بخشی از مقاله
چکیده
وجود یک پایگاه اطلاعاتی جامع که به طور اختصاصی در برگیرنده مباحث و موضوعات مختلف رشته معماری باشد لازم و ضروریست. چنین پایگاهی این امکان را فراهم می آورد تا دانشجویان، محققان و اساتید این رشته منابع تخصصی مورد نیاز خود را با سهولت بیشتری پیدا کرده و مورد استفاده قرار دهند. برای یافتن چنین منابعی نیاز به یک موتور جستجوی تخصصی و پیشرفته که با دسترسی آسان به پایگاه های اطلاعاتی مربوطه قادر باشد نیاز پژوهشگران و محققین رشته معماری را براورده سازد اجتناب ناپذیر خواهد بود .
این موتور جستجو باید ضمن برخورداری از اجزای عمومی یک موتور جستجوگر، دارای ابزار اختصاصی و محدود کننده برای رشته معماری نیز باشد تا با استفاده از این ابزار، هدف مشخص و معین یک پژوهشگر مورد شناسایی دقیق تری قرار گرفته و از گستره نامحدود و وسیعی از اطلاعات موجود در فضای مجازی جلوگیری به عمل آید.
هدف از تدوین این مقاله، بررسی و جمع آوری ابزار مورد نیاز برای طراحی یک موتور جستجو می باشد که با استفاده از آن بتوان مقالات و مجلات رشته معماری را به صورت طبقه بندی شده و با انسجام بیشتری در اختیار جستجو گران قرار داد. این موتور جستجو این قدرت را خواهد داشت تا با مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی موجود، مقالات و مجلات رشته معماری را رتبه بندی کرده و براساس شاخص های اعتباری به مخاطب نمایش دهد.
در این صورت دانشجویان، اساتید و محققین رشته معماری می توانند در زمان کوتاه تری به اطلاعات مورد نیاز خود دست یافته و ضمن شناسایی مجلات و مقالات معتبر حوزه علمی خود، از سردرگمی های ناشی از اطلاعات ناخواسته در موتورهای جستوجوگر عمومی رهایی یابند. برای این منظور از روش تحقیق کیفی و مطالعات کتابخانه ای و بررسی متون استفاده گردیده است.
مقدمه
موتور جستجو یا جویشگر
جویشگر - Search Engine - در فرهنگ رایانه به برنامه ای گفته میشود که کلمات کلیدی را در یک سند یا بانک اطلاعاتی جستجو میکند
در اینترنت نیز کلمات کلیدی موجود در فایل ها، سندهای وب جهانی، سایتهای دانشگاهی، گروههای خبری، منوهای گوفر و آرشیوهای FTP را جستجو میکند.
برخی موتورهای جستجو برای تنها یک وب گاه اینترنت به کار برده میشوند و تنها محتویات همان وب گاه را جستجو میکنند.
برخی دیگر نیز محتویات وبگاه های زیادی را پیمایش کرده و چکیده ای از آن را در یک پایگاه اطلاعاتی به شکل شاخص گذاری شده نگهداری میکنند. کاربران با جستجوی مطالب خود در این پایگاه به وب گاهی که اطلاعات مورد نظرشان در آن موجود است پی میبرند.
انواع کارکرد موتور جستجو یا جویشگر
موتورهای جستجو به دو دسته کلی، موتورهای جستجوی پیمایشی و فهرستهای تکمیل دستی تقسیم میشوند که هرکدام برای تکمیل فهرست خود از روشهای متفاوتی استفاده میکنند در ادامه هریک را بصورت جداگانه مورد بررسی قرار میدهیم..
موتورهای جستجوی پیمایشی یا Crawler-Based Search Engines
موتورهای جستجوی پیمایشی مانند Google و Yahoo لیست خود را به صورت خودکار تشکیل میدهند. آنها وب را پیمایش کرده و سپس کاربران آنچه را که میخواهند از میانشان جستجو می کنند. اگر در صفحات وب تغییرات جدیدی اعمال گردد موتورهای جستجوگر پیمایشی آن ها را به طور خودکار تشخیص داده و بعد این تغییرات را نیز لیست خواهند کرد.
فهرست های تکمیل دستی Human-Powered Directories
یک فهرست تکمیل دستی مانند فهرست بازی - Open - Directory مانند Dmoz وابسته به کاربرانی است که آن را تکمیل میکنند. صفحه مورد نظر به همراه توضیحی مختصر در فهرست ثبت میشود یا اینکه این کار توسط ویراستارهایی که برای آن فهرست در نظر گرفته شده اند انجام میشود. جستجو در این حالت تنها برروی صفحات ثبت شده صورت میگردد.
موتورهای جستجوی ترکیبی با نتایج مختلط
اینگونه از موتورها هر دو حالت را در کنار هم نمایش میدهد. معمولا یک موتور جستجوی ترکیبی در صورت نمایش نتیجه جستجو از هریک از دسته های فوق نتایج حاصل از دسته دیگر را هم مورد توجه قرار میدهد..[1]
ابر موتورهای جستجو گر
گونه جدیدی از موتورهای جستجو هستند که قدمت زیادی ندارند. بصورت همزمان از چندین موتور جستجو برای کاوش در شبکه برای کلید واژه مورد نظر استفاده می کنند و بعد نتایج آنها را با هم ترکیب کرده و نتیجه حاصله را ارائه می دهد.
نو جویشگرها
این گونه موتورهای جستجو، نسل جدید و متفاوتی از موتورهای جستجوی گذشته هستند. امکان ثبت جستجو و مدل سازی فعالیت های کاربر و ارائه نتایج جدید به کاربر به صورت متفاوت و تفکیک شده، از امکانات آن است.
بدنه اصلی مقالات روش کار موتور جستجو:
وقتی جستجویی در یک موتور جستجوگر انجام و نتایج جستجو ارائه می شود، کاربران حاصل کار بخش های مختلف موتور جستجو را می بینند. موتورهای جستجوگر به کمک بخش های مختلف خود قبلا اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کرده اند و در زمان جستجوی یک مطلب توسط کاربر به جای آنکه تمام سایت های وب را بگردند و میلیون ها صفحه را در نتایج جستجوی خود ارائه کنند، به پایگاه داده های خود که در اختیار دارند مراجعه کرده و به جستجو می پردازند و بدین ترتیب در کمتراز یک ثانیه پاسخگوی کاربران خواهند بود..[ ]
اجزای تشکیل دهنده یک موتور جستجو:
بخش های مجزای یک موتور جستجو عبارتند از:
· Spider یا عنکبوت
· Crawler یا خزنده
· Indexer یا بایگانی کننده
· Database یا پایگاه داده
· Ranker یا سیستم رتبه بندی
-Spider - عنکبوت -
اسپایدر یا روبوت - Robot - ، نرم افزاری است که کار جمع آوری اطلاعات مورد نیاز موتور جستجو را برعهده دارد. اسپایدر به صفحات مختلف سر می زند، محتوای آنها را می خواند لینک ها را دنبال می کند اطلاعات را جمع آوری می کند و آنرا در اختیار سایر بخش های موتور جستجو قرار می دهد. اسپایدر کدهای HTML صفحات را مشاهده می کند.
اسپایدرها کاربردهای دیگری نیز دارند، از جمله : اسپایدرها هنگام مشاهده صفحات برروی سرورها رد پا می گذارند و این کار تحلیل های آماری دید و بازدیدهای یک سایت را به راحتی امکان پذیر می سازد. عده ای از اسپایدرها فقط به بررسی فعال بودن لینک ها می پردازند و یا به دنبال آدرس ایمیل می گردند.
-Crawler - خزنده -
کراولر، نرم افزاری است که به عنوان فرمانده اسپایدر عمل کرده و مشخص می کند که اسپایدر کدام صفحات را مورد بازدید قرار دهد. کراولر ممکن است قبلا برنامه ریزی شده باشد که آدرس های خاص را طبق برنامه، در اختیار اسپایدر قرار دهد تا از آنها دیدن نماید.
-Indexer - بایگانی کننده -
اطلاعاتی که توسط اسپایدر جمع آوری شده است در اختیار ایندکسر قرار می گیرد. اطلاعات، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و به بخش های متفاوتی تقسیم می شوند. در واقع ایندکسر اطلاعات یک صفحه را به پارامترهای آن خرد کرده و آنها را به یک مقیاس عددی تبدیل می نماید تا سیستم رتبه بندی بتواند پارامترهای صفحات مختلف را باهم مقایسه کند.
-DataBase - پایگاه داده -
ایندکسر کلیه داده های تجزیه و تحلیل شده را به پایگاه داده ها ارسال می کند. در اینجا داده ها، گروه بندی، کدگذاری و ذخیره می شوند. یک موتور جستجو باید پایگاه داده عظیمی داشته باشد و حجم محتوای خود را گسترش دهد و البته ا طلاعات قدیمی را هم به روزرسانی نماید. یکی از تفاوت های موتورهای جستجوگر درحجم پایگاه داده و نیز روش ذخیره سازی اطلاعات در پایگاه داده هایشان می باشد.
-Ranker - سیستم رتبه بندی -
بعد از تمام مراحل فوق، موتور جستجو آماده پاسخگویی به سوالات کاربران است. برای پاسخگویی به درخواست جستجوی کاربر، ابتدا تمام صفحات موجود در پایگاه داده که به موضوع جستجو شده، مرتبط هستند مشخص می شوند .سپس سیستم رتبه بندی وارد عمل شده و آنها را از بیشترین ارتباط تا کمترین ارتباط مرتب می کند و به عنوان نتایج جستجو به کاربر نمایش می دهد. درواقع سیستم رتبه بندی قلب تپنده یک موتور جستجوگر است و تفاوت اصلی موتورهای جستجوگر در این بخش قرار دارد.
طراحی یک موتور جستجوی اختصاصی بعلاوه موارد فوق به ابزار خاص دیگری نیز نیاز دارد تا بتواند با یک جستجوی دقیق و سریع پاسخ گوی نیازهای کاربران تخصصی خود باشد.
جستجوی سریع:
جعبه جستجوی - سرچ باکس - جستجوگر سریع، شامل دو جعبه جداگانه می باشد .در سرچ باکس اول کاربر می تواند عنوان مقاله، کلید واژه و خلاصه متن را وارد کند . در سرچ باکس دوم این قابلیت وجود دارد که کاربر جستجو را به جستجو در مقالات، کنفرانسها، ژورنالها و همه موارد محدود کند
جستجوی پیشرفته:
جستجوی پیشرفته شامل موارد کلیدی تر و مهم تری می باشد که کاربر با در دست داشتن همه آن ها یا تعداد محدودی از آن ها می تواند به پاسخ دقیق تر دست یابی داشته باشد. این موتور جستجو برای کاربرانی که با رشته معماری در ارتباط هستند طراحی می شود.
باکس عنوان مقاله:
کاربر می تواند عنوان مقاله مورد نظرش را و یا تنها بخشی از این عنوان را در این باکس وارد کند. در این قسمت باکس کوچک تیک مارک شو برای محدود کردن جستجو به عین عبارت تعبیه می شود.
باکس نویسنده:
در این قسمت جایگاه هایی برای وارد کردن نام نویسنده و نام خانوادگی او به صورت جداگانه تعبیه خواهد شد. در این بخش همچنین می توان این امکان را فراهم آورد تا جایگاه نویسنده در مقاله به عنوان نویسنده اول یا نویسنده مسئول انتخاب گردد.
باکس کلمات کلیدی:
در اینجا کاربر کلمه کلیدی مورد نظرش را وارد می کند . باکس تیک مارک شو نیز برای این قسمت در نظر گرفته می شود. کاربر با تیک کردن آن این قابلیت را دارد تا فقط مقالاتی را مشاهده کند که این کلیدواژه در آن ها وجود دارد. اینکه کلمات کلیدی مذکور در کجای مقاله ذکر شده باشند نیز قابل انتخاب است. مثلا می توان به دنبال کلید واژه ای گشت که تنها در عنوان مقاله و یا در عنوان و خلاصه مقاله به کار رفته باشد.
باکس خلاصه مقاله:
در این موتور جستجو، کاربران می توانند برای پیدا کردن مقاله مورد نظر خود خلاصه مقاله مورد نظرشان را نیز جسجو کنند . باکس تیک مارک دار - عین عبارت - نیز برای این قسمت در نظر گرفته می شود. این قسمت برای گروه داوران مقالات معماری نیز کاربرد دارد. به این صورت که، با وارد کردن متن چکیده های مقالات مورد قضاوتشان در این قسمت از تکراری بودن و یا کپی بودن آن ها از مقالات ارائه شده در گذشته اطلاع پیدا می کنند.
باکس بازه زمانی:
در این باکس بازه زمانی طبق تاریخ در جستجوی مقالات برای کاربران تعبیه می گردد. به اینگونه که مقالات ارائه شده در یک سال مشخص ، از یک سال تا سال خاص مورد نظر کاربر و یا در تمامی سال ها مورد جستجو قرار می گیرد.
باکس ترکیب یا تفریق کلمات:
در این بخش کاربر می تواند از ترکیب چند کلمه و ارتباط این کلمات با حروف ربط - و - و - یا - استفاده نماید. در صورت استفاده از حرف ربط - و - تمامی کلمات مورد نظر الزاما در نتیجه جستجو درج خواهند شد ولی در صورت استفاده از کلمه ربط - یا - هریک از کلمات مورد جستجو به تنهایی نیز در نتایج قابل مشاهده می باشند. همچنین می توان با در نظر گرفتن عبارتی همچون - نه - از وجود کلمه ای در نتایج جستجو جلوگیری نمود.
باکس ناشر:
در این قسمت جستجوی کاربر در مجلات دانشگاهی، مجلات علمی - پژوهشی، مقالات ارائه شده در کنفرانس ها و مجلات تخصصی و یا کلیه موارد محدود می شود.
متحد کردن کلمات کلیدی:
در رشته معماری یک سری از کلمات وجود دارند که گاه چنیدن معنای مختلف دارند و بالعکس گاهی برای یک معنا چندین کلمه مختلف وجود دارد. در هر مقاله از یک معنی و یا یک کلمه استفاده می شود. برای جستجوی این کلمات در مقالات نیاز به صرف زمان زیادی است زیرا باید تمامی معانی و یا کلمات هم معنی را مورد جستجو قرار داد. که این کار بجز صرف زمان برای کاربر او را با بازه اطلاعاتی مختلف و زیادی روبه رو می کند و باعث سردرگمی او می شود.
در اینجا ما یک منبعی را طراحی خواهیم کرد که کلیه کلماتی را که چندین معنی دارند و یا یک معنی را که با چندین کلمه مختلف استفاده می شوند را در یک نرم افزار باهم متحد کرده و برای این کلمات یک کلید واژه واحد تعریف می کنیم. کاربر می تواند با وارد کردن نام یک کلمه در این نرم افزار کلیدواژه انحصاری را پیدا کند و بعد با قرار دادن آن کلیدواژه در موتور جستجو کلیه کلمات هم معنی به کاربرده شده در مقالات مختلف را نیز مشاهده نماید.
در واقع این کلمه کلیدی در سیستم سرچ به گونه ای تعریف شده است که هرگاه مورد جستجو قرار گرفت کلیه کلمات هم معنی را در مقالات مختلف پیدا کرده و کلیه مقالات اختصاصی را به کاربر نمایش دهد.
جستجوی مجلات معماری و رتبه بندی آنها:
در این بخش کلیه مجلات تخصصی رشته معماری که اطلاعات آنها قبلا در پایگاه اطلاعاتی موتور جستجو بایگانی شده و به صورت دوره ای به روز رسانی می شود، قابل جستجو می باشند. نتایج حاصل از این جستجو اطلاعات اولیه و مفیدی در خصوص گرایش مجلات معماری نسبت به موضوعات خاص، رتبه بندی آنها از نظر اعتباری و نیز محل چاپ آنها را به کاربر ارائه می دهد.
