است. اساس این روش ها گروه بندی داده های مشابه و متمایز ساختن آنها از داده هایی است که از نظر آماری با این گروه ها اختلاف دارند. کاربرد این روش ها در ارزیابی خصوصیات رخساره ها منجر به کاهش هزینه های اکتشافی در صنعت نفت می شود. علاوه بر این، نتایج مطالعه مقاطع نازک خرده های حفاری و نمودار سنگ شناسی با نتایج حاصل از رخساره های الکتریکی تعیین شده از داده های نمودار مطابقت دارد. در این بررسی 4 رخساره الکتریکی تعیین شده که نتایج حاصل از این مطالعه می تواند به چاه هایی که فاقد اطلاعات سنگ شناسی است تعمیم داده شود.
مقدمه
نمودارهای پتروفیزیکی دارای انواع و موارد استفاده مختلف بوده و اطلاعات مفیدی را از خواص فیزیکی سنگ ها نظیر ترکیب سنگ شناسی، ترکیب کانی شناسی، بافت، خصوصیات ژئوفیزیکی - مانند تخلخل و تراوایی - در اعماق مختلف زمین نشان می دهند و اطلاعاتی که از روی نمودار ها استخراج می شود می تواند به صورت رخساره های مختلف الکتریکی - Electrofacies - طبقه بندی شود
در حقیقت مفهوم رخساره های الکتریکی، گروه بندی داده ها با توجه به تشابه پتروفیزیکی است که غالبا یک مجموعه از داده های لاگ به واحدهای رخساره ای الکتریکی دسته بندی می شوند که با داده های مغزه و یا رخنمون قابل مقایسه می باشند
در مطالعات نفتی تعبیر و تفسیر رخساره های حاصل از نمودارهای الکتریکی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تجزیه و تحلیل محیط ته نشست به ویژه در مواردی که دسترسی به مغزه میسر نیست، از روی داده های نمودار بدین روش امکان پذیر می باشد . - Serra , 1986 - خوشه بندی چند متغیره از روش های موثر برای این منظور است. فرآیند خوشه سازی در این مطالعه با دو نرم افزار مطلب و ژئولاگ انجام و نتایج آنها با یکدیگر مطابقت داده شده است که نشاندهنده انطباق خوب آنها می باشد.
هدف از آنالیز خوشه ای تعیین گروه بندی داده های مشابه - تعیین رخساره های الکتریکی - و متمایز ساختن آنها از داده هایی است که از نظر آماری با این گروه های داده ای اختلاف دارند. در این روش از ترکیب نمودار های LLD, CALI, RHOB, NPHI, GR استفاده می شود، با تعریف ترکیب خاصی از نمودار ها و تعیین حد بریدگی - cut off level - دلخواه، می توان به انواع و تعداد دلخواه رخساره دست یافت. با نسبت دادن خصوصیات زمین شناسی خاص به این رخساره ها ،می توان این خصوصیات را به چاه های مجاور نیزتعمیم داد و هندسه چینه های زیر سطحی را با تطابق رخساره های نمودار چاه های مجاور بازسازی کرد
موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی ناحیه مورد مطالعه:
چاه نمک غربی ١ روی تاقدیس نمک غربی در حدود 48 کیلومتر شمالغرب بندرعباس است. در این مطالعه توالی های رسوبی کرتاسه میانی در ناحیه بندرعباس مورد مطالعه قرار گرفته که شامل دو سازند کژدمی و سروک می باشد. سازند کژدمی در این چاه دارای ضخامت ٢٣٠ فوت - ٧٠متر - می باشد ودربردارنده شیل آهکی و آهک اربیتولین دار بوده - بر اساس مطالعه مقاطع نازک - که به طور ناپیوسته بر روی سازند داریان قرار دارد و سازند سروک در این مطالعه به بخش تحتانی آن - مدود - محدود می شود و بخش های احمدی ومیشریف به علت بالاآمدگی منطقه رسوب نکرده است که در اغلب مناطق این بالاآمدگی محدود به سنومانین تا تورونین می شود - Piryaei et al,2010 - که ضخامت این واحد سنگی به ٣٠ فوت - ٩متر - می رسد و شامل مقدار ناچیزی آهک است که نشاندهنده بخش آهکی مدود سازند سروک می باشد. آهک مدود در بر دارنده فرامینیفرهای بنتیک دریایی کم عمق چون Orbitolina concave, Orbitolina sp. و Trocholina sp. بوده که همراه با خرده های اکینودرم می باشد .
شکل :1 موقعیت چاه مورد مطالعه و روند تاقدیس با ساختمان های مجاور
روش مطالعه
نمودارهای الکتریکی مورد استفاده در این مطالعه شامل LLD, CALI, RHOB, NPHI, GR می باشد. دسته بندی داده ها و شناسایی رخساره های الکتریکی با روش آنالیز خوشه ای صورت گرفت. دسته بندی بر اساس داده هایی است که بیشترین همسانی را داشته و بیانگر رخساره ای خاص می باشند. به منظور درجه اطمینان از روش مورد استفاده در این مطالعه فرآیند خوشه بندی با دو نرم افزار مطلب و ژئولاگ انجام گرفت که مقایسه نتایج آنها انطباق خوبی بین هر دو روش را نشان می دهد. بر این اساس ۴ رخساره تعیین گردید که با مطالعات خرده های حفاری و نمودار سنگ شناسی نیز مطابقت قابل ملاحظه ای دیده می شود.
