بخشی از مقاله
چکیده
سرقت خشن همواره یکی از دغدغه های اصلی هر جوامعی بوده است به نوعی که تاثیر این جرایم نه تنها احساس امنیت را در هر جامعه ای رو به افول می برد بلکه خود موجب افزایش خشونت و افزایش مجازات های خشن می شود همچنین سرقت خشن نه تنها مال افراد را سیبل قرار می دهد بلکه آرامش و امنیت روانی افراد جامعه را مخدوش می کند از این رو در این پژوهش به دنبال یافتن علل وعوامل دلایل سرقت های خشن در شهر شیراز هستیم این تحقیق کمی و به روش علی و مقایسه ای است جامعه آماری این پژوهش کلیه محکومین به سرقت های به عنف محبوس در زندان عادل آباد شیراز هستند.
نمونه مورد مطالعه متشکل از 100 نفر می باشد که 50 نفر از این تعداد، سارقین به عنف، 50 نفر سارقین معمولی - بدون خشونت - به عنوان گروه کنترل می باشند. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته می باشد همچنین از نظر اساتید و وکلا و قضات در بیان چرایی سرقت خشن بهره خواهیم برد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین ارتکاب سرقت های خشن و از هم گسیختگی خانواده، محیط مستعد جرم، تجربه خشونت و تحقیر در دوران کودکی و نیاز به جلب توجه رابطه مثبت وجود دارد و بین ارتکاب سرقت های خشن و اعتقادات مذهبی رابطه معکوس وجود دارد و رابطه ای بین وضعیت اقتصادی و ارتکاب سرقت های خشن وجود ندارد.
مقدمه
پدیده سرقت و جرم در هر جامعه ای از دیدگاه های گوناگون قابل مطالعه است و تردیدی نیست که خواستگاه علل بسیاری از وقایع و رخدادهایی که در مناطقی مانند شهر شیراز رخ می دهد ناشی از وجود خرده فرهنگ هایی است که هم عرض و هم سو با فرهنگ سالم رشد و توسعه نیافته است بلکه تحت تاثیر دیدگاه های آسیب زننده که در زیر پوست شهر رشد کرده است گسترش پیدا کرده است[1]واز این میان می توان به جرأت گفت، ترس از بزه دیده واقع شدن بیشترین تهدید را به همراه دارد.
کشور های پیشرفته تلاش زیادی برای کنترل این تهدیدات کرده اند و گر چه توانسته اند بسیاری از تهدیدات طبیعی را کنترل کنندولی مشکلاتِ کنترل تهدیدات انسانی در این کشور ها همچنان رو به افزایش است.[2]بیشترین جرایمی که باعث به وجود آوردن این احساس در جامعه می شود جرایمی هستند که همراه خشونت اتفاق می افتند جرایمی از قبیل سرقت و تجاوز و قتل بیشترین دلهره و ترس را در زندگی افراد ایجاد می کنند.
همچنین لازم است که به این نکته اشاره شود که امنیت خود دارای دو بعد است بعد عینی و بعد ذهنی؛ بعد عینی به معنای محافظت در مقابل خطر عینی است و بعد ذهنی به معنای احساس نا امنی است و از این میان باید گفته شود که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان احساس ناامنی که سرقت های خشن نقش زیادی در آن دارند از خود نا امنی خسارت بیشتری به جامعه وارد می کند
با توجه به این که این احساس در کلان شهر ها بیش از سایر شهرهاست شهر شیراز را به عنوان نمونه مطالعه قرار دادیم؛ شهر شیراز با توجه به این که جمعیت نا همگن قابل توجه ای از خرده فرهنگ های قومی و ساکنین غیر بومی و اقشار و طبقات مختلفی را به خود اختصاص داده است . همچنین قدمت تاریخی و مرکزیت منطقه ای و وسعت جغرافیایی میزان بالای مهرجر پذیری همسایگی با استان های جنوبی و شرقی موجب شده است که این شهر به محلی مناسب برای انواع جرایم تبدیل شود.
با توجه به این که در کشورهای در حال توسعه اکنون صدر نوینی از تبهکاری در حال توسعه می باشد که در شهرها گسترش پیدا کرده است . این بزهکاری مربوط به امر شهر نشینی شده است در واقع شهر نشینی خود به نوعی موجب افزایش بزهکاری در کشورهای مختلف شده است که خود این امر مربوط به آغاز صنعتی شدن این کشورهاست این بزهکاری نوعاً به شکل جرایم سود بخش و مجموعه ای از سرقت های خشن است[3] سرقت و به خصوص سرقت های خشن انگیزه افراد جامعه را برای تلاش و کسب دارایی و ثروت تضعیف می کندوتسهیل کننده هرج و مرج در مناسبات و روابط اجتماعی است و به دنبال آن در بنیادهای نظم عمومی و اجتماعی تزلزل به وجود می آورد
از نظر آماری، ضرورت بررسی جرم سرقت و اشکال آن در تمام کشورها کاملاً روشن است، برای مثال در انگلستان، مجازات تعیین شده برای این جرم در پرونده های مطروحه در محاکم، از هر جرم دیگری ، غیر از قتل عمد و تجاوز جنسی بیشتر است. تعداد ثبت شده سرقت مقرون به آزار ارتکاب یافته در انگلستان در سال1997عبارت است از 63000 فقره بوده، که در سال 2001 به 121000 فقره افزایش یافته است.
گزارش های ثبت شده در دفتر تحقیقات فدرال آمریکا هم6 موید این مطلب است این سازمان سالانه 400000 گزارش سرقت های همراه با تهدید و آزار دارد.
در همین راستا پژوهشی با جامعه آماری 30238 نفر از مسئولین و مردم عادی، توسط معاونت اجتماعی نیروی انتظامی انجام شد ونتایج این پژوهش نشان داد : اولویت اول این افراد برای به خطر افتادن احساس امنیتشان در تهران، سرقت بود در واقع ترس از سرقت در تهران بیشترین احساس نا امنی را برای این افراد ایجاد می کند.
با توجه به مسایل پیش گفته ضرورت تحقیق در مورد چنین جرایمی تحقیقات بیشتری را دراین زمینه ایجاب می کند. در این پژوهش هدف نشان دادن وزن علل و عوامل فردی و اجتماعی سرقت های مقرون به تهدید و آزار که در عرف به زورگیری معروف هستند، می باشد این کسب دانش به منظور زمینه سازی علمی برای انجام مطالعات پیش گیرانه، و تقنین نظام واکنشی کارامد می باشد. بی گمان تشخیص همیشه مقدم بر درمان است و بدون شناسایی کامل این پدیده، امکان پیش گیری ازآن وجود ندارد.
در ارتباط با موضوع حاضر، مقاله ای که مشخصاً به سرقت های مقرون به تهدید و آزار در شهر شیراز بپردازد یافت نشد اما در برخی از شهرستان ها تحقیقاتی در همین حوزه انجام شده است که به چند نمونه از آن ها اشاره می شود همچنین پژوهش هایی در ارتباط با سرقت به طور کلی در تهران و سایر شهرستان ها شده است که به دلیل مشابهت با بحث حاضر به چند نمونه از آن ها اشاره خواهد شد.× همچنین تحقیقات خارجی متعددی در ارتباط با سرقت های خشن شده است؛ سورگ در تحقیقی بر تاثیر دما بر سرقت های خشن که درسال 2011 انجام شده است به این نتیجه رسید که میزان سرقت های خشن با دمای هوا در ارتباط است و با بیشتر شدن درجه هوا احتمال سرقت های خشن بیشتر می شود و البته در طبقات پایین جامعه با پایین آمدن دما میزان سرقت های خشن افزایش می یابد
این نتیجه گیری با تحقیقات سابق او در تاثیر دمای هوا بر جرایم بر علیه اموال و مالکیت مطابقت داشت اما نتایج تحقیقاتی که او در جرایم حملات وتهدید های خشن کرده بود عکس این نتیجه را داشت در واقع در تحقیقات او در طبقات بالای جامعه تاثیرات دما بیشتر مشخص است. در تایید مدل او سرقت از مکان های تجاری و ایستگاه های مترو با افزایش دما بیشتر می شد. - - 1 در تحقیق دیگری که اسنودن در سال 2015 با عنوان الکل، آشفتگی اجتماعی و سرقت انجام شد به تاثیرات نتایج الکل و محله اشاره شده است نتایج او نشان می داد که استفاده از الکل در جوامع با آنومی بالا منجر به رفتارهای نا به هنجار می شد در واقع گسترش تخریب الکل منوط به ایجاد بستر که همان آشفتگی های جامعه است می باشد. و در جوامع با آنومی بالا میزان استفاده الکل به طرز قابل توجه ای موجب افزایش سرقت های خشن می شود.
برانکو در تحقیقی که در سال 2015 انجام داد به این نتیجه رسید که مهاجران غیر قانونی میزان سرقت های خشن را بیشتر می کنند در واقع به نظر او مهاجران غیر قانونی از نظر او » دستگاه خودپرداز سیار3«هستند به دلیل این که مهاجران غیر قانونی نمی توانند از بانک استفاده کنند مجبورند که وجه نقد خود را همیشه به همراه داشته باشند و از طرفی به دلیل این که احتمال دستگیری هست از گزارش جرم پرهیز می کنند از این رو به نظر میرسد که ترتیبی اتخاذ شود که مرتکبین سرقت های خشن نتوانند از شرایط مهاجران غیر قانونی سواستفاده کنند.
در تحقیقی دیگر که به نحوه سرقت توجه می کرد و تاثیرات محله بر نحوه سرقت را مورد بررسی قرار می داد به این نتایج رسیدند که محله های نابسامان - که توسط درصد افراد فقیر و درصد سرپرستی زنان خانه دار و درصد کمک های مردمی به آن مناطق و درصد بیکاری سنجیده میشد - احتمال سرقت بوسیله اسلحه گرم افزایش می یابد در حالی که محله ها تاثیر چندانی بر امکان سرقت به همراه سلاح سرد نداشتند در واقع اگر از یک پژوهش دو متغیره بهره بگیریم می توانیم بگوییم که محله ضعیف احتمال سرقت، همراه با اسلحه را بالا می برد ولی تاثیر چندانی بر میزان استفاده از سلاح سرد در سرقت نداشت. اما در مطالعاتی که چند متغیره بود، محله به تنهایی نمی توانست بیان کننده تفاوت این دو گروه - سرقت همراه با اسلحه گرم و سرد - باشد
