بخشی از مقاله
چکیده
یادگیری رقابتی از مفاهیم جدید در نظریه یادگیری است که به طور عمده مبتنی بر یادگیری با چالشهای رقابت انگیز است. در این نوع یادگیری، رقابتهای فردی و یا گروهی شکل میگیرد و همین رقابت باعث افزایش انگیزه یادگیری و خلاقیت میشود.
یکی از راههای پیاده سازی یادگیری رقابتی، استفاده از بازی است. با توجه به تاثیر استفاده از بازی در یادگیری رقابتی، در این مقاله با هدف افزایش میزان یادگیری، مکانیزمی به نام GbCL ارائه گردیده که در آن یادگیرندگان جهت اخذ امتیازات بیشتر، با یکدیگر به رقابت میپردازند. تحلیل نتایج حاصل از اجرای GbCL، با استفاده از آزمون t-test، نشان میدهد که میزان یادگیریِ یادگیرندگان - دانشجویان - با استفاده از مکانیزم مذکور تا حد قابل توجهی ارتقا یافته است.
در ادامه تحقیق، از آنجا نویسندگان مقاله بر این باورند که مکانیزم پیشنهادی نیاز به دقت بیشتری دارد، که میتوان با بهرهگیری از مباحث نظریِ مطرح در تئوری بازیها آن را بهبود بخشید.
1 مقدمه
یادگیری رقابتی - CL - 1 از مفاهیم جدید در نظریه یادگیری2 است که اخیراً مورد توجه صاحبنظران قرار گرفته است. در این نوع یادگیری، رقابتهای فردی و یا گروهی شکل میگیرد و همین رقابت باعت افزایش انگیزه یادگیری و بروز خلاقیت میشود
به طور معمول وقتی یادگیری در یک محیط رقابتی انجام میشود، سوالات بیشتری از جانب دانشجویان به صورت شفاهی، ایمیل و سایر محیطهای تعاملی مطرح خواهد شد. همچنین هر دانشجو به منظور پیشی گرفتن از سایر دانشجویان، تلاشهای مضاعفی علاوه بر مطالب فراگرفته شده در کلاس درس خواهد داشت که همین امر موجب افزایش سطح یادگیری وی خواهد شد.
از طرف دیگر بازی1، به عنوان یک راه متعارف جهت افزایش یادگیری معرفی میشود.طبق گزارشِ انجمن محققان آمریکا - FAS 2006 - و نیز سایر تحقیقات انجام شده، از بازیهای آموزشی به عنوان ابزاری مفید و قوی در امر یادگیری نام برده میشود . - Crawford 1982 - در واقع بازی با فعال نمودن قوه تخیل، ایجاد چالش و نیز برانگیختن حس کنجکاوی، باعث افزایش انگیزه یادگیرنده2 - دانشجو - در طی فرآیند یادگیری میشود
توانایی بازی از ویژگی های مهم انسان است، زیست شناسان و رفتارشناسان نشان دادهاند که بازی، به سبب پیوند و ارتباط نزدیکی که با انگیزهی اکتشاف و ارضای کنجکاوی شخص دارد، نقش سکوی پرش را در امر آموزش و اکتشاف را ایفا می کند
به گفته - Sönmez 2007 - در طراحی بازیهای آموزشی باید موارد زیر لحاظ شوند:
· باید یادگیرندگان به اهداف درسی دست یابند.
· باید مناسب با سن، جنسیت و همچنین نکات رفتاری باشد.
· باید کیفیت مناسب برای تمرین و اجرا را داشته باشد.
· حتی الامکان ساده باشد، و نیاز به مهارت خاصی نداشته باشد.
· نباید موجب چالشهایی مانند بروز رفتار نامناسب در یادگیرنده و یا به مخاطره انداختن وی شود.
· ابعاد آموزشی و تربیتی در طراحی انجام شده باید غالب بر جنبه تفنن بازی باشد
در این مقاله با در نظر گرفتن ویژگیهای مطرح شده در زمینه بازیهای آموزشی، مکانیزمی به نام یادگیری رقابتی برپایه بازی - GbCL3 - ، ارائه شده است. هدف از GbCL ایجاد یک محیط رقابتی در قالب یک بازی ساده، و با هدف افزایش یادگیری است. نتایج حاصل از اجرای GbCL نشان میدهد که میزان یادگیریِ یادگیرندگان - دانشجویان - با استفاده از مکانیزم پیشنهادی تا حد قابل توجهی ارتقا یافته استبدیهی. است تحلیل و طراحیِ دقیقتر مکانیزم ، موجب افزایش انگیزه رقابت و در نتیجه افزایش میزان یادگیری خواهد شد. از این رو نویسندگان مقاله در ادامه راه، در نظر دارند که با کارگیریبه مباحث نظریِ مطرح در تئوری بازیها4، مکانیزمی با دقت بالاتر را تحلیل و طراحی نمایند.
با این مقدمه، در بخش دوم مروری بر کارهای انجام شده در زمینه یادگیری رقابتی و بکارگیری بازیها در آموزش انجام خواهد شد. بخش سوم به بیان مکانیزم ارائه شده در مقاله و نیز نتایج حاصل از اجرا و پیاده سازی آن خواهد پرداخت و در نهایت در بخش چهارم نتیجهگیری بیان خواهد شد.
- 2 کارهای انجام شده
در حوزه یادگیری، از یادگیری مشارکتی5، یادگیری رقابتی و یادگیری فردی6، به عنوان سه شیوه متفاوت در امر یادگیری نام برده میشود - تابش . - 1392 یکی از چالشهای مهم در این حوزه، تحلیل این مطلب است که در بین این سه روش کدام روش تاثیر بیشتری در یادگیری دارند. در یادگیری مشارکتی منفعت یادگیرندگان با یکدیگر نسبت مستقیم دارد. در حالی که در یادگیری رقابتی این نسبت، معکوس است. در کنار این دو روش، در یادگیری فردی، منفعت افراد مستقل از یکدیگر است و نسبتی به منفعت دیگران ندارد
عدهای ضمن اشاره به ضرورت زندگی اجتماعی افراد، اینطور بیان میکنند که در فرآیند یادگیری، همانطور که به یادگیری فردی بها داده میشود باید به یادگیری مشارکتی و رقابتی نیز پرداخته شود. این گروه اینگونه بیان میکنند که هیچ کدام از شیوههای یادگیری مذکور ذاتاً خوب یا بد نیستند، و همانطور که یک یادگیرنده به یادگیری رقابتی و مشارکتی نیاز دارد، باید از شیوههای یادگیری فردی نیز تواماً استفاده نماید
گروهی نیز بحث سبک یادگیری1 را مطرح مینمایند و اینطور عنوان میکنند که افزایش یادگیری هر فرد به نوع سبک یادگیری وی بستگی دارد
عدهای یادگیری مشارکتی را اصل دانسته و سعی در توسعه ابزارهایی برای افزایش یادگیری مشارکتی پرداختهاند. به عنوان مثال نویسندگان - Chang et al. 2008 - بکارگیری مکانیزمهای تشویق را راهکاری برای یادگیری مشارکتی عنوان میکنند. در مقاله مذکور همچنین اینطور بیان شده که اگر پاداشی برای یادگیری در نظر گرفته میشود باید این پاداش در نمره دانشجویانتأثیر مستقیم داشته باشد و عملاً پاداشهایی که تأثیر مستقیم در نمره ندارند، خیلی موثر نیستند.
نویسندگان Cheng et al. 2006 - نیز - با هدف افزایشِ انگیزه در یادگیری مشارکتی، مکانیزم پاداش تطبیقی2 در یک سیستم آموزشی مشارکتی- رقابتی را مورد استفاده قرار گرفته است. در این مکانیزم میزان پاداش هر دانشجو مطابق با فعالیت وی در سیستم محاسبه میگردد.
عدهای دگر معتقدند که به کار گرفتن یک بازی که یادگیرندگان برای رسیدن به یک هدف مشترک، با یکدیگر مشارکت داشته باشند، بهترین شیوه یادگیری است . - Fengfeng et al. 2007 - این گروه برای استحکام ادعای خود ضمن انجام آزمایش به سخن ادوارد بلامی3 نیز استناد میکنند. وی قائل است که رقابت، ریشه در غریزه خودخواهانه بشر دارد و چیزی جز اتلاف ا نرژی به همراه ندارد، در حالیکه مشارکت رازِ تولید کارآمد است.
در - Burguillo 2010 - یک بازیِ مبتنی بر روشی رقابتی-مشارکتی ارائه شده است. در این روش، در ابتدا دانشجویان به گروههای چند نفره تقسیم شده و سپس از هر گروه خواسته شد که با بهرهگیری از تکنیکهای برنامه نویسی که توسط استاد درس به آنها آموزش داده شده، برنامه مشخصی را به زبان جاوا پیاده سازی و اجرا نمایند. در پایان به بهترین نتیجه بالاترین امتیاز داده میشود. مقاله مذکور ادعا میکند که این روش ضمن بالا بردن انگیزه دانشجویان، میزان یادگیری را به میزان قابل توجهی افزایش داده است.
در کنار نظرات فوق برخی مقالات نگرشی ساختاری به این قضیه دارند. به عنوان مثال در - Humphreys et al. 1982 - به این نکته اشاره میشود که، طراحی ساختاری جهت تعامل یادگیرندگان با یکدیگر در طی فرآیند یادگیری، امری ضروری است. نویسندگان مقاله مذکور در ادامه عنوان می-دارند که به کارگیری ساختار تعاملی درست به مراتب مهمتر از طراحی برنامه آموزشی و یا حتی تاثیر رفتارهای آموزشی استاد - مانند پرسش و پاسخ در مورد مفاهیم درسی - است.
اما اخیراً - PLass et al. 2013 - عنوان نموده که یادگیری رقابتی در یادگیریِ مفاهیم ریاضی و تحلیلی، نتایج بهتری نسبت به یادگیری مشارکتی و فردی خواهد داشت. در همین راستا - Chauhan 2012 - شرایطی برای طراحی یک رقابت
سالم عنوان میدارد:
· رقابت باید به گونهای باشد که شرکت کنندگان رفتار و برخورد مناسبی با یکدیگر داشته باشند.
· رقابت باید به گونهای باشد که شرکتکنندگان تمایل به شرکت در آن را داشته باشند.
· رقابت کنندگان باید توجیه شوند که تمامی آنها نمی-توانند برنده باشند. و بهترین رقابت، رقابتی است که تمامی شرکتکنندگان شانس برنده شدن داشته باشند.
