بخشی از مقاله
چکیده
عناد و ریزش در انقلاب، از صدر اسلام، تاکنون، پیشینه دارد. در دوران پیامبر اسلام و در عصر ولایت معصومین ازجمله خلافت حضرت علی ، اصطلاحاتی نظیر »کفر«، »ارتداد«، »نفاق«، جنگ با کفار و مسلمان نماها از قبیل مارقین، قاسطین و ناکثین و غیره، تصویر روشنی از این مقوله ارائه میکند. شناخت علل این امر در شکل گیری و بقای انقلابهای اسلامی، نقش بسزایی دارد. لذا باید پرسید که چرا برخی با اصل انقلاب از اول، دشمنی دارند و علت ریزش در انقلاب چیست؟
پژوهش حاضر، به روش اسنادی - کتابخانهای - از نگاه آموزههای اسلامی، به پرسش های مذکور پاسخ میدهد. یافتهها نشان داد که در متون اسلامی، ضمن اذعان به وجود معاندین اولیه و ریزشها در انقلاب، دلایل آن نیز تبیین شده است . مهمترین علل عناد با انقلاب عبارتاند از: کفر، استکبار، اتراف و اشراف و... . برجستهترین علل ریزش را میتوان در سه بخش به دست آورد.
الف -عوامل فردی - خود - : جویای قدرت، ثروت، شهوت، جهل و بی بصیرتی و... .
ب- محیط غیرانقلابی: شامل محیط جغرافیایی و محیط اجتماعی - خانواده، دوستان، محل تحصیل و محل کار و... - .
ج- وراثت غیرانقلابی - اجداد و نیاکان - . در این مقاله موارد یادشده، از نگاه آموزههای اسلامی، تبیین شده است.
مقدمه
عناد و ریزش در انقلاب، از صدر اسلام تاکنون مسبوق به سابقه است. افراد، آنگاه که منافع خود را در تضاد با انقلاب میدیدند یا در فضای نامساعد قرار میگرفتند، به مقابله با انقلاب، پرداختهاند. ظهور اسلام، انقلابی عظیم در تاریخ بشر بشمار میرود. در قرآن و روایات، »ایمان« و کفر، ایمان و نفاق، بهعنوان مهمترین گزارههای این انقلاباند که در مقابل هم قرارگرفتهاند. در هر عصری، شناخت علل عناد و ریزش در انقلاب و ویژگیهای معاندین و مرتدین از انقلاب، ضروری مینماید؛ زیرا شناخت علل این امر در شکل گیری و بقای انقلاب های اسلامی، نقش بسزایی دارد چرا که در طول تاریخ، دشمنان، در لفافه اسلام وایمان - نفاق - ، کلید قدرتهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی را به دست گرفته ضربههای جبرانناپذیری به اسلام و مسلمین وارد کردهاند. بهعنوان نمونه، یهودیان مسلمان نمایی چون »تمیم داری « و »کعب الاحبار«، در زمان خلفا، شریان فرهنگی جهان اسلام را به دست گرفته به تحریف اسلام و جعل حدیث پرداختند!
یکی از چالشهای سیاسی- اجتماعی در تاریخ اسلام مقوله » عناد و ریزش در انقلاب« بوده است. این مقوله، همواره مشکلات فراوانی را به این آیین نبوی و پیروانش، تحمیل میکند. در دوران پیامبر اسلام و درعصر ولایت معصومین ازجمله خلافت حضرت علی ، اصطلاحاتی نظیر »کفر«، »ارتداد«، »نفاق«، جنگ با کفار و مسلمان نماها از قبیل مارقین، قاسطین و ناکثین - طایی،1421 ق. ج 4 ص - 232، تصویر روشنی از این جریان ارائه میکند.
مصادیقِ معاندین و مرتدین از انقلاب اسلامی ایران بیشمار است. هدف این مقاله ارائه دور نمایی کلی از علل این پدیده بوده لذا بنا به مصالحی، از ذکر مصادیق جزئی، پرهیز میگردد.
اما دانستن این مطلب ضروری است که چرا برخی از آغاز انقلاب تا آخر با آن دشمنی میکنند؟ و چرا برخیها از انقلاب رویگردان میشوند؟ در این مقاله ضمن اشاره به شاخصهای انقلابی بودن و پیشینه این موضوع، به سؤال مذکور بهتفصیل پاسخ دادهایم.
.1 مفهوم شناسی انقلاب، عناد و ریزش
.1-1 انقلاب
»انقلاب«، از ریشه »قلب«، مشتق شده است. قلب به معنی برگرداندن انسان، از راه و روش و اندیشهاش به راهی و اندیشهای دیگر بکار میرود
کلمه »انقلاب«، در قرآن به معنی برگشتن، بکار رفته است - سوره عنکبوت، آیه 21؛ آلعمران، آیه 144؛ اعراف، آیه . - 125 گرچه در علوم سیاسی و علوم اجتماعی تعریف واحدی از واژه انقلاب یافت نمیشود - هادیان،1391، ص - 205، ولی ایجاد تغییر و تحول و برگشت به اصول موردنظر، وجه مشترک بین همه تعاریف است.
امروز در کشور ایران، به کسی انقلابی میگویند که به آرمانهای »انقلاب اسلامی ایران« که در سال 1357 به رهبری حضرت امام خمینی پیروز شده، پایبند باشد. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ایران حضرت آیتااللهالعظمی خامنهای-حفظه االله- در 14 خرداد 1395، شاخصهایی را بری افراد انقلابی مشخص نمودهاند. ایشان برای انقلابی بودن پنج شاخص برمیشمارند که هر یک از این شاخصها خود به محورهایی تقسیم میشود ازجمله پایبندی به مبانی و ارزشهای اساسی انقلاب، هدفگیری آرمانهای انقلاب و همت بلند برای رسیدن به آنها، پایبندی به استقلال همهجانبه کشور،حسّاسیّت در برابر دشمن، داشتن تقوای دینی و سیاسی.
مقدم فر - 1394 - نیز طی مقالهای ده شاخص برای انقلابی بودن میشمارد ازجمله: التزام به اسلام، مرزبندی پررنگ در برابر دشمن، بصیرت دینی و سیاسی، تقوای فردی و جمعی، پایبندی به مکتب امام و شناخت درست اصول و شاخص های مکتب، ولایتمداری و تبعیت خردمندانه از ولی فقیه، پاسداری مؤمنانه و غیورانه از اصل ولایتفقیه، مردمگرایی و اعتقاد واقعی به نظر و رأی مردم، عدالتخواهی و مبارزه با ظلم و فساد، دفاع از محرومان و مستضعفان در تمامی نقاط عالم.
قرآن کریم، ویژگی کلی انسانهای تربیتیافته و مؤمن - انقلابی - را با کلمه »الصالحات« - بقره، آیه . - 277 به معنی انجام کارهای شایسته و همچنین با واژه »المحسنین« - مائده، . - 93 یعنی نیکوکاران و نظایر آنها بیان نموده درعین حال برخی مصادیق آن را نیز ارائه مینماید
از قبیل انجام امربهمعروف و نهی از منکر، شتاب در کارهای نیک، راستگویی، وفای به عهد، انفاق در توانگری و تنگدستی، فروبردن خشم خود، گذشت از خطای مردم، تسلیم در برابر خدا، تهجد و شب زنده داری، خوف از قیامت، استغفار، سجده طولانی، پرداخت
