بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این مطالعه زون بندی زمین شناسی و پتروفیزیکی سازند سروک در یکی از میادین فروافتادگی دزفول با استفاده از اطلاعات این میدان به همراه دادههای مربوط به چهار میدان نفتی مجاور بود . در این مطالعه زون بندی مخزنی با استفاده از مطالعات پتروگرافی و پتروفیزیکی انجام گرفت و نقشه تغییرات ضخامت و توزیع تخلخل به صورت ناحیه ای ترسیم گردید.
در این زون بندی، سازند سروک به هشت زون تفکیک گردید. براساس ارزیابی پتروفیزیکی زون های فرد سروک دارای کیفیت مخزنی بالا و زون های زوج سروک فاقد کیفیت مخزنی می باشند. مطابق نقشه های ترسیم شده ضخامت زونهای مخزنی و میزان تخلخل آنها از غرب به شرق میدان به صورت ناحیه ای کاهش مییابد.
واژه های کلیدی: مخزن سروک، زون بندی، پتروفیزیک
مقدمه:
کمربند چین خوردگی زاگرس مهمترین واحد زمینساختی ایران میباشد که از جنوب شرقی ترکیه تا تنگه هرمز و عمان گسترش دارد و بخشی از کوهزائی آلپ-هیمالیا را تشکیل داده است که حاصل باز و بسته شدن اقیانوس نئوتتیس میباشد .[1] این میدان در قسمت چین خورده زاگرس قرار دارد و دارای تاقدیسی در افق سروک با ابعادی در حدود 6*30 کیلومتر میباشد. براساس اطلاعات ژئوفیزیکی امتداد محور تاقدیس شمال غرب-جنوب شرق می باشد
روش ها و مواد:
در این مطالعه ابتدا زون بندی مخزنی پیشین بدلیل عدم همخوانی با کیفیت مخزنی مورد تجدید نظر قرار گرفت و پس از بررسی و مطالعه مقاطع نازک مربوطه و نمودارهای پتروفیزیکی ارزیابی شده، زونبندی جدید مخزنی در آن صورت گرفت . در مرحله بعد حد برش تخلخل و اشباع شدگی با استفاده از مدالیته پراکندگی داده ها تعیین گردید و در نهایت نقشه های تغییرات تخلخل و اشباع شدگی با استفاده از اطلاعات میادین مجاور ترسیم گردید.
بحث:
چینه شناسی سازند سروک:
نام این سازند از تنگ سروک در کوه بنگستان در منطقه خوزستان انتخاب شده و مقطع نمونه آن در جنوب غرب دامنه کوه بنگستان واقع است. این سازند در برش نمونه به سه قسمت آهک های قاعدهای، میانی و بالایی تقسیم میشود. حد پایینی آن در برش نمونه با سازند کژدمی تدریجی و همساز است و حد بالایی آن با مارنها و شیل های سازند گورپی بصورت قاطع است. سازند آهکی سروک در زاگرس معمولاً با دو رخساره کم عمق و عمیق مشخص می شود. به لحاظ سنی سازند سروک از آلبین تا تورونین گسترش دارد - مطیعی، .1372 -
چینه شناسی سازند سورگاه:
این سازند دارای لیتولوژی شیل های خاکستری روشن تا تیره پیریتدار با فرسایش نرم میباشد که در تناوب با آهکهای ریز دانه با رنگ هوازده زرد است. مرز پایینی سازند سورگاه با سازند سروک با ناهمسازی فرسایشی است. در مرز بالایی این سازند با سازند آهکی ایلام رسوبات آغشته به مواد آهن دار شامل هماتیت به صورت گرهکی و یا استوانه ای دیده میشود.
سازند سورگاه در ایالت زمینشناسی لرستان توسعه دارد، از آن ناحیه به سوی جنوب شرقی بتدریج ضخامت آن کاهش یافته و بالاخره ناپدید میشود. سن سازند سورگاه احتمالاً تورونین تا سانتونین پیشین است - مطیعی، .1372 - در این میدان سازند سورگاه دارای ضخامتی در حدود 3 متر بوده و به عنوان یک مانع جریانی عمل نموده است.
زونبندی مخزن سروک: زون بندی سازند سروک در این میدان ابتدا با استفاده از تغییرات نمودارهای گاما، صوتی، نوترون و چگالی و در نظر گرفتن میزان تخلخل و درجه اشباع آب انجام گردید، سپس با نتایج مطالعات پتروگرافی مقاطع نازک میکروسکپی مورد مقایسه قرار گرفت که همخوانی بالایی را با آن نشان داد. بر این اساس سازند سروک به هشت زون تقسیم گردید .
زون :Sv-Z1 این زون از آهک آرژیلی و کمی شیل تشکیل شده است. اجزای تشکیل دهنده آن شامل انتراکلست، فسیل، کانیهای اپک و بلورهای دولومیت همراه با اجزای گلوکونیتی میباشد. تخلخل های این زون عمدتاً از نوع درون ذرهای، حفرهای و بین بلورین می باشد. برخی از شکستگی های موجود در این زون باز و برخی دیگر توسط سیمان کلسیتی یا موادآلی پر شده اند. ضخامت متوسط این زون در حدود 23 متر میباشد که به سمت غرب و شمال غرب میدان از ضخامت آن کاسته می شود. میانگین تخلخل موثر این زون 4.16 درصد، درجه اشباع آب 37 درصد و نسبت ضخامت خالص به ناخالص حدود 0.69 میباشد.
زون :Sv-Z2 این زون شامل دو زیر زون Sv-Z2-1 و Sv-Z2-2 می باشد. سنگ شناسی این زون متشکل از آهک آرژیلی کمی دولومیتیی شده - مادستون و وکستون - همراه با مقداری شیل میباشد. فسیلها، پلوئیدها و اینتراکلستها همراه با، کانیهای اپک و چرت، انیدریت و اجزای گلوکونیتی اجزای آن را تشکیل می دهند. تخلخلهای این زون از نوع حفرهای و بین بلورین می باشند.
ضخامت متوسط این زون در حدود 266 متر میباشد. میانگین تخلخل کل این زون در حدود 3 درصد، درجه اشباع آب 51 درصد و نسبت ضخامت خالص به ناخالص 0/09 میباشد. بطور کلی این زون فاقد پتانسیل کافی انباشت هیدروکربن میباشد و بعنوان سد جریانی مابین زون Sv-Z1 و زونهای زیرین عمل کرده است.
زون :Sv-Z3 براساس مطالعات پتروگرافی این زون از وکستون، مادستون، و پکستون دولومیتی شده تشکیل شده است. اجزای آلوکم این زون شامل فسیلها، پلوئیدها و انتراکلست ها به همراه کمی چرت و اجزای گلوکونیتی می باشد. بیشتر تخلخل های آن از نوع حفرهای، و بین بلورین میباشد . تعدادی شکستگی های باز در این زون قابل مشاهده است.
ضخامت متوسط این زون در حدود 30.46 متر میباشد. براساس ارزیابی پتروفیزیکی این زون نیز دارای کیفیت مخزنی خوب است، بطوریکه میانگین تخلخل موثر این زون در حدود 6.2 درصد، درجه اشباع آب 54.1 درصد و نسبت ضخامت خالص به ناخالص 0.79 میباشد . براساس اطلاعات چاه های این میدان و تطابق آن داده های پتروفیزیکی میدانی مجاور درصد تخلخل از غرب به سمت شرق میدان کم میشود.
زون : Sv-Z4 این زون متشکل از آهک کمی دولومیتی شده - وکستون، مادستون و کمی پکستون - همراه با مقداری شیل میباشد. اجزای تشکیل دهنده آن متشکل از فسیلها، اینتراکلستها، پلوئید همراه با کمی چرت میباشد. تخلخلهای ناچیز این زون از نوع حفره ای و بین بلورین می باشند. ضخامت متوسط این زون در حدود 133.22 متر میباشد. میانگین تخلخل کل این زون در حدود 4.4 درصد، درجه اشباع آب 51.6 درصد و نسبت ضخامت خالص به ناخالص 0/08 میباشد. بطور کلی پتانسیل انباشت هیدروکربن این زون چندان زیاد نیست.
زون : Sv-Z5 براساس مطالعات پتروگرافی این زون از مادستون، وکستون و پکستون دولومیتی شده تشکیل شده است. اجزای آلوکم این زون شامل فسیلها و انتراکلست ها به همراه کمی چرت می باشد. بیشتر تخلخل های آن از نوع حفرهای، و بین بلورین میباشد. شکستگی های باز زیادی در این زون قابل مشاهده است. ضخامت متوسط این زون در حدود 13.92m متر میباشد.
براساس ارزیابی پتروفیزیکی این زون دارای کیفیت مخزنی خوب است، بطوریکه میانگین تخلخل موثر این زون در حدود 9.8 درصد، درجه اشباع آب 31.8 درصد و نسبت ضخامت خالص به ناخالص در حدود 1 میباشد . براساس اطلاعات چاه های این میدان و تطابق آن داده های پتروفیزیکی میدانی مجاور درصد تخلخل از غرب به سمت شرق میدان کم میشود.
زون :Sv-Z6 این زون متشکل از آهک وکستون، مادستون، پکستون و کریستالین - دولومیت - میباشد. اجزای تشکیل دهنده آن متشکل از فسیلها، اینتراکلستها و پلوئیدها میباشد . تخلخل چندانی در این زون قابل مشاهده نیست. ضخامت متوسط این زون در حدود 21.86 متر میباشد . میانگین تخلخل کل این زون در حدود 3.4 درصد، درجه اشباع آب 35 درصد و نسبت ضخامت خالص به ناخالص 0/09 میباشد. بطور کلی این زون فاقد پتانسیل کافی انباشت هیدروکربن میباشد.
