بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی چالشها و چشماندازهاي کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاد دهی یادگیري در دانشگاه آزاد اسلامی - واحد خوراسگان اصفهان - انجام شد. که از روش تحقیق توصیفی پیمایشی استفاده شد. جامعه آماري شامل کلیه اساتید هیئت علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد که تعداد 172 نفر اعضاي هیئت علمی و 339 نفردانشجویان کارشناسی ارشد به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته شامل 51 پرسش بر اساس مقیاس 5 درجهاي لیکرت تنظیم شد. روایی توسط متخصصان تأیید شد.
ضریب اعتبار پرسشنامه با بهکارگیري ضریب آلفاي کرونباخ 0/88 به دست آمد. تجزیه و تحلیل در دو سطح آمار توصیفی - درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار - و استنباطی - تحلیل واریانس چند متغیري، آزمون t تک متغیره، آزمون تعقیبی ال اس دي - انجام شد. نتایج تحقیق به لحاظ آماري در سطح P ≤0/01 بیانگر آن است که در بعد درونداد با توجه به پاسخ اعضاي هیئت علمی گویهي: بسترسازيهاي فرهنگی و با توجه به پاسخ دانشجویان گویهي :
برنامههاي درسی متناسب با برنامههاي فناوري اطلاعات و ارتباطات ویژه دانشجویان رتبه اول به دست آمد و در بعد نتایج فردي با توجه به پاسخ اعضاي هیئت علمی و دانشجویان به صورت مشترك گویهي: فناوري اطلاعات و ارتباطات تسهیلدهنده یادگیري معنادار است، رتبه اول را دارا میباشد. در بعد نتایج سازمانی رتبه اول با توجه به پاسخ اعضاي هیئت علمی گویهي: فناوري اطلاعات و ارتباطات اجراي فرایند ارزشیابی را هدفمند و علمیتر میکند، و با توجه به پاسخ دانشجویان گویهي، فرصت استفاده از سرمایههاي مالی بینالمللی فراهم میشود، را شامل شد.
-1 مقدمه و بیان مسأله
در عصر جدید دگر گونی هایی در بحث آموزش و پرورش قرار دارد، رویکردهاي جدید آموزش در مقابل رویکردهاي سنتی قرار گرفته، از تغییر نقش مدرس و فراگیر سخن به میان می آوردو عقیده بر این است که به طور کلی، استفاده از فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات براي دستیابی به هدفهاي یادگیري با کیفیت براي همه اجتناب ناپذیر است
فنآوري اطلاعات و ارتباطات روش هاي جدید و نوآورانه ي یاددهی ویادگیري را براي اساتید و دانشجویان درهمه سطوح آموزشی ارائه می کند. لیکن درحال حاضرعلی رغم تغییرات فن آوري درجامعه، اساتید در مراکز آموزشی هنوز به میزان زیادي در رویکرد کمک به فراگیران براي به دست آوردن اطلاعات، از کتاب هاي درسی استفاده و معمولا به عنوان ارائه دهنده ي اطلاعات عمل می کنند. تمام تدریس رسمی آنها در کلاس هنوز به وسیله شیوه هاي تدریس سنتی هدایت می شود، اگرچه ممکن است زمینه هایی هم براي استفاده ازفنآوري هاي اطلاعاتی وارتباطی وجود داشته باشد. فاصله گرفتن از رویکردهاي سنتی تدریس براي اساتید وگاهی براي دانشجویان به معناي قبول مخاطره است و براي اساتید کارآسانی نیست تا خودشان به استقبال خطر بروند
لیکن توجه به جریان سریع و پرحجم تحولات حوزه فنآوري هاي اطلاعاتی و ارتباطی در جریات تعلیم و تربیت مستلزم آن است که چالش ها و چشم اندازهایی را که این فنآوري ها را به همراه دارند شناسایی کرد. این مقوله ها می بایست مورد توجه خاص برنامه ریزان آموزشی و درسی در ساختار تعلیم و تربیت به ویژه در قلمرو آموزش عالی قرار گیرد. اهمیت قلمرو آموزش عالی دو سویه است. از یک سو باید بستر مناسبی براي پذیرش و تکامل بخشی محصولات نظام آموزش متوسطه باشد، و از سوي دیگر باید توسعه دهنده دیسپلین هاي مختلف علمی در کشور و بسترساز عمومی از طریق فراهم آوردن نیروهاي مستعد جذب بازارکار و پاسخگوي نیازهاي کشورباشد. بنابراین با توجه به رشد سریع کاربست فنآوري هاي اطلاعات و ارتباطات در تعلیم و تربیت به ویژه فرایند یاددهی و یادگیري و اهمیت قلمرو آموزش عالی ضروري است که به بررسی مقوله هایی چون چالش ها و چشم اندازها پرداخت تا ما را در افزایش بهره وري آموزش و یادگیري یاري دهند
با توجه به گستردگی و عمق تحولات به وجود آمده در آموزش عالی در سایه توسعه این فناوري، شناخت مختصات و چالشهاي فراروي چنین توسعه اي، یکی از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ راهبرد هاي دست اندرکاران اموزش عالی کشور بوده و این امکان را فراهم می سازد تا با شناسایی چالشهاي امروزي درك خود را از چالشهاي فردا افزایش دهیم.نظر به چنین اهمیتی، پژوهش حاضر به بررسی و واکاوي چالشهاي فرهنگی –اجتماعی و نیروي انسانی فراروي توسعه فن آوري اطلاعات در اموزش عالی ایران و نیز ابعاد و گستردگی این چالش ها می پردازد و در این راستا سوالات زیر طراحی شده است؛
-1 چالش ها و چشم اندازهاي مربوط به درونداد کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري از دیدگاه اعضاي هیات علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد کدامند؟
-2 چالش ها و چشم اندازهاي مربوط به فرایند کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري از دیدگاه اﻋﻀﺎي هیات علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد کدامند؟
-3 چالش ها و چشم اندازهاي مربوط به نتایج فردي کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري از دیدگاه اعضاي هیات علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد کدامند؟
-4 چالش ها و چشم اندازهاي مربوط به نتایج سازمانی کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري از دیدگاه اعضاي هیات علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد کدامند؟
-5 آیا با توجه به عوامل جمعیت شناختی بین نظر اساتید در خصوص درونداد، فرایند، نتایج فردي و نتایج سازمانی مبتنی بر کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري تفاوت وجود دارد؟
-6 آیا با توجه به عوامل جمعیت شناختی بین نظردانشجویان در خصوص درونداد، فرایند، نتایج فردي و نتایج سازمانی مبتنی بر کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري تفاوت وجود دارد؟
لیکن توجه به جریان سریع و پرحجم تحولات حوزه فناوري هاي اطلاعاتی و ارتباطی در جریات تعلیم و تربیت مستلزم آن است که چالش ها و چشم اندازهایی را که این فناوري ها را به همراه دارند شناسا یی کرد.با توجه به اهمیت موضوع در سال هاي اخیر نیز در رابطه با فنآوري اطلاعات و ارتباطات پژوهش هایی در داخل و خارج از کشور انجام شده است
منتظر - - 1383 در پژوهشی با عنوان راهبردهاي توسعه اطلاعاتی نظام آموزش عالی در یک بررسی بر اساس شاخصها و نشانگرهاي ارائه شده از سوي یونسکو تعدادي از مهمترین دانشگاه هاي کشور شاملدانشگاه هاي:اراك، مازندران، پیام نور، تربیت مدرس، تهران، صنعتی اصفهان، صنعتی امیر کبیر، صنعتی شریف وضعیت ایران را در به خدمت گرفتن ﻓﻨﺎوري اطلاعات و ارتباطات مورد بررسی قرار داده که در این پژوهش وضعیت این دانشگاه ها اینچنین تصویر شده است :
-1 نبود سیاست استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی.
-2 نبود طرح جامع توسعه فناوري اطلاعات وارتباطات در آموزش عالی.
-3 نبود طرح تخصیص بودجه کافی براي توسعه فناوري اطلاعات وارتباطات در آموزش عالی.
-4 نبود مسئول پیاده سازي طرح جامع توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی.
-5 نبود مکانیزم نظارت و ارزیابی براي اجراي طرح هاي جامع توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی.
-6 کم بودن تعداد کامپیوتر موجودبه ازاي هر 100 دانشجو.
کریمی - - 1388 درپژوهشی به این نتیجه دست یافت که بین دیدگاه هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه هاي اصفهان و صنعتی اصفهان در خصوص چالشهاي درونداد و فرایند کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیري، تفاوت وجود دارد.
کاردان - - 1389 پژوهشی به این نتیجه رسید که کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در تغییر نگرش، تثبیت و پایداري مطالب درسی، مهارت استدلال و قدرت خلاقیت ودر نهایت یادگیري فعال درس ریاضی تاثیر دارد. و بر این نکته اشاره دارد که با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در امر یادگیري به دلیل اینکه تدریس همراه با تصاویر صورت می گیرد و خود دانش اموزدر یادگیري نقش دارد و به عبارت دیگر مشتاق آن است، پایداري مطالب درسی به مراتب بیشتر از شیوه سنتی می باشد چرا که فناوري اطلاعات و ارتباطات حس بینایی و شنوایی را درگیر ابزاري جهت تفکر و عمل ارائه می کند، بنابر این به کارگیري آن در امر آموزش ریاضی کلید حل مشکلات یادگیري است.
گودرز وند - 1390 - در پژوهشی تحت عنوان تاثیر بکار گیري فناوري داده ها بر اثر بخشی آموزش به این نتیجه دست یافت که میان سطوح ابعاد فناوري داده ها - شامل به موقع بودن، مربوط بودن، سرعت انتقال، دقت یادگیري وکاهش هزینه ها - با اثر بخشی آموزش تفاوت معنی داري وجود دارد.
- الن ین - 2006 1 در پژوهشی تحت عنوان کاربست ICT ومدیریت مدرسه، در یک دوره پنج ساله کاربست ICT در مدارس هنگ کنگ را مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات به شدت تحت تاثیر و وابسطه به دیدگاه مدیران مدارس، وجود معلمانی متخصص و اشنا با فناوري هاي نو، نقش و تاثیر ICT در برنامه ریزي درسی، اهداف، سطح فرهنگ و تجهیزات مرتبط با فناوري هاي نوین تدریس مدارس بوده است.
دبرا هایس - 2007 - 2 در تحقیق خود که در دانشگاه استرالیا به بررسی کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات و تعامل آن با امر یادگیري و آموزش و تجارب یادگیري یاددهی فراگیران رداخت،پ یافته هاي این پژوهش نشان میدهد که اولاً ICT به صورت گسترده درکلاسها مورد استفاده بوده است اما استفاده بهتر و کارامد تر از آن نیازمند تغیرات اساسی در فعالیت هاي اساسی مراکز آموزشی می باشد که این تغیرات شامل استفاده از روشهاي تدریس جدید می باشد
