بخشی از مقاله
چکیده
به دنباله افزایش جمعیت مسن در اروپا و سایر نقاط جهان، در ایران نیز مسئله سالخوردگان به تازگی به یک دغدغه مهم تبدیل شده است. پیش بینی ها حاکی از این است که تا سال 2020 میلادی، تعداد سالمندان جهان به یک میلیارد نفر برسد. به طور متوسط، 16 درصد جمعیت کشورهای صنعتی را سالمندان تشکیل میدهند و پیش بینی میشود تا چند دهه آینده، این میزان تا 3 درصد افزایش یابد . طبق گزارش مرکز آمار ایران در سرشماری سال 1385 ، تعداد سالمندان بالای 60 سال در ایران، 1 /5 میلیون نفر است که این میزان در حدود 3 /7 درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد، اگر این سیر ادامه پیدا کند، از این پس در ایران شاهد جمعیتی خواهیم بود که از آن به عنوان جمعیت سالمند یاد میشود.
حضور سالمند در جوامع مستلزم پاسخگویی به نیازهای وی می باشد . اگر فضایی برای این پاسخگویی در نظر گرفته نشود وآن ها نتوانند از محیط پاسخی متناسب با نیازهایشان را دریافت نمایند دچار افسردگی میشوند. چرا که عدم توانایی سالمندان در موارد مختلف آزار دهنده است، زیرا باعث می گردد این احساس در شخص ایجاد شود که توانایی ایجاد رابطه با دیگران را ندارد.
هدف این پژوهش بررسی مولفه های فیزیکی میباشند که بر میزان حضور و مشارکت سالمندان درفضای سبز تاثیر گذار هستند .روش تحقیق این پژوهش، که به منظور شناخت و بررسی مولفه های فیزیکی حاکم بر محیط واجد ارزش از دید سالمندان برای حضور و مشارکت، انجام فعالیت و برقراری تعاملات اجتماعی صورت گرفته است وهدف کلی از این پژوهش، یافتن عوامل مؤثر در افزایش میزان کیفیت زندگی سالمندان و طراحی نوع مسکن مناسب برای سالمندان مقیم خانه های سالمندان است .
مقدمه
امروزه جوامع بشری با مسئله بزرگ افز ایش شدید نسبت جمعیت سالمندان به کل جمعیت، روبه رو هستند . علت این مسئله، پیشرفت های بهداشتی و پزشکی و کاهش آمار موا لید ومرگ ومیر است . در این میان، نکته مهم آن است که 60 درصدافراد سالمند در کشورها ی درحال توسعه زندگی می کنند ؛
کشورهایی که آمادگی لازم برای رویا رویی با پدیده سالمندی وپیامدهای بهداشتی و اجتماعی و اقتصادی آن را ندارند - سازمان ملل متحد،. - 2007 کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نبوده است .ایران، امروز یکی از کشورها ی بسیار جوان د نیاست و بیش از50 درصد جمعیت آن را افراد ز یر بیست سال تشکیل می دهند .
با توجه به خط مشی های کنترل جمعیت و ارتقای کیفیت تغذیه و بهداشت و افزایش توقع از زندگی، طبیعی است که در پنجاه سال آینده، یکی از بیش ترین نسبت های جمعیت سالخوردگان جهان را به خود اختصاص دهد - - 3 به دلیل جمعیت زیاد جوانان در چنین جوامعی، تاکنون بیش تر به نیازهایقشر جوان و توانا پرداخته شده است ؛ غافل از اینکه همین افراد، در اَثر گذشت زمان، نسل سالمند آتی را شکل می دهند و میزان توانایی آنان در حال تغییر است. درپی توجه به چنین مسائلی بود که سازمان ملل سال1999را سال بین المللی سالمندان و روز اول اکتبر همان سالی را نیز روز بین المللی سالمندان نامی.دتقریباً از آن زمان به بعد بود که مسئله سالمندی بیش از گذشته، توجه جوامع مختلف را جلب کرد.
یکی از مشکلات اساسی سالمندان درخصوص داشتن استقلال ومشارکت در تعاملات اجتماعی، که از نیازهای اجتماعی سالمندان به شمار می روند، کمبود محیط ها و فضاهای باز شهری است. فضا های باز شهر ی امروز ، پاسخ گوی نیازهای همه افرادجامعه نیست. بدیهی است با گذشت زمان و تغییر درمیزان توانایی افراد، نیازهای آنان نیز دگرگون می شود و همان فضای شهری که تا چندی پیش قابل استفاده تلقی می شد ، به محیطی نامطلوب و دسترسی ناپذیر بدل می شود. این درحا لی است که مشکلات سالمندان ، به مراتب ، بیش تر از مشکلات سایر اقشار جامعه و حتی معلولان است.
برخی سالمندان، در یک زمان چند ناتوانی، فیزیکی و حسی و ذهنی، ر ا تجربه می کنند و در کنارآن، ضعف عمومی بدن ، موجب ازدست رفتن توانایی شان بر ای انجام عکس العمل های سر یع می شود. صرف نظر از مبتلای ان به دمانس1 ، اکثر سالمندان ضعف عمومی شناختی را تا حدی تجربه می کنند. مشکلات سالمندان در محیط شهری، با ابعاد گوناگون طراحی شهر ی مرتبط است ؛ لیکن ازآنجاکه منظر شهر ی، هر دو بعد عینی و ذهنی را شامل می شود، مشکلات شناختی سالمندان جدای از مسائل مرتبط با بیماری های دوران سالمند ی، تا حدزیادی با طراحی منظر شهری ارتباط دارد .
بنابر این، لازم است تا مناسب سازی منظر شهری با توجه به مشکلات سالمندان انجام شود. تا زمانی که انسانی سالمند، به دلیل مشکلات موجود درمحیط شهر ی، نظیر ناآشنا یی محیط و مشکلات شناختی ومسیریابی، مجبور است به همراه د دیگران از خانه خارج شود و ازاستقلال شخصیت محروم شود، شمو ل گرایی اجتماعی حاصل نمی شود و جامعه نمی تواند از همه پتانسیل های موجود بهره مند شود و درنها یت، عدالت اجتماعی حاصل نمی شود
روش تحقیق
روش تحقیق به صورت - توصیفی-تحلیلی - می باشد که با بررسی کتاب ها مقالات و مجلات مختلف و تحلیل محتوای آنها سعی شده است نکات کلیدی مطالب مورد نیاز جمع آوری جمع آوری شوند.سپس با بررسی نمونه های موجود در زمینه ی طراحی مراکز تجاری تفریحی و مقایسه ی تطبیقی آنها در بخش نمونه های موردی سعی شده است اصول طراحی موفق بدست آورده شود و در نهایت به یک طرح مطلوب معماری رسید. در مجموع این پژوهش از نوع مطالعه موردی یا case study می باشد
پیرمرد یا پیرزن بودن یعنی چه؟
انسان چه موقع پیر شود؟ پیرمرد یا پیرزن یعنی چه؟ به عبارت دیگر دقیقتر، خود شما چه موق پیر خواهید بود؟ آیا می توان در 75سالگی هنوز جوان بود، و آیا افراد 50 ساله در واقع پیر شده اند؟ آیا پیری یک حال روانی است یا یک حالت جسمی؟ پیر شدن را میتوان از چهار نقطه نظر مورد مطالعه قرار داد :زمانی، روانی Bزیستی، روانی B عاطفی و اجتماعی.
جدول 1 چهار نقطه نظر مورد مطالعه در مورد سن
1 سن زمانی : سادهترین راه برای تعریف پیری عبارت است از شمردن تعداد سالهایی که از بدو تولد طی شده است . به طور کلی آمار مربوط به پیران، 65 سالگی را به صورت قراردادی آغاز پیری تعیین می کنند.
2 سن جسمی و زیستی : پیری جسمی تدریجاً حاصل می شود، به طوری که تعیین لحظه ای که شخص از نظر
جسمی پیر می شودغالباً قراردادی است .اکثر مردم احساس می کنند که نیروی بدنیشان نقصان می یابد، ولی تا زمانی که فعالیتهای روزانه اش تحت تاثیر این نقصان قرار نمی گیرد آنها توجه زیادی به این امر نمیکنند؟
3 سن روانی و عاطفی : دگرگونیهای روانی را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
دگرگونیهای شناختی، یعنی دگرگونیهایی که شیو تفکر، همچنین تواناییها را تحت تاثیر قرار می دهد، دگرگونیهای که عاطفه و شخصیت را شامل میشود.
این تغییرات به تنهایی رخ نمی دهد. شخصیت و کنشهای شناختی تحت تاثیر رویدادهای چو ن بازنشستگی، مرگ همسر که به تجربیات پیچیده درون محیط اجتماعی مربوط است قرار می گیرد.
4 سن اجتماعی : سن اجتماعی نقشهایی را معین می کند که انسان می تواند، می خواهد و بایستی دراجتماع بر عهده بگیرد یا آرزوی بر عهده گرفتن آنها را دارد.
نظریه های مختلف درباره نحوه مسکن سالمندان
سکونت به معنای سکون مطلق و ایستایی نیست و در طبیعت، سکون و حرکت در وضعیتی متعادل با یکدیگر آمیخته اند. به همین نحو، خانه سالمندان نیز بایددائماً در حال جریان و حرکت باشد
بحث رابطهانسان با ساخته های خویش نسبت به سایر مباحث، کمی پیچیده تر است، زیرا از موقع خطور اندیشه ساخت شیئی به ذهن انسان تا تهیه طرح و برنامه، گردآوری مواد اولیه، نحوه ساخت، چگونگی بهره برداری از آن، ایجاد ارتباط بین آن شیء با سایر مصنوعات و همچنین با طبیعت، و کنترل آثار منفی و مثبت آن اصولاً هدف از ساخت آن، آگاهی به موازین الهی و رعایت آ نها ضرورت دارد
تاکنون در رابطه با چگونگی مسکن سالمندان و نحوه اجتماعی شدن آ نها و برقراری پیوند با سایر اقشار، نظریه های متعدد بیان شده است .طبق یک نظریه سالمندان باید با سایر اعضای خانواده که از گرو ه های سنی مختلف و نسلهای مختلف اند، زندگی کنند و بنا بر نظریه دیگر، سالمندان بایدکاملاً جداگانه زندگی کنند؛ اما هیچ کدام از این دو نظریه افراطی درست نیست .براساس نظریه سوم، اگر سالمندان در اقامتگاه جداگانه ای زندگی کنند و با اقوام خود و گروه های سنی مختلف در ارتباط باشند، بهتراست
