بخشی از مقاله
چکیده
گیاه بومادران، به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی گوناگون، از جمله گیاهان دارویی است که در طب سنتی و طب مدرن استفادههای گوناگونی برای آن ذکر شده است. بومادران گیاهی است علفی، خودرو و ریزوم دار که دارای ساقهای مستقیم به ارتفاع یک متر است. بخشهای مورد استفادهی گیاه، سرشاخههای گلدار آن است که طعم تلخ و بوی قوی دارد.
بومادران در طول رویش به شرایط اقلیمی خاصی نیاز ندارد و تقریبا در هر اقلیمی رویش میکند. از جمله موارد استفادهی کلینیکی این گیاه میتوان به مواردی مانند توقف رشد و تخریب سلولهای سرطانی و ضد التهابی، اثر ضد دیابت و ... اشاره نمود. بومادران دارای اثر ضد تشنج بوده و دم کردهی آن در درمان سوء هاضمه همراه با نفخ و زخم معده مؤثر میباشد. بومادران از جمله گیاهانی است که به واسطه-ی مهار آنزیمی بنام سیکلواکسیژناز، اثرات ضد التهابی آن به اثبات رسیده است که این خود دلیلی برای بررسی اثرات ضد درد آن است.
مقدمه
بومادران گیاهی است علفی، خودرو و ریزوم دار که دارای ساقهای مستقیم به ارتفاع یک متر است. بخشهای مورد استفادهی گیاه، سرشاخههای گلدار آن است که طعم تلخ و بوی قوی دارد این گیاه بومی اروپا و آسیا است و تا ارتفاع 2500 متری رشد میکند. بومادران در طول رویش به شرایط اقلیمی خاصی نیاز ندارد و تقریبا در هر اقلیمی رویش میکند. گیاهی است روز بلند که مناسبترین دما برای رشد و گلدهی آن 18-26 درجه سانتی گراد است. بنابراین در مناطق گرم و آفتابی بهتر رشد کرده و گلهای بیشتری تولید میکند. خاکهای سبک و شنی برای کشت این گیاه مناسب است.
فیتوشیمی بومادران
مهمترین ترکیبات آن روغن فرار، ترکیبات پلی فنلی، انواع فلاونوییدها، سسکویترین، لاکتون، بتایین، ترکیبات استیلن، رزین، تانن، آشیلین، فسفات، نیترات، نمکهای پتاسیم و اسیدهای آلی است. بیش از صد ترکیب بیولوژیکی فعال در این گیاه شناسایی شده است
از جمله موارد استفادهی کلینیکی این گیاه میتوان به مواردی مانند توقف رشد و تخریب سلولهای سرطانی، اثر ضد درد و ضد التهابی، اثر ضد دیابت و ... اشاره نمود 12 - ،10 و . - 13 بومادران دارای اثر ضد تشنج بوده و دم کردهی آن در درمان سوء هاضمه همراه با نفخ و زخم معده مؤثر میباشد
برخی از جنبههای دارویی
در قرون اوّلیه از بومادران برای بند آوردن خون و علاج زخمهایی که با خونریزی همراه بوده، استفاده میکردند. مردم برخی از کشورها، از پیکر رویشی پخته شدهی این گیاه برای درمان کبودی ناشی از ضربه در اطراف چشم استفاده میکردند
دم کرده سرشاخه های گلدار آن، در رفع گاستریتهای حادّ و مزمن، رفع نفخ و ترش کردن، اثر نافذ دارد. همچنین استفاده از دم کردهی بومادران، سبب کاهش فشار خون شده و برای نارسایی های کیسه صفرا استفاده میشود. در ازدیاد ادرار و رفع سنگ کلیه نیز مؤثّر است. هب علاوه باد شکن و تب بُر نیز میباشد
اسانس آن خاصیت ضد باکتری و ضد تورم دارد. از این اسانس در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی در تهیه کِرمها و پمادهای محافظ پوست و داروهای ضد تورم استفاده میشود
بومادران به علّت دارا بودن تانن و مواد تلخ عطری، روی سلسلهی اعصاب و قلب نیز اثر میگذارد و در مواردی مانند خستگی عمومی، ضعف قلب، ورم ماهیچههای دل، بیماریهای عصبی مانند ضعف اعصاب، هیستری، صرع و قلنجهای تشنج آور، نتایج مفیدی میدهد. شیرهی تازهی این گیاه در آنژین، احساس گرفتگی ناگهانی و خواب رفتگی سودمند است
همچنین بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات، بند آوردن خون و رفع اخلاط خونی، بواسیرهای خونی و اسهال ساده، اثر معالج دارد
این گیاه به طور خاصی تب بُر است. ضماد آن جهت درد سینه مفید است. بخور و جوشاندهی آن برای درمان زکام مفید است. پس در زمان سرماخوردگی استفاده از آن توضیه میشود
ادرار را زیاد کرده، در نتیجه برای سنگهای کلیه مفید است
باد شکن است
ماساژ دادن محل درد با روغن بومادران یا گذاشتن سوختهی آن بر روی محل زخم، موجب تسکین درد و جلوگیری از خونریزی میشود
در قدیم ضماد بومادران یعنی برگهای تازهی آن را که با روغن ترمس - باقلای مصری - مخلوط بوده، روی محل کچلی یا روی صورت مردان جوان برای رویش مو قرار میدادند
جوشانده سرشاخه گلدار آن برای رفع دردهای قاعدگی مفید است
ضماد بومادران برای درد سینه و انواع سردرد استفاده میشود
اثر پیشگیریکنندهی عصاره آبی-الکلی بومادران بر زخم معده
