بخشی از مقاله
چکیده
نیاز به مراکزی که عرضه کالا را بصورتی منسجم وتعریف شده از لحاظ نوع و کیفیت در اختیار مردم قرار دهند ودر واقع یک نیاز عمومی و فراگیر جهت همه مردم اعم از زن ومرد، پیرو جوان وکودک با گرایش های مختلف شغلی، فکری، تحصیلی وفرهنگی می باشد. با توجه به تیپولوژی واحدهای تجاری منطقه از لحاظ معماری ، نوع خدمات دهی، قدمت، تکنولوژی ساخت و . . . در بافت قدیمی مورد مطالعه، کلیه ساکنین این بخش از کمبود فضاهای تجاری همگام با پیشرفت و توسعه تکنولوژی های مختلف عصر ارتباطات و خرید، متناسب با نیازهای امروز اظهار ناراضی می نمایند.
با توجه به شکل ظاهری، نحوه طراحی ونوع خدمات دهی واحدهای تجاری منطقه مورد مطالعه ، دیده می شود که تک تک واحدهای پراکنده تجاری در مجاورت سایت با اندک تغییری از فرم مسکونی به فرم تجاری تبدیل شده اند و بدون طراحی خاص فضای تجاری نتوانسته اند ، پاسخگوی نیازهای مخاطبین امروز خود باشند. با توجه به مکان قرار گیری پروژه مورد نظر که در بخش های بافت قدیم تبریز خواهد بود، فقدان مجموعه هایی با عملکرد های مختلف نظیر مراکز تجاری تفریحی که موجب ایجاد رفاه در بین ساکنان منطقه و جلوگیری از هجوم مردم به بازار و مراکز شهر برای خرید و گذران اوقات فراغت می شود ، به شدت احساس می شود. لذا طراحی مجتمع تجاری در سایت ضمن پاسخگویی به نیاز مردم منطقه، سبب ارتقاء کارکرد محدوده و نیز ارتقای هویت شهری خواهد شد
مقدمه
در دنیای پیش از مدرن ، خرید و فروش فعالیتی بود که تامین نیازهای طبیعی با یک سری روابط منطقی انجام می شد اما در دنیای مدرن امروزی این فضای شهری در آن واحد ،یک فضای عمومی است که بر اساس سایز و ابعاد ، فعالیت های اجتماعی و اقتصاد را پیشرفت داده و حفاظت می کند. در حقیقت از انقلاب صنعتی تا به امروز پیشرفت تجارت و اقتصاد و جهانی شدن آن ، منجر به طرح فصل مشترک هایی در جهت ایجاد مراکز تجاری می شود که بتواند پاسخگوی نیازهای جدید مردم باشد.مراکزی که با عملکرد مناسب و دسترسی های آسان بتواند آسایش منطقی را برای مشتریان مهیا سازد
قرن جدید متاثر از یافته های علم و تکنولوژی ، تبادل سریع اطلاعات و داده ها ، شیوه ی نوینی از زندگی با اهدافی فراتر را مطرح کرده است ، که وابسته به تاثیرات متقابل روابط مختلف اجتماعی ، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی گوناگون است . پیشرفت و جهانی شدن تجارت ، آن را به سوی طراحی زمینه های مختلف فعالیت تجاری کشانده است. چرا که تجارت عامل مهمی در اقتصاد هر کشور محسوب می شود. حتی در کشورهای پیشرفته نقش فعالیت های تجاری از فعالیت های صنعتی مهمتر شده و عاملی در گسترش روابط اقتصادی،اجتماعی و سیاسی محسوب می شود. مکان های تجاری نیز جایی از فضای شهری است که تجمع افراد به قصد خرید و فروش انجام میگیرد. لذا این جذبه ی شهری-تجاری یکی از عناصر اصلی درخشش و تعیین کننده ی منطقه نفوذی آن هاست
یکی از نیازهای اجتماع انسانی احساس امنیت و حس تعلق است.در این راستا هویت و عناصر هویتی در زندگی انسان موجب آرامش و ایجاد اعتماد به نفس و میل به تلاشی مستمر همراه با احساس امنیت می شود. هویت در شهر به واسطه ایجاد و تداعی خاطرات عمومی در شهروندان و تعلق خاطر را در نزد آنان فراهم کرده و شهر نشینان را به سوی شهروند شدن که گستره ای فعال تر از ساکن شدن صرف دارد هدایت می کند.هویت شهری زمانی معنا دار خواهد بود که تبلور عینی در فیزیک شهر داشته و در واقع کالبد بیرونی و فیزیک شهر نمادی از هویت شهری باشد - بهمنش، 1389 - .پس هرچند که هویت شهر خود معلول فرهنگ شهروندان است،لذا فرآیند شهروند سازی را تحت تاثیر قرار داده و می تواند باعث تدوین معیارهای مرتبط با مشارکت و قضاوت نزد ناظران و ساکنان گردد.
موضوع پروژه طراحی مجتمع تجاری -تفریحی می باشد. ساختمان های تجاری-تفریحی به عنوان محلی برای داد و ستد و عرضه و تقاضا و تفریح و گذراندن اوقات فراغت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مراکز تجاری-تفریحی به مفهوم کلی به محلی سرپوشیده و یا روباز اطلاق می گردد که تعدادی فروشگاه را شامل گردیده که این فروشگاه ها می توانند از یک یا چند صنف مختلف تشکیل گردند.این محل کانون داد و ستد بوده و ارتباط مستقیم بین عرضه و تقاضا را برقرار می نماید.مراکز تجاری تفریحی ساختمان های نوینی هستند که به منظور رفع نیاز خریداران و بهبود اقتصاد مشترک بین چند صنف ایجاد می گردد. دراین رابطه توجه به مسائل اقتصادی ، اجتماعی ،مهندسی ،مالی، حقوقی،انسانی،فرهنگی و... حائز اهمیت می باشد.توجه همه جانبه به این امور باعث می گردد تا مراکز تجاری پس ازساخت از عملکرد مناسبی برخوردار بوده و بهره بیشتری نصیب استفاده کنندگان از آن گردد
هدف کلی، طراحی مجتمع تجاری- تفریحی در پیوند با فضای شهری و هویت شهری می باشد و هدف اختصاصی مورد نظر از دیدگاه خرد عبارتست از: جبران کمبود خرید در منطقه با ارائه خدمات و سرویس دهی ویژه که کالا را بصورتی منسجم و تعریف شده عرضه نمایند.و این مرکز بتواند اوقات فراغت جوانان منطقه را به نحو احسن پر نماید.
روش تحقیق
روش تحقیق به صورت - توصیفی-تحلیلی - می باشد که با بررسی کتاب ها مقالات و مجلات مختلف و تحلیل محتوای آنها سعی شده است نکات کلیدی مطالب مورد نیاز جمع آوری جمع آوری شوند.سپس با بررسی نمونه های موجود در زمینه ی طراحی مراکز تجاری تفریحی و مقایسه ی تطبیقی آنها در بخش نمونه های موردی سعی شده است اصول طراحی موفق بدست آورده شود و در نهایت به یک طرح مطلوب معماری رسید. در مجموع این پژوهش از نوع مطالعه موردی یا می باشد
تاریخچه اولین مرکز تجاری دنیا
احداث اولین مرکز تجاری به مفهوم امروزی در ایتالیا و به سال 110 میلادی در زمان امپراطوری تروژان باز میگردد. در این سال برده ای یونانی مرکز خریدی مجاور میدان عمومی شهر رم بنا نمود.این مرکز در دو طبقه احداث گردید و در آن حجره ها به صورت ردیفی استقرار یافته و دارای سیستم تهویه بود. در قرون وسطی بازارهای خیابانی لندن بازارچه های بلژیک و بازارهای خاورمیانه شکل گرفت.بعد از جنگ جهانی دوم با حرکت و اسکان مردم در حومه شهرها مراکز تجاری نیز به این مکان ها انتقال یافت که هدف آنها در دسترس بودن مشتریان بود که این تفکر تا امروز نیز ادامه یافته است
تاریخچه مراکز تجاری در ایران
اولین مرکز تجاری در ایران به عنوان بازار، نهادی اقتصادی- شهری در دوره ساسانیان در شهرهای بازرگانی تولیدی شکل گرفت. بازار در شکل کلی خود نهادی منحصر به شهرها نبوده است بلکه در نواحی روستایی نیز بازارهای موقت تشکیل می شده است.تشکیل این بازارها در روستاهایی که از نظر دسترسی و دیگر عوامل دارای شرایط مطلوب تری بوده اند، منشاء پیدایش پاره ای از شهرها بوده است.بر پایه اطلاعات موجود از اواخر قرن اول هجری به بعد ،در بسیاری از شهرها بازارهای دایمی وجود داشته است و هر نوع کالا در محلی معین عرضه می شده است
هسته اولیه اغلب بازارهای واقع در شهرها در حوالی یکی از پر ترددترین دروازه ها شکل می گرفت.گسترش بازار در داخل شهر در امتداد راه های اصلی شهر تا مرکز آن امتداد می یافت و گاهی اوقات بازار از یک دروازه تا دروازه دیگر شهر بطور پیوسته ادامه داشتوسعت. و توسعه بازار هر شهر بستگی به جمعیت و رشد اقتصادی آن داشت. در شهرهای کوچک، بازار عمدتاً جنبه خرده فروشی و تامین مایحتاج مردم شهر را داشت و در شهرهای بزرگ بخش عمده ای از بازار در خدمت بازرگانی خارجی و عمده فروشی قرار می گرفت
واژه تجارت
تجارت به معنای داد و ستد کردن و بازرگانی است . تجارت در لغت به معنای خرید و فروش و نیز خریدن کالا به انگیزه فروختن آن با بهای بیشتر، همچنین به کارگیری سرمایه به منظور سود بردن است
