بخشی از مقاله
چکیده :
روندهای جدید در استراتژی سازمانها، افزایش پیچیدگی پروژه ها و جهانی سازی، موجب ایجاد چالش های جدیدی پیش روی سازمان های پروژه محور شده است. یکی از مهمترین مشخصه های نهفته در این چالش ها را می توان عدم قطعیت دانست. به عبارتی اگر عدم قطعیت وجود نداشته باشد، تغییری نیز روی نخواهد داد. پروژه ها نیز به عنوان یکی از مهترین فرایندهای کسب وکار در معرض عدم قطعیت شدید ناشی از منابع مختلف هستند. به اعتقاد محققان، مدیریت سنتی ریسک پروژه برای مواجهه با این شرایط، کاستی های فراوانی دارد که منجر به پیدایش و ارائه مفهوم مدیریت عدم قطعیت شده است .در این مقاله ابتدا مفهوم عدم قطعیت و منابع آن در در پروژه ها از دیدگاههای مختلف مرور شده و سپس چرایی و چگونگی مدیریت آن در پروژه ها مطرح شده است.
مدیریت عدم قطعیت توسعه یافته مدیریت ریسک محسوب میشود که مزایای عمده آن را می توان نگاه متوازن به فرصتها و تهدیدات، توجه به عدم قطعیت به عنوان ریشه فرصت ها و تهدیدات، دیدگاه وسیع تر نسبت به پروژه با افزایش بعد زمانی و محیطی آن، رویکرد فرایندگرا در مقایسه با رویکرد محصولی در مدیریت ریسک سنتی، ایجاد چارچوب مناسب برای نگاه استراتژیک به پروژه، ایجاد ساختار مناسب برای ورود مفاهیمی مانند یادگیری، مدیریت دانش و مدیریت ارزش در فرایندهای مدیریت پروژه نام برد.این مقاله سه حوزه اختلافات و ابهام نظری را با توجه به نقش عدم قطعیت در ادبیات مدیریت استراتژیک را شناسایی می کند . خصوصا تفاوت بین عدم قطعیت در تولید و بازار ، عدم قطعیت و ریسک و نیز عدم قطعیت عینی و ادراکی را تبیین و توصیف می نماییم سپس ماهیت خاص هر اختلاف را توصیف و تاثیرآن را بر روی رشد شرکت در ایجاد ارزش و مراحل تخصیص تشریح و از طریق ارائه چندین شاهرا بالقوه برای ترکیب و گسترش این موضوع نتیجه گیری می نماییم .
کلید واژه : عدم قطعیت ادراکی ، عدم قطعیت عینی ، عدم قطعیت تولید ، عدم قطعیت بازار
-1مقدمه :
ناپایداری و عدم قطعیت یک جنبه و ویژگی کامل مدیریت استراتزیک و راهبردی از زمان اولین کارهای نایت - - 1921 بوده است . اما صرف نظر از توجه بیش از اندازه تجربی و نظری که چندین دهه گسترده شده است ، هنوز ابهامی اساسی در مورد مفهوم عدم قطعیت و نیز کاربرد آن در تحقیقات استراتژیک بر جای مانده است . حتی یک تعریف منسجم در مورد این واژه مبهم مانده است . مانند این عبارت که مطرح میکند " تقریبا همانند معانی و تعاریف زیادی که برای عدم قطعیت وجود دارد ، در رابطه با نحوه برخورد با این موضوع نیز رفتارهای زیادی وجود دارد " - آرگوت ، 1982 صفحه . - 420
به علاوه ، اغلب تحقیقات تجربی که شامل عدم قطعیت بوده اند در محاسبه تاثیرات، هم در سطح شرکت و هم در سطح صنعت دچار شکست شده اند - مک مولین و شپهرد ، . - 2006 علاوه براین پیچیدگی ، تاثیر استراتژیک عدم قطعیت ممکن است در طول زمان حتی درون یک شرکت مجزا نیز متفاوت باشد .به عنوان مثال ، آلوازر بارنی - - 2005 خاطر نشان نمودند که در حالیکه عدم قطعیت یک شرط لازم برای مراحل بنیادی کارآفرینی اولیه می باشد اما شاید یک شرط کافی برای ایجاد و تخصیص سودهای اقتصادی در مراحل شکل گیری بعدی این شرکت نباشد .عوامل دیگری نظیر مرحله رشد شرکت و روش های اکتشافی مدیریت ممکن است در این مورد نقش داشته باشند .
بنابراین اختلافات درونی اجرا و استفاده از پیشرفت عدم قطعیت ، فهم ما در مورد این که چگونه عدم قطعیت می تواند بر روی نتایج و تصمیمات استراتژیک شرکت ها تاثیر بگذارد را کند نموده است - گراندوری ، : 1984 مک مولن و شفرد ، . - 2006علی رغم نوشته های تجربی و نظری وسیعی که تاثیر عدم قطعیت را بر استراتژی مورد بررسی قرار می دهند ، سه منبع گسترده اختلاف ها وجود دارد . -1 اول اینکه در حالیکه هم عدم قطعیت بازار و هم عدم قطعیت تولید به طور معناداری بر روی فعالیتهای ایجاد ارزش - مفهوم سازی ، نوآوری ، تولید و تحویل تولید - و فعالیتهای تخصیص ارزش - گرفتن سود بازار - تاثیر می گذارد که اغلب به طور مجزا توسط نظریه موجود مورد اجرا قرار گرفته اند .
-2 دوم اینکه ، عدم قطعیت و ریسک دو مقوله ای هستند که به طور تنگاتنگی به هم مرتبط هستند اما مفاهیم متمایزی هستند که دارای تعابیر ضمنی متفاوتی برای ایجاد و خلق ارزش و تخصیص بوده و اغلب در تحقیقات استراتژی قابل معاوضه و تعویض پذیر بوده اند - آلوازر ، : 2007 نایت ، . - 1921این مسئله نه تنها برای استفاده از نظریه ناهماهنگ است بلکه بین ساختار عدم قطعیت و اندازه گیری آن نیز چنین است - داونی و اسلوکوم ، : 1975 داونی و دستیاران ، : 1977 طوسی و دستیاران ، . - 1973
-3 سوم اینکه عدم قطعیت عینی یعنی حالت واقعی عدم قطعیت و عدم قطعیت ادراکی یعنی عدم قطعیتی که از صافی لنزهای مدیریت عبور نموده است . هر دو مفهوم های مختلفی هستند که همچنین می توانند تعابیر ضمنی مختلفی برای عملکرد و رفتار شرکت داشته باشند ، اما تمایز بین این مفاهیم به میزان زیادی در تحقیق استراتژی وجود ندارد - بورویس ، - 1980 این مسئله منجربه ایجاد تفاوت هایی درتغییر توجه بر تمرکز مدیریت شده است . - اکاسیو ، . - 1997 سرانجام حوزه تحقیقات بر عدم قطعیت و ناپایداری و نیز بر قلمرو استراتژیک خاص اندکی نضیر مرحله تاسیس و برقراری شرکت - یا مداخله بازار - یا مرحله خطی ساختار و وظایف شرکت متمرکز شده است و تاکید نسبتا کمی بر این بوده است که چگونه ناپایداری ، تولید واقعی و تخصیص ارزش اقتصادی در عملکردهای استراتژیک خاص را آسان می سازد - آوارز ، . - 2007
یک چنین ناهماهنگی و عدم قطعیت و اختلافات نشان دهنده نیاز برای یک ترکیب ، ساخت و تولید که بر چندین جنبه از عدم قطعیت در متون استراتژیک مسلط است و آن را احاطه نموده است می باشد. بنابراین ، هدف این تحقیق توصیف و امتداد بحث عدم قطعیت به ویژه در متن ایجاد و خلق ارزش و مراحل تخصیص شرکت می باشد که که شامل هر دو مرحله، مرحله تاسیس و کارآفرینی و همچنین مرحله رشد شرکت را دنبال میکند .ما بر روی ماهیت چند بعدی عدم قطعیت تاکید می نمائیم که شامل :
-1 مکانیزم های منحصر به فردی است که شالوده عدم قطعیت بازار و عدم قطعیت تولید است .
-2 ارتباط بین عدم قطعیت ادراکی و عینی .
-3 تمایز بین عدم قطعیت و ریسک نمودن.
نظریاتی نظیر علم اقتصاد و ارزش و هزینه اجرای کار ، انتخاب های واقعی ، بازده و بازگشت های فزاینده و دیدگاه مبتنی بر منبع ، همچنین منابعی هستند تا بیشتر به آسان سازی فهم ما کمک کنند . این بررسی نشان خواهد داد نصمیمات استراتژیک جدی و اساسی اغلب بر ارزیابی ناپایداری بازار و تولید همچنین ریسک پذیری تحت شرایط عدم قطعیت تکیه می کند . این عوامل متمایز مکررا نیاز به ارزیابی ارتباط به جای استقلال دارد . نتایج بحث فراهم کننده مفاهیم ضمنی برای رشد تجربی و نظری عدم قطعیت در استراتژی می باشد .
-1-1 ناپایداری و عدم قطعیت در مدیریت استراتژیک در ادبیات و نوشته های مربوط به مدیریت ، تعاریف بسیاری راجع به ناپایداری و عدم قطعیت وجود داشته است . به طور کلی عدم قطعیت زمانی رخ می دهد که " نتوان احتمالات نتایج دیگر را با استدلال های پیشین و یا استنباط آماری تعیین کرد . " - کاشن ، . - 1982این تعریف هم با سایر تعاریف از دیگر محققان هم سو است که عدم قطعیت را به عنوان ناتوانی برای پیش بینی احتمال وقایع یا پیامدهای آینده تعریف میکنند . به عنوان مثال : - وانکان ، - 1972 ، - لاورنس و لوریچ - 1967 ، - میلیکن ، . - 1987صرف نظر از توافق بر تعریف گسترده و دامنه دار ، اختلافات بسیار زیادی در بین محققان و دانشمندان مدیریت بر سر این که چگونه به موضوع عدم قطعیت باید روی آورد وجود دارد .
برخی از محققان پیشنهاد می کنند که به علت دشواری فهم حالت حقیقی عدم قطعیت ، آن را باید به عنوان یک پدیده ادراکی مورد مطالعه قرار داد. - لاورنس و لوریچ - ، دونکن ، - 1972 ، - دونی و اسلوکوم ، - 1975 ، - دونی و دستیاران ، . - 1977 به عنوان مثال - لاورنس و لوریچ - 1967 استفاده از عدم قطعیت ادراکی فنی - محیطی - علمی ، بازاری و اقتصادی و فنی - را پیشنهاد می نمایند تا بر درجه هماهنگی بین ساختارهای سازمانی شرکت ها و استراتژی ها و محیط مربوط به آنها تسلط یابند . دونکان - 1972 - نشان می دهد که عدم قطعیت را می توان همراه دو بعد ساده - پیچیده - بر اساس سطح اطلاعات یا عدم اطلاعات - و دیگری بر اساس بعد ایستا - پویا - بر اساس درجه ندانستن نتیجه یک تصمیم خاص - اندازه گیری نمود .
دونکان - - 1972 دریافت که بعد ایستا - پویا یک شاخص بهتر برای عدم قطعیت هست و بعد پیچیده - پویا با بالاترین سطح عدم قطعیت مرتبط است .صرف نظر از مشابهت بین اندازه گیری و ساختار قطعیت و پایداری توسط لاورنس و لوریچ - 1967 - ، دونکان - - 1972 ، دونی و اسلوکوم - - 1975 ، و دونی و دتیاران - - 1977 هم پوشانی کمی را بین نتایج دونکان همچنین لاورنس و لوریچ یافتند . برخی از محققان در مورد استفاده از عدم قطعیت عینی به جای عدم قطعیت ادراکی بحث نموده اند - آلداگ و استوری ، - 1975 ، - سیندر و گلوک ، 1982 - ، - لتنکر ، . - 1976
زیرا عدم قطعیت عینی یک پیوند محکم تری با قطعیت ارزش شرکت ها و پیامدهای تخصیص بودجه آنها دارد . به ویژه ، بحث اصلی آنها که بر روی این واقعیت است که علی رغم مفهوم مشابه ، عدم قطعیت ادراکی و عدم قطعیت عینی دو ساختار متفاوت هستند - طوسی و دستیاران ، . - 1982 متعاقبا تفاوت بین چندین مقیاس عدم قطعیت ادراکی و جندین شاخص عدم قطعیت عینی را مورد بررسی قرار دادند و همچنین از نتایج کار طوسی و دستیاران حمایت نمود - . - 1973میلیکن بعدا یک چارچوب کاری جامع تری را پیشنهاد نمود که ساختار چند بعدی عدم قطعیت را به جای عدم قطعیت ادراکی و عینی در بر می گرفت . اونشان داد که عدم قطعیت را می توان به دسته های زیر طبقه بندی کرد :
-1 عدم قطعیت حالت - ناتوانی برای پیش بینی حالت محیط -
-2 عدم قطعیت اثر - ناتوانی برای پیش بینی اثر محیط -
-3 عدم قطعیت در پاسخ - ناتوانی برای پیش بینی پاسخ دهی به محیط - گرلوف و دستیارانش در بررسی خود دریافتند که ارتباط بینابین ساختاری بین عدم قطعیت ادراکی دونکان - - 1927 و عدم قطعیت حالتی میلیکن - - 1987 همچنین عدم قطعیت عینی دونکان - - 1927 و عدم قطعیت پاسخ دهی و اثر میلیکن - - 1987 یافتند . ساتکلیف و زاهیر - - 1988 عدم قطعیت را برطبق 3 بخش منبع یعنی عمده ، رقابتی و عرضه ای طبقه بندی نمودند . چنین طبقه بندی ، تبیین بهتری از ایجاد و تخصیص ارزش را میسر می سازد . ساتکلیف و زاهیر عدم قطعیت عمده را مطرح نمودند که جندین همپوشانی ادراکی با عدم قطعیت حالتی با میلیکن - - 1987 داشت که به توضیح و تبیین سطح ایجاد و خلق ارزش کمک می کند .
عدم قطعیت رقابتی وعمده ساتکلیف و زاهیر تخصیص ارزش شرکتها را از طریق تصمیمات یکپارچه عمودی شرکتها تبیین می نماید . محققان اخیرا طبقه بندی های پیشین که بر اساس طبقه بندی بالا بوده است را بهبود بخشیده اند .سارکار و دستیاران - 2001 - از پویایی محیطی برای غلبه و تسخیر عدم قطعیت استفاده نمودند و نقش های تعدیل کننده های سه منبع پویا را در رابطه با اجرا و پویایی پیوستگی مورد امتحان قرار دادن که شامل پویایی تکنولوژی ، پویایی بازاری
