بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از انجام این پژوهش، طراحی و تدوین برنامه استراتژیک توسعه ی بازیهای بومی محلی استان خراسان شمالی بر اساس مدل SWOT بوده است. جامعهآماری پژوهش، 60 نفر از صاحب نظران و دست اندرکاران عالی ورزش روستایی و بازیهای بومی محلی خراسان شمالی بودند و به علت محدودیت جامعه آماری، نمونه به صورت کل شمار انتخاب شد. ابزار تحقیق شامل یک پرسشنامه محقق ساخته می باشد که روائی آن توسط چند تن از اساتید صاحب نظر مدیریت ورزشی و کارشناسان فعال در حوزه بازیهای بومی محلی و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ نقاط قوت - - 0/7759، ضعف - - 0/9348، فرصتها - - 0/9024 وتهدیدها - 0/8488 - تأییدگردید.
برای تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش از آزمون های کولموگروف و اسمیرنف برای تعیین نرمال بودن متغیر ها و آزمون تحلیل عامل تائیدی و اکتشافی و tی یک نمونه ای و فریدمن برای پاسخ به فرضیه ها با کمک نرم افزار SPSS استفاده شد. پس از تجزیه وتحلیل و تشکیل ماتریس ارزیابی هریک از عوامل خارجی و داخلی، مشخص شد که جایگاه بازی های بومی محلی استان خراسان شمالی در منطقه محافظه کارانه - WO - قرار داشت و قوت ها و فرصت های زیادی داشته و در حال حاضر از ضعف ها و تهدیدهای قابل توجهی نیز برخوردار است. هدف از استراتژی WO این است که سازمان با بهره برداری از نقاط قوت موجود در محیط داخلی بکوشد تا فرصت های خارجی را به نحو احسن استفاده کند. و در پایان راهبردهای مطلوب آنها ارائه شد.
مقدمه:
برنامه ریزی در سازمان های ورزشی همانند هر سازمانی دیگری به عنوان مهمترین وظیفه مدیریت به شمار می رود. در حقیقت، برنامه ریزی در یک سازمان ورزشی باعث می شود تا اهداف همه فعالیتها و تلاش های گروهی تعیین شده و نحوه دستیابی به آن اهداف طرح ریزی شود. همچنین تحقیقات نشان داده است که عملکرد سازمان هایی که به مدیریت استراتژیک می پردازند بیشتر و بالاتر از دیگر سازمان ها است، دست یابی به یک حلقه ارتباط مناسب بین یک سازمان و استراتژی، ساختار و فرآیندهای آن سازمان آثار مثبتی بر عملکرد آن دارد - خسروی زاده ، . - 1387
با توجه به اهمیت برنامه ریزی استراتژیک در توسعه مقوله های مختلف و از جمله ورزش، ضرورت توجه به این مهم در کشور ما نیز بیش از پیش بر مسئولان کشور واجب است و بدون شک از مهمترین دلایل عقب افتادگی کشورمان در عرصه ورزش کم توجهی مسئولان به این مقوله مهم است، هر چند که در سالهای اخیر گام هائی در این راستا برداشته شده است که مسلما" کافی نبوده و باید بیشتر به این مهم توجه شود. نیاز به برنامه ریزی برای هر سازمان و موسسه ای به میزانی بدیهی است که ضرورتی برای توجیه وجود ندارد.
می توان گفت که برنامه ریزی برای سازمان، به میزان تنفس برای موجود زنده اهمیت دارد. زیرا چنانچه کارهای سازمان بر اساس برنامه ریزی صورت نگیرد، مدیران و کارکنان دائما با مسائل و مشکلاتی دست به گریبان خواهند بود و بیشتر توان خود را به جای تحقق اهداف در رفع مشکلات روزانه صرف می کنند - پورسدهی،. - 1391 سالهای زیادی است که ورزش از حالت سنتی خارج شده و اگر ملتی در این مبارزه عملی از قافله عقب بماند در جهان ورزش حرفی برای گفتن ندارد.
احیا و ترویج ورزشهای بومی و محلی1 در میان اقشار مختلف جامعه، نیازمند شناسایی و معرفی بازی ها2 و ورزشهای بومی و محلی و برنامه ریزی دقیق در سطح راهبردی و عملیاتی است؛ سیستم های سازمان برای کسب موفقیت در میدان رقابت باید از نوعی برنامه ریزی بهره گیرند که آینده نگر و محیط گرا باشد، به گونه ای که ضمن شناسایی عوامل و تحولات محیطی؛ در یک افق زمانی بلندمدت تأثیر آنها بر سازمان و نحوه تعامل سازمان با آنها را مشخص کند.
نتایج پژوهش دهقان قهفرخی و شریعتی فیضآبادی - 1394 - تحت عنوان " تدوین برنامه راهبردی اداره کل ورزش و جوانان استان خراسان شمالی در حوزه ورزش" نشان داد که: موقعیت راهبردی اداره کل ورزش و جوانان خراسان شمالی در منطقه محافظه کارانه WO قرار داشت و راهبردهای مطلوب آن را ارائه دادند. پژوهش هنرور و همکاران - 1393 - با عنوان " شیوه های احیا، ترویج و ارتقای ورزش ها و بازی های بومی و محلی درکشور" نشان داد که" سادگی پرداختن به باز یهای بومی " و "عدم نیاز به امکانات و فضای خاص "مهم ترین جنب ههای مثبت ورزش ها و بازیهای بومی و محلی اند.
همچنین" نبود برنامه ریزی "و" عدم برگزاری مسابقات منظم " از مهم ترین موانع توسعه این ورزشها بودند. یافته های برونی کاسکا و همکاران - 2015 - 3 بیانگر این است که بازیها و ورزش های سنتی موجب پرورش آداب و رسوم محلی و منطقه ای و تقویت حس تعلق ملی می شوند. این بازیها موجب تقویت ریشه ها، تشویق به مبادلات بین مناطق، ارتباط شهروندی و تقویت و حفظ هویت فرهنگی با توجه و تاکید بر ریشه ها و سنت ها و قومیت ها می شود.
لینازا و همکاران - 2013 - 4 در تحقیقی با عنوان ورزشهای سنتی و بازیهای بومی، محلی فرصتی جدید برای دستیابی به میراث فرهنگی به این نتایج رسیدند که روند جهانی شدن موجب توجه بیش از پیش و علاقمندی عمومی به تشابهات و آثار فرهنگی بین ملت ها شده و فرصت های متعددی برای توسعه ورزش ملی و بین المللی در ابعاد مختلف بواسطه توسعه بازیهای بومی، محلی فراهم می آید.
از سوی دیگر کاراداکیس و کاپلانیدو - 2010 - 5در پژوهشی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای برگزاری بازی های المپیک در کشور میزبان را شناسایی نمودند و نتایج پژوهش آنها نشان داد که نقاط قوت به واسطه دارا بودن زیر ساختهای ویژه ی موجود، داوطلبان، اقتصاد قدرتمندو وضعیت سیاسی مطلوب است. ضعفها ناشی از نبود زیرساخت، اندازهی کشور و عدم ثبات سیاسی و اقتصادی است . فرصتها شامل رشد صنعت توریسم، توسعهی تجاری، افزایش کیفیت زندگی، استفاده از فرصتهای بعد از رخداد وارتقاءوگسترش زیرساختها میشود. تهدیدها شامل هزینه ی رخداد، آلودگی، اتکاء بررویداد جهت بازسازی اقتصادی و تغییرمکان ساکنان است.
تحقیقات نشان داده که عملکرد سازمان های دارای برنامه ریزی استراتژیک بسیار بالا و مطلوب است. در میان سازمان ها، آنهایی که ارتباط مناسبی بین استراتژی خود و محیط برقرار کرده اند عملکرد بالاتری دارند. یکی از روش های انجام و اجرای این ارتباط و هماهنگی کاربرد مدیریت اقتضایی و کار کارشناسی برای ارتباط هرچه بیشتر با محیط است.
بررسی های تاریخی نشان می دهد ورزش و بازی، جزء لاینفک زندگی اجتماعی انسان بوده و با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی هر منطقه انواعی از ورزش ها و بازی ها رایج بوده که در بسیاری موارد نفوذ و نمود بیشتری در سرزمین های پیرامونی پیدا کرده است . هر چند اطلاعات ما از گذشته اندک است اما این محدود اطلاعات نشانگر توجه مردم و جامعه به ورزش بوده به طوری که عامل عمده ای که موجب تنوع در زندگی و شادابی روحیه ی مردم شده، همانا بازی ها و ورزش های فردی و جمعی بوده که از گذشته های دور در میان جوامع رواج داشته است.
تاریخ یونانیان و رومی ها نشان می دهد ساکنان اروپا تا چه اندازه به ورزش ها و بازی هایی که جنبه ی گروهی و اجتماعی داشته، توجه خاصی مبذول می داشته اند. شهر باستانی المپیوس آغاز گر برگزاری المپیادهاست. ورزش و بازی در تاریخ و اساطیر دیگر ملل و از جمله ایران عزیز نیز نمود بسیار داشته است - بلوچی، . - 1373 با توجه به اهمیت ورزش ها و بازی های بومی و محلی از جنبه های مختلفی مثل رشد جسمانی، تفریح و سرگرمی، اوقات فراغت و غیره و توجه به این نکته که بازیهای بومی و محلی در استان خراسان شمالی رو به انزوا و فراموشی است، تحقیق حاضر به راهکارهای توسعه بازیهای بومی و محلی در استان پرداخته است تا بر این اساس مدیران و دست اندرکاران ورزشی و نهادهای اجتماعی مربوطه بتوانند اقدامات لازم را برای احیا و گسترش آنها انجام دهند.
مسئله ای که محقق با آن روبرو است این است که استان خراسان شمالی فاقد یک برنامه استراتژیک برای توسعه بازیهای بومی محلی استان می باشد، لذا تحقیق حاضر سعی کرده است که مهمترین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بازیهای بومی محلی استان خراسان شمالی را شناسایی کرده و اهداف بلند مدت و همچنین استراتژی های مطلوب توسعه بازیهای بومی محلی استان خراسان شمالی را تدوین نماید.
روش شناسی:
روش تحقیق حاضر با توجه به موضوع و اهداف، توصیفی از نوع پیمایشی - زمینهیابی - بوده که به روش تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش میدانی و غیر میدانی انجام گردیده است. این تحقیق به لحاظ هدف از انواع تحقیقات کاربردی- توسعهای میباشد که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مطالعات کتابخانهای و پرسشنامهی محقق ساخته بدست آمده است.
جامعهآماری شامل 10 نفر از مدیران، معاونان وکارشناسان منتخب ادارهکل ورزش و جوانان استان، 20 نفر از رؤسای ادارات ورزش وجوانان شهرستان ها، رؤسا، دبیران و نایب رؤسای هیأت های ورزش روستایی و بازیهای بومی محلی استان، 10 نفر از فدراسیون شامل رئیس و کارشناسان ورزش روستایی و بازیهای بومی محلی، 10 نفر از استادان و خبرگان دانشگاهی مدیریت ورزشی، مربیان، داوران و چند ورزشکار منتخب بازیهای بومی محلی استان، 10 نفر از مدیران بخش تربیت بدنی آموزش و پرورش، دانشگاه ها، شهرداری و بسیج به عنوان نمونه انتخاب شدند که مجموع آنها 60 نفر بودند و به علت محدودیت جامعه آماری، نمونه به صورت کل شمار انتخاب شد.
برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پرسشنامه بعد از تدوین نهایی در بین یک نمونه 15 نفری از جامعه مورد نظر توزیع گردید و از روش آلفای کرونباخ نقاط قوت - - 0/7759، ضعف - - 0/9348، فرصتها - - 0/9024 وتهدیدها - 0/8488 - تأییدگردید. با توجه به فرضیه های تدوین شده از آزمون های کولموگروف و اسمیرنف برای تعیین نرمال بودن متغیر ها و آزمون تحلیل عامل تائیدی و اکتشافی و tی یک نمونه ای و فریدمن برای پاسخ به فرضیه ها از نرم افزار SPSS استفاده شد.
نتایج و یافته های تحقیق:
در تحلیل توصیفی و متغیرهای جمعیت شناختی پژوهش مشخص شد که از 54 نفر شرکت کننده در این پژوهش بعنوان نمونه های آمار که برابر با 100 درصد شرکت کنندگان بودند 34 نفر آنان برابر با 63 درصد که افراد نمونه را مردان و 20 نفر از آنان برابر با 37 درصد کل را زنان تشکل داده است. یافته های پژوهش درخصوص تحصیلات افراد نمونه نشان داد که 6 نفر برابر با 11/6 درصد دیپلم و کمتر از دیپلم، 5 نفر فوق دیپلم و لیسانس و 23 نفر برابر با 42/6 درصد نزدیک به نیمی از کل نفرات نمونه فوق لیسانس بودند.
34 نفر از این تعداد تحصیلات تربیت بدنی داشته و در بیش از 60 درصد افراد نمونه دامنه سنی بین 25 الی 45 سال داشته اند. با توجه به موقعیت های افراد مختلف مرتبط با بازیهای بومی، محلی و ورزشهای سنتی در جایگاه های مربی، داور، ورزشکار و ...تلاش شد که از همه گروه های مرتبط به صورت تصادفی در این تحقیق استفاده شود به طوری که 17 درصد نمونه داور و مربی، حدود 15 درصد بازیکن و شرکت کننده بعنوان ورزشکار در جشنواره ها و مسابقات بومی، محلی و بقیه نفرات از مسئولان دست اندرکار، پیشکسوتان و کارشناسان صاحب نظر از این حوزه انتخاب شدند.
در بحث سابقه کاری نمونه های پژوهش نتایج نشان داد که 46 درصد کمتر از 5 سال سابقه کاری در این حوزه داشته و این موضوع به نوعی شاید به تازه تأسیس بودن فدراسیون و هیأت های تابعه استانی و شهرستانی در حوزه بازیهای بومی، محلی و ورزشهای سنتی برمی گردد. در این بین 61 درصد افرادی را شامل می شدند که خود به فعالیت های بومی، محلی را انجام داده و در این حوزه مشارکت فعال دارند.
