بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به شکلگیری و ترکیب معماری بومی مناطق مختلف ایران در مییابیم که ویژگیهای متفاوت هر یک از این اقلیمها، تاثیر فراوانی در شکلگیری شهرها و ترکیب معماری این مناطق داشتهاند. بنابراین، تعیین دقیق حوزههای اقلیمی در سطح کشور و دستیابی به مشخصات اقلیمی مناطق مختلف، در ارائه طرحهای مناسب و هماهنگ با اقلیم هرمنطقه اهمیت فراوانی دارد.
روش هر پژوهش عمدتا براساس ماهیت موضوع و اهداف پژوهش تنظیم میشود. ازآنجا که موضوع پژوهش حاضر طراحی سازههای اقلیم معتدل و مرطوب، هماهنگ با طراحی پایدار میباشد، یعنی حوزهای در معماری و شهرسازی در کنار حوزهای از علومطبیعی و زیستمحیطی قرارمیگیرد که باعث میشود روش پژوهش بهصورت توصیفی - تحلیلی میباشد. در این پژوهش با دارا بودن اطلاعات کافی در خصوص مبانی نظری تحقیق و همچنین توضیحاتی که پیرامون طراحی برای اقلیم معتدل و مرطوب هماهنگ با طراحی پایدار ارائه میشود. طبق ماهیت پژوهش به بررسی اصول طراحی اقلیمی پرداخته میشود.
مقدمه
نواحی شمالی ایران از پربارانترین مناطق ایران است. در تمام فصول سال دارای بارندگی است با وجود عرض نسبتا کم این کرانه از دو ناحیه تقریبا مجزا تشکیل شده است یکی ناحیه جلگهای است که به صورت نوار باریکی در امتداد دریا گسترش یافته و کشتزارهای وسیع و همچنین شهرهای بزرگ در این ناحیه میباشند. دوم ناحیه کوهستانی شمال سلسله جبال البرز است که پوشیده از درختان جنگلی است. خصوصیات آبوهوایی این کرانه بدینگونه است: بارندگی طولانی در تمام فصول سال، خصوصا در فصول پاییز و زمستان. رطوبت نسبتا زیاد در تمام فصول سال. اختلاف درجه حرات بین شب و روز. پوشش وسیع نباتی دارد.
1-1 تقسیمات اقلیمی معماری
1-1-1 طراحی اقلیمی
طبق فرهنگ هواشناسی اقلیمی، اقلیم به معنای توضیح و تفسیر تمام شرایط جوی که توسط کیفیت و تکامل وضع هوای منطقه معین، مشخص میشود. اقلیم به لحاظ اینکه یک پدیده طبیعی است همواره موررد توجه شهرسازان و معماران بوده است. هدف از اقلیم شناسی عبارت است از کشف و تعیین رفتار طبیعی اتمسفر و بهرهبرداری از آن جهت منافع انسان، تقریبا تمام فعالیتهای بشری برای تدوام چرخه زندگی به طور کامل مستقیم یا غیر مستقیم تحتتاثیر هوا و اقلیم میباشند. در تمام طول تاریخ معماری و ساختمانسازی طراحان همواره در صدد پاسخگویی به شرایط آبوهوایی بودهاند، حتی معماران به اصطلاح سنتی طراحی اقلیمی دارای بیان دقیق و استادانهای بودهاند.
خواه در ساختمانهای واقع در شهرهای کوهستانی که در مقابل باد محافظت شده و رو به جنوب میباشند و خواه در پلان خانههای حیاط مرکزی سنتی که جهت حفظ سرمای شب در اقلیم گرموخشک طراحی شدهاند. در این بناهای بومی و سبکهای محلی، اقلیم و آبوهوا به عنوان مبنای حیات و فعالیتهای انسان درنظر گرفته شده که نهایتا فرم و زیبایی ساختمانها ازآن منتج شده است که طراحی اقلیمی ساختمان نیز نامیده میشود.
شامل یک سری اصول در طراحی ابینه توسط طراحان و معماران میتواند منجر به طراحی فضاهای بهینه از نظر آسایش انسان و صرفهجویی در مصرف انرژی شود. طراحی اقلیمی روشی است برای کاهش همه جانبه انرژی یک ساختمان. طراحی ساختمان اولین خط دفاعی در مقابل عوامل اقلیمی خارجی بنا است. ساختمانهایی که طبق اصول طراحی ساخته شدهانددر هر نوع آبوهوایی و همچنین هر اقلیمی نیاز گرمایش و سرمایش مکانیکی را به حداقل کاهش میدهند و در عوض از انرژی طبیعی موجود در اطراف ساختمان استفاده میکنند.
طراحی اقلیمی موجب میگردد که ساختمانها دارای شرایط آسایش بهتری باشند و به جای اینکه به سیستمهای گرمایشی و سرمایشی فشار زیادی تحمیل شود، خود ساختمان بدون سر و صدا و بدون پنکه و کولر یا دستگاه ها و بدون اینکه حداکثر به دستگاههای مولد مرکزی وارد شود، شرایط آسایش را فراهم میکند. ساختمانهای ساخته شده براساس اقلیم نه تنها در مقابل عوامل نامساعد جوی عملکرد خوبی دارند بلکه یک محیط انسانی سالم و زیبا نیز فراهم میکنند. عواملی چون حرارت، رطوبت، باد و ... غیره در نوع و سبک معماری بناهای شهر موثر میباشد - شکل . - 1-1
2-1-1 تقسیمات اقلیمی در ایران
ایران با قرار گرفتن بین 25 و 40 درجه عرض جغرافیایی شمالی، در منطقه گرم قرار دارد و از نظر ارتفاع نیز، فلات مرتفعی است که مجموع سطوحی از آن که ارتفاعشان از سطح دریا کمتر از 475 متر است، درصد بسیار کمی از سطح کل کشور را تشکیل می دهند. با وجود اینکه ایران دارای دو حوزه بزرگ آب - دریای خزر و خلیج فارس - است، بدلیل وجود رشته کوههای البرز و زاگرس و نحوه قرارگیری آنها، اثرات این دو حوزه محدود به نواحی بسیار نزدیک به آنها است و این حوزهها، به ندرت اثری در تعدیل درجه حرارت قسمتهای داخلی دارند.
بیتردید در کشوری کوهستانی مانند ایران، هیچ گاه دو نقطه از نظر اقلیمی مانند یکدیگر نیستند. با این حال، بهترین روش برای دستیابی به پایهای به منظور تعیین مناطق اقلیمی کشور، همان اصول کوپن است که ناگزیر باید از آن پیروی کرد. بنابراین، تقسیمات چهار گانه ایران را که توسط دکتر حسن گنجی پیشنهاد شده نمیتوان مورد استفاده قرار داد. وی تقسیمبندی کوپن را با کمی تغییر و با توجه به عوارض جغرافیایی کشور به شرح زیر پذیرفته است.
-1 اقیلم معتدل و مرطوب - سواحل جنوبی دریای خزر -
-2 اقلیم سرد - کوهستانهای غربی -
-3 اقلیم گرم خشک - فلات مرکزی -
-4 اقلیم گرم و مرطوب - سواحل جنوبی - .
