بخشی از مقاله
چکیده
سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به»شهریار« - قرن 13و - 14ازبرجسته ترین شاعران غزل سرای معاصر و شیعه مذهب است
.شهریارعلاوه بر غزل ،اشعاری درسبک های گوناگون سروده ، درحوزه شعرآیینی ،غنایی ، عرفانی استادی بی نظیراست .عشق و محبت شهریار به مولای متقیان سبب شده است که اشعاری در مدح جمال علی - ع - بسراید و در غزل» مناجات«به اوج خود می رسد ، این غزل درخشانترین نمونه شعر هایی است که در مدح حضرت علی - ع - سروده ، ا ین مقاله تلاش می کند اشعاری دروصف جمال حضرت علی - ع - با مضمون عشق ودوستی وعرفان از دیدگاه شهریار بررسی کند . با توجه به بررسی های به عمل آمده ، پژوهشگر به نتایج ارزنده ومفید دست یافته که برآیند تحلیل پژوهشگر از نتایج به دست آمده در این مقاله بیان می شود.
مقدمه
قرآن کریم که کتاب هدایت و پاسخ گو به نیاز ها و خواسته های فطری انسان هاست به نیاز مهم بشر که نیاز به الگو است پاسخ گفته و پیامبران امامان معصوم را الگوی خوبی برای انسان ها معرفی کرده در تمام امور فردی ، اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ار آنها تاثیر پذیر باشند وسرمشق بگیرند.شاعران شیعی مذهب ، پاکترین و زلال ترین احساسات و عواطف خود را نسبت به چهارده معصوم را در قالب ابیاتی گیرا و دلاویز ریخته و گوهرهایی بی نطیر بر گنجینه ی شعر افزوده اند.
شهریار شاعر ایرانی از خطه ی سرسبز تبریز شیفته ی شخصیت بیکران علی - ع - شده و در مدح محاسن ایشان اشعاری در سبک های گوناگون سروده و همواره از قدرت سحرآمیز کلام بهره جسته است . علل شهرت اصلی شهریار به دلیل اشعار ناب آیینی وی مخصوصاغزل »مناجات « است.
آیت االله العظمی مرعشی نجفی می فرمایند : » شبی توسل پیدا کردم تا یکی از اولیای خدا را در خواب ببینم ، آن شب در عالم خواب دیدم که در زاویه ی مسجد کوفه نشسته ام و وجود مبارک مولا امیر المومنین - ع - با جمعی حضور دارند و حضرت فرمودند : »شعرای اهل بیت ما را بیاورید « .دیدم چند تن از شعرای عرب را آوردند . فرمودند:»شهریار ما کجاست؟« شهریار آمد. حضرت خطاب به او فرمودند »:شعرت را بخوان.« وشهریار این شعر را خواند
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را // که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را
با توجه به خواب حضرت آیت االله العظمی مرعشی نجفی می توان گفت که غزل »مناجات« به تایید حضرت علی - ع - رسیده است.
شهرت شهریار تقریبا بی سابقه است ، تمام کشور های فارسی زبان و ترک زبان هرجا که یک قطعه از اثر او رفته باشد هنر او را میستایند. منطومه ی »حیدر بابا یه سلام« نه تنها تا کوره ده های آذربایجان بلکه به ترکیه و قفقاز هم رفته است ودر ترکیه و جمهوری آذربایجان چند بار چاپ شده است .
این مقاله با عنوان عشق شهریاربه حضرت علی - ع - در شعر استاد شهریار گامی در جهت توصیف آثار بی همتای این شاعر گرانقدر است و در پی آن است که به چه سبب شهریار به حضرت علی - ع - عشق و علاقه داشته ودرشعرش توصیف کرده؟ شعر شهریار چه تاثیر در جامعه ی بشری دارد ؟ آیا شهریار از آثار خود تاثیر پذیرفته و زندگی علی - ع - را سرمشق والگوی خود قرار داده است ؟
.1-2 خداشناسی و علی - ع -
دل اگر خدا شناسی همه در رخ علی بین // به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند // چو علی گرفته باشد سرچشمه ی بقا را
در این شعر سیمای حضرت علی - ع - در هاله ای از پرتو الوهیت جلوه گر می شود. شهریار علی - ع - پژواک حضرت حق می داند . علی - ع - از دیدگاه او به آینه ای می ماند که برای شناخت خدا باید در او نگریست .
در این بیت :
»مگر ای سحاب رحمت تو بیاری ارنه دوزخ // به شرار قهر سوزد همه جان ما سوا را« - همان - .
علی - ع - همچون ابر رحمتی روز جزا عطشی وسیع را به شفاعت می آید وگرنه همه در آتش قهر الهی می سوزند.طبع شاعر در برابر سیمای الهی علی - ع - می ماند و متحیٌر می شود و نمی داند که او را چه بنامد که بلند ترین مقام خداشناسی بشر دست یافته و در راه نشر دین اسلام خدمات بی نظیر داشته . فضایل وصفات مولای متقیان علی بن ابی طالب به قدری گسترده است که بشر دربازگو کردن آن عاجز مانده وهمین سبب شده تاشهریارهمانندتمامی شعرای نامدار ایرانی شیفته وحیران راز گشایی عالم هستی شده وبسراید .
نه خدا توانمش خواند، نه بشر توانمش گفت // متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را
این حیرت در مثنوی »شب وعلی « نیز اتفاق می افتد .
»در جهانی همه شور و همه شر // ها علیٌ بشرٌ کیفَ بشر.«
.2-2 سخاوت علی - ع -
استاد شهریار در وصف سخاوت علی - ع - درباره ی بخشیدن انگشتر خود به فقیری چنین گفته است :
برو ای گدای مسکین در خانه ی علی زن // که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
در آیه ی 55 سوره المائده می فرماید: »انما ولیکم االله و رسوله والذین ءامنوا الذین یقیمون الصلوه و یوتون الزکوه و هم راکعون .« - قرآن ، مائده . - 55: ولی امر و یاور شما تنها خدا و رسول و آن مومنانی هستند که نماز به پا داشته و به فقیران در حال رکوع زکات می دهند.
شاعرملی ایران برای ستایش اراده وقدرت پرورد گاردریکی از شعر هایش این چنین می سراید . برو حاجت که داری از خدا خواه که مطلب زیر یک کاف است ونون که درآیه 82 سوره یاسین می فرماید: »انما امره اذا اراده شیا ان یقول له کن فیکون.«یکی از ویژگی خلاقیت ادبی شهریار شعورمذهبی وشعرآیینی اوست که در آفرینش شعری شاعرسایه انداخته وحکایت از دلبستگی عمیق وی به این عشق عارفانه وشعور مذهبی دارد.
.3-2 عطف و عطوفت علی - ع -
حضرت علی - ع - در اواخر عمر مبارکش از پسر بزرگ خود حضرت امام حسن - ع - می خواهد که قاتلش عبدالرحمن ابن ملجم به آیین اسارت رفتار کند و به او شیر ونان دهد .
به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من // چو اسیر توست به اسیر کن مدارا
.4-2 لیله المبیت
علی - ع - در سخت ترین شرایط به یاری پیامبر - ص - می شتابد او شب هجرت پیامبر - ص - از مکِّه به مدینه برای فریفتن دشمنان در رخت خواب آن حضرت خوابید .
عشق بازی که هم آغوش خطر // خفت در خوابگه پیامبر
دراین لحظات ایمان برنده می شود و علی - ع - موجبات فخر خداوند در برابر فرشتگان مقربش را فراهم می آورد.
.5-2 مسکین و تهیدست
شیرزادان علی شام ندارند امشب // تا یتیم این همه بی شام نخسبد به گلیم
شام خود کسی نتواندبه فقیران دادن // زهی آن مکتب اسلام که دینش تعلیم
