بخشی از مقاله
چکیده
امروزه سفر و صنعت توریسم تصویری روشن از دهکده جهانی را در افق گردشگری جهان به تصویر می کشد، زیرا در این صنعت بیش از 8 میلیون نفر بطور مستقیم و بیش از 150 میلیون نفر بطور غیر مستقیم درآمدی هنگفت را نصیب مکانهای خاص می نماید. در این زمینه توریسم درمانی و بهداشتی، شامل افراد و گروه هایی است، که با هدف پزشکی یا درمانی در استفاده از آبهای معدنی و یا لجن درمانی و غیره اقدام به مسافرت می نمایند. چشمه های آبگرم و معدنی مهمترین پدیده های مکانی هستند، که بر مناطق خاص جغرافیایی جهان اعم از ایران ظهور یافتهاند.
پیچیده شدن زندگی شهری و افزایش بیماریهای ناشی از این امر، عاملی بوده است که از دیرباز سبب گردیده که شهروندان از روشهای درمانی طبیعی جهت کاهش ناراحتیهای عضلانی و مفاصل، عصبی و خستگی های ناشی از زندگی شهرنشینی استفاده نمایند. مهمترین هدف این پروژه استفاده از توانمندی مکانهای مختلف کشور، در عرصه توریسم درمانی می باشد. یافته های حاصله مبین این مطلب است، که پتانسیل های فوق العاده ای در زمینه استفاده از این منابع طبیعی برای تبدیل شهر چالوس به یکی از قطب های گردشگری سلامت وجود دارد.
-1 مقدمه
واژه های»دهکده جهانی«،»جغرافیا و اقتصاد جدید«،»سرمایه داری جهانی« و... زنگ های هوشیار باش را به صدا در میآورند. دغدغه ها و چالشهای قرن بیست و یکم ضرورت تدوین استراتژی اثر بخش و پویا را در راستای جهانی شدن با توجه به قوانین بازی جهانی با نگرش بومی نمایان می سازد. آمار گویا نشان دهنده سهم بسیار اندک ایران از درآمد جهانی گردشگری به رغم جاذبه های بسیار بالای آن است و شواهد نشان میدهد که گردشگری ما هنوز نتوانسته سهم بازار شایسته خود را به دست آورد و این امر نَه به دلیلفقدان جاذبه های طبیعی یا آثار باستانی و یا شرایط آب و هوایی است.
بلکه صرفاً محصول بینش مدیریت و نرم افزار موجود در این صنعت است. دولت که باید سیاست گذار کلان و ارائه دهنده استراتژی روشن و عملی این صنعت باشد و بستر معرفی و رشد پایدار این صنعت را فراهم کند هنوز درگیر پاره ای از کارهای اجرایی خود در این صنعت است. بعضی از مسائل امنیتی، اجتماعی و فرهنگی ناکارآمد، حرکت این صنعت را در ایران کُند و کُندتر می کند و این در حالتی است که صنعت گردشگری جهان رشد شتابانی را آغاز کرده است - صمدیان،. - 105:1388
در حال که واژه گردشگری تداعیکننده رونق اقتصادی و توسعه اجتماعی است، لیکن مشاهدات عینی در شهرهای گردشگرپذیر ایران از جمله شهر شیراز، ذهن را متوجه این مسأله میکند که انبوه مسافران ساکن در اطراف خیابانها چه برونداد مثبتی را عاید شهر خواهد کرد. با طرح این مسأله و لزوم توجه به صنعت توریسم به عنوان پربازدهترین صنعت خدماتی در دنیا، پژوهش حاضر به دنبال ریشهیابی و ارائه راهکارهای عملی برای برخورد با این معضل شهری است.
پارادایم گردشگری پایدار که اخیراً در زمره مفاهیم مور مطالعه در حوزه توسعه پایدار و گردشگری مطرح شده و در حقیقت نقطه اشتراک این دو مفهوم است. گردشگری را در جایی منبع با ارزش میداند که ملاحظات انسانی، اجتماعی و زیست محیطی را لحاظ کرده، منبع کسب درآمد باشد. - طاهریدمنه و همکاران، . - 1389 از گردشگری به عنوان کاتالیزوری کارآمد برای بازسازی و توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی یاد شده است: بهطوری که طی سالهای اخیر در سراسر اروپا برای رفع چالشهای اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی و یا روستاهایی که با کاهش فعالیت کشاورزی سنتی روبهرو شدهاند، گردشگری در کانون توجه قرار گرفته است - شارپلی،. - 233 :1380
گردشگری یا توریسم عبارت است از حرکت اشخاصی که به مکانهایی غیر از مکان معمول زندگیشان مسافرت میکنند؛ به شرطی که بیش از یک سال اقامت نکنند. این مسافرتها به منظور گذران اوقاتفراغت، تجارت یا سایر اهداف صورت میگیرد. کمیسیون آمار سازمان ملل در سال 1993 بنا به توصیه WTO، این تعریف را مورد پذیرفته است. - منصوری، - 6 :1381 توریسم پایدار با الهام گرفتن از تعریف توسعه پایدار، عبارت است از نوعی توریسم که نیازهای نسل حاضر را پاسخ دهد؛ بدون اینکه از ظرفیتهای مربوط به نسلهای آینده برای پاسخگویی به نیازهی خود مایه بگذارد. توریسم پایدار به نحوی برنامهریزی و اجرا میشود که بر محیطزیست، اقتصاد و فرهنگ جامعه میزبان اثر منفی نگذارد - زاهدی، . - 111 :1385
گردشگری را میتوان »صنعت سفید« نیز نام نهاد، زیرا برخلاف اغلب صنایع تولیدی، بدون آلودهسازی محیطزیست انسانی، زمینهساز دوستی و تفاهم بین ملتهاست و صلح و صفا را برای مردم به ارمغان میآورد. امروزه گردشگری یکی از امیدبخشترین فعالیتهایی است که از آن به عنوان گذرگاه توسعه1 یاد میکنند - سواربراک، . - 1998 گردشگری بهعنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی میتواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی در قلمرو ملی باشد. گردشگری بهخصوص در زمانی که سود فعالیتهای دیگر بخشهای اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است.
بر این مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری غلبه بر پایین بودن سطح درآمد و ارائه فرصتهای جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و میتواند امیدهایی را برای کاهش فقر بهخصوص در نواحی که بهنحوی دچار رکود اقتصادی شدهاند، فراهم آورد - پایلییزدی و سقایی، . - 82 :1386 نقش گردشگری به عنوان صنعتی نوپا در سالهای اخیر تأثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان داشته است.
ایجاد اشتغال، ارزآوری، تعادل منطقهای، کمک به صلح جهانی، کمک به سرمایهگذاری در میراث فرهنگی، بهسازی محیط، کمک به بهسازی زیستگاههای حیاتوحش، توسعه نواحی روستایی برخوردار از جاذبههای گردشگی و جلوگیری از مهاجرفرستی جمعیت و مانند آن، از جمله مزایای این صنعت بوده است - صدرموسوی و دخیلی کهنمویی، . - 92 :1383
