بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق شناخت »بزهکاری در جوانان و نوجوانان« و برسی علل به وجود آمدن آن و راه های پیشگیری از این آسیب اجتماعی است که به روش »توصیفی تحلیلی« تهیه گردیده است . مطالعات نشان می دهد که مهم ترین عامل در ارتباط با بزهکاری نقش پر رنگ - خانواده - می باشد و همین خانواده می تواند نقش تعیین کننده ای در سرنوشت جوانان و نوجوانان داشته باشد. عوامل اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی و طبیعی به ترتیب بعد از خانواده از مهمترین عامل مرتبط با بزهکاری هستند.
-1 مقدمه
در ابتدای بحث باید مشخص شود که بزهکاری به چه کارهایی می گویند و علت به وجود آمدن چنین کارهایی که توسط افراد به اصطلاح »بزهکار« صورت می گیرد چیست؟
اصطلاح بزهکاری زیر مجموعه ی مقوله ی بزرگتری به نام »آسیب های اجتماعی« است ، حال آسیب های اجتماعی را چگونه تعریف می کنند؟ اگر در جامعه ای هنجارها و ارزش های پذیرفته شده توسط اعضای جامعه، توسط بعضی از افراد رعایت نشود، کجروی اجتماعی پدید می آید و رفتار ها آسیب می بینند؛ یعنی آسیب زمانی به وجود می آید که از هنجار های مقبول اجتماعی تخلف صورت پذیرد. عدم پایبندی به هنجار های اجتماعی موجب پیدایش آسیب اجتماعی می شود و در نهایت ممکن است به »بزهکاری« ختم شود.
امروز مسئله بزهکاری نوجوانان و جوانان بصورت یکی از حادترین مسائل اجتماعی جوامع مختلف در آمده است. بسیاری از افرادی که همواره مرتکب جرائم گوناگون می شوند ، همان کودکان بزهکار دیروز هستند . حال بزهکاری را چنین تعریف می کنیم: - بزهکاری عبارت است از جرائم کم اهمیت و چون اطفال معمولا مرتکب این نوع جرائم می شوند، استفاده از واژه بزهکاری بهتراز استفاده از واژه مجرمیت است. - با یک تعریف ساده می توان گفت ، طفل بزهکار فردی است که قبل از رسیدن به سن هیجده سالگی ، مرتکب جرمی شود. -
پیدایش جوامع و ارتکاب جرم در آغاز با یکدیگر همراه بودهاند، زیرا از روزی که افراد دور هم جمع شده و تشکیل جامعه دادهاند جرم نیز با آنان همراه شده و گسترش یافته است.
سازمان یا هر جامعه ای از اعضای خود انتظار دارد که از ارزش ها و هنجارهای خود تبعیت کنند. اما طبیعی است که همواره افرادی در جامعه یافت می شوند که از پاره ای از این هنجارها و ارزش ها تبعیت نمی کنند. افرادی که همساز و هماهنگ با ارزش ها و هنجارهای جامعه و یا سازمانی باشند، »همنوا« و یا »سازگار« و اشخاصی که برخلاف هنجارهای اجتماعی رفتار کنند و بدان ها پای بند نباشند، افرادی »ناهمنوا« »ناسازگار« می باشند. در واقع، کسانی که رفتار انحرافی و نابهنجاری آنان دائمی باشد و زودگذر و گذرا نباشد، کجرو یا منحرف و یا کجروی اجتماعینامیده می شوند. این گونه رفتارها را انحراف اجتماعی یا Social Deviance گویند
هنجار ها و ارزش ها بر اساس ملاک های مشخصی مانند: ملاک دینی، ملاک آماری، ملاک فردی، ملاک اجتماعی و... تعیین می شوند.
-2 بیان مسئله و اهمیت موضوع
رسوخ بزهکاری در میان نوجوانان و جوانان که سازندگان اجتماع فردا هستند و ریشه دار شدن آن موجب بیم و نگرانی بیشتری شده است. اهمیت دادن به مسئله ی بزهکاری به قدری مهم است که همه ی کشورهای جهان به آن توجهی خاص دارند .آمارهای منتشر شده حاکی از آن است که با وجود بهبود وضع زندگی از نظر معیشتی و خدمات بهداشتی در جهان میزان جرایم ارتکابی جوانان با سرعت بیشتری رو به افزایش است و در هر جامعه ای نیز نوع آن با جامعه دیگر فرق دارد.بزهکاری در اجتماع ابتدا دامن گیر گروه سنی نوجوانان و جوانان می شود
.گروه های سنی مذکور به موجب آمار منتشر شده از طرف مقامات ذیصلاح بیشترین مرتکبین بزه های اجتماعی را تشکیل می دهند
بزهکاری نوجوانان و جوانان کشور ما اغلب ویژگی های عمومی دارد .مانند اصلاح ناپذیر بودن، ترک مدرسه، یا غفلت و سهل انگاری در انجام امور محوله، همچنین مشکل است که نظریه ی جامع و کاملی در رابطه با علل انجام خیانت های گوناگون توسط بزرگسالان - از قبیل قتل، قمار، سرقت مسلحانه و اختلاس - ارایه شود .
با توجه به مطالب فوق باید به این پرسش پاسخ داده شود که چه عاملی موجب سوق دادن جوانان و نوجوانان به سمت بزهکاری می گردد؟ و راه های پیشگیری و مقابله با آن چیست؟ و چه راهکارهای عملی می توان ارائه داد تا از این انحراف اجتماعی کاسته شود؟
به دلیل اهمیت پیشگیری از پدید آمدن بزهکاری و برتری آن نسبت به مقابله با آن بنده سعی کرده ام تا در وهله اول به این پرسش پاسخ دهم که چرا این مشکل به وجود می آید؟ چه پیامد هایی دارد و راه های مقابله با آن چیست؟
-3 پیشینه تحقیق
بزهکاری نوجوانان نخستین بار در انگلستان و در قرن - نوزدهم سال - 1815 میلادی مطرح شد در آن زمانجرائم کودکان و نوجوانان افزایش یافته بود ، از آن پس واژه ی بزهکاری اطفال در تمام کشورها متداول گردید . درآمریکا لایحه ی مربوط به تاسیس دادگاه اطفالدر سال 1891 در شیکاگو به مجلس قانونگذاری ایلینویز تقدیم شد. این لایحه در سال 1899به تصویب رسید و به صورت قانون در آمد.
همزمان با تصویب این قانون دادگاه های اطفال در ونور تشکیل گردید و این اولین دادگاهی بود که رسما شروع به کار کرد . در کشور ما تا قبل از تشکیل دادگاه های اطفال - مصوب ، - 1338 مرجع قضایی واحد و صلاحیت داری برای رسیدگی به بزهکاری اطفال پیش بینی نشده بود . با تصویب این قانون دادگاه ویژه اطفال تشکیل شد. - اداره کل زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی خراسان جنوبی - .
ازنظر تاریخی بنظر می رسد که اقدامات مقابله ای با بزهکاری اطفال و نوجوانان و در عین حال ریشه یابی آن خیلی دیر انجام شده واین موضوع از جمله مسائلی است که نهایتا به یک یا دو قرن پیش باز می گردد.
-4 روش تحقیق
روشی که در تحقیق فوق بکار برده شده است تلفیقی از روش مطالعاتی کتابخانه ای ، استفاده از مقالات اینترنتی و پایان نامه ای می باشد . بدین ترتیب برای جمع آوری مطالب ابتدا به گردآوری مطالب و بعد به تجزیه وتحلیل آنها اقدام شده است.
-5 نتایج تحقیق
-1-5 علل و عوامل مؤثر در بزهکاری
علت بروز بزهکار معمولاً علت واحدی نیست، بلکه همیشه چندین علت دست به دست یکدیگر داده و باعث بروز بزه در افراد می شوند. علل مهمی که میتوان نسبت به سایر عوامل اساسیتر تشخیص داد شامل عوامل اجتماعی، اقتصادی، روابط والدین و نوجوان، عوامل فرهنگی می شود.
بزهکاری اصولا از مجموعه ای از جرایمی به وجود میآید که در یک زمان و مکان معین به وقوع می پیوندد و به همین جهت زمانی که مورد بررسی قرار می گیرند، در حقیقت کلیه پدیده های اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی، مذهبی، خانوادگی و ... یک جامعه عمیقا مورد مطالعه واقع می شوند. در وهلهًسیاسی، اول بزهکاران از جهات مختلف، سن و میزان تحصیلات، جرم، مشکلات خانوادگی و ... تقسیم بندی میشوند و به دنبال آن علل و عوامل مؤثر بزهکاری اطفال و نوجوانان و پیشگیری از این عامل مورد بررسی قرار میگیرد.
-2-5 عوامل اجتماعی
ممکن است وقوع بزهکاری اطفال و نوجوانان ناشی از عوامل اجتماعی باشد. چون در جرم شناسی بعضی از عوامل اجتماعی زیر عنوان محیط اجتماعی که قسمتی از عوامل اجتماعی است مورد بررسی قرار می گیرد لذا در این خصوص نیز قسمتی از عوامل اجتماعی را تحت همین عنوان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم ، جامعه شناسان به عوامل مستقیم و غیر مستقیم محیط و تراکم جمعیت، وضع سکونت، آلودگی هوا و ... توجه کردهاند. نقش شرایط اجتماعی و تعارضاتی که در چارچوب آن به وقوع می پیوندد انکار ناپذیر است.
به همین دلیل نه می توان بزهکاری را تنها بر اساس عوامل اجتماعی بررسی کرد و نه یافتههای مستقل این زمینه قبلی همواره هماهنگ است. بررسی ها نشان می دهد وقتی که در جامعهای ثبات و پایداری اجتماعی وجود نداشته باشد، میزان بزهکاری رو به افزایش می گذارد. و به عکس، هر قدر جامعه به سوی پایداری سوق داده شود، میزان بزهکاری کاهش می یابد.
از لحاظ سطح تحصیلات نیز نتایج بدستآمده حاکی از اینست که دقیقا یک رابطه معکوس بین فراوانی بزه و تحصیلات این افراد بزهکار وجود دارد . در واقع هر چه سطح تحصیلات آن ها افزایش یافته ، درمقابل فراوانی ارتکاب جرم در آن ها کاهش یافته است .
-3-5 عوامل اجتماعی ثانویه
عوامل اجتماعی ثانوی عبارتند از : مطبوعات - رمان های پلیسی - ،رادیو، تلویزیون، سینما و الکل .این عوامل ثانوی یا فرعی قلمداد می کنیم،به این دلیل که نقش آن ها محدود است . زیرا در واقع آن ها جزو عناصر محیط هستند، در حالیکه سابقاً مسئله را تحت عنوان محیط مطرح کرده است .چنین محرک های خشن،عاطفی، عقلی و مسئله ی عوامل ثانوی دیگر روز به روز حایز اهمیت بیشتری است.
به طوری که در نزد افراد جامعه و به خصوص کسانی که با مسایل بزهکاری مرتبط هستند، افکار شخصی و مختلفی وجود دارد .به عنوان مثال: پارکر در کتابی تحت عنوان »قدرت و مسئولیت سینما « اظهار می دارد که به نظر یکی ازقضات نباید تردید داشت که سینما و رادیو و تلویزیون و کتاب های پلیسی عواملی هستند که کودکان و نوجوانان شداًتحتی تأثیر قرار می دهند و از هنجار دور می کنند و آن ها را در وضع نابسامانی قرار می دهند، شاید عده ی زیادی دارای چنین عقایدی باشند، اما عکس چنین عقیده ای نیز گاهی بیان شده است
-3-5 عوامل اقتصادی
فقر یکی از عوامل مهم از انواع انحرافات از جمله دزدی و انحراف جنسی در مردم، به ویژه اطفال و نوجوانان است. فقر بی گمان به وجود آورنده سختی ها و ناملایماتی است که اگر نتوان با آنها مبارزه کرد، خواه ناخواه انسان را به زانو در میآورد. بیشتر محرومیتها و برآورده نشدن تمایلات که موجب عدم اطمینان اجتماعی میشود، ناشی از عوامل فقر است و نمی توان آن را نادیده گرفت.
بیکاری، کمبود مواد غذایی و پوشاک، بیسوادی و عقب افتادگی، جهل و خرافات، عدم بهداشت کافی و انواع بیماریهای روحی و جسمی و حتی در سطح جهانی، جنگها و خونریزیها، ریشه در نیازهای مادی و ترس از فقر دارد. چون محرومیت از جهات مختلف چه از جهت خوراک، پوشاک،بی سوادی و عقب افتادگی، جهل و خرافات، عدم بهداشت کافی و انواع بیماری های روحی وجسمی و حتی در سطح جهانی جنگ ها و خون ریزی ها ریشه اش را باید در نیازهای مادی و فقر جستجو کرد؛ و عامل بیکاری که خود زاییده ی بحران اقتصادی است باعث بیکاری می شود و نوجوانان و جوانان را به تنگنا می اندازد و زمینه را برای ارتکاب آن ها به بزهکاری های مختلف فراهم می سازد
