بخشی از مقاله
چکیده
از نگاه جامعه شناختی، حجاب در بستری از روابط اجتماعی شکل میگیرد که در آن چهارچوب، مسائل زنان دارای ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و همچنین مؤلفه های مذهبی، معنوی، منزلتی، شخصیتی و رفتاری است که از پارادایم و منظرهای مختلف قابل بررسی است. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانشجویان دختر ن سبت به حجاب ا ست. جامعه آماری این تحقیق را دان شجویان دختر م شغول به تح صیل در دان شگاه سناباد گلبهار تشکیل می دهند.این مطالعه به بررسی عوامل موثر بر گرایش به حجاب در میان دانشجویان دانشگاه سناباد گلبهار می پردازد.
در این زمینه نویسندگان مقاله در پی یافتن پاسخ به این پرسش هستند که علل موثر بر حجاب در میان دانشجویان چه می باشد؟ برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز، از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه استفاده شد. نمونه آماری پژوهش شامل 56 نفر از دانشجویان دانشگاه سناباد هستند که به صورت تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که از دید دانشجویان، نوع پوشش خانواده و همسالان اثری بر نوع حجاب آنان ندارد، همچنین یافته ها حاکی از تاثیر حجاب در امنیت بانوان دارد، اما پاسخگویان، حجاب را در آینده و شخصیت خود موثر نمی دانستند.
واژگان کلیدی: حجاب، عوامل موثر بر حجاب، تاثیر حجاب.
مقدمه
امروزه در مقطع حساسی از زمان قرار داریم و علوم و دانش بشری روز به روز گسترده میشود و بانوان مسلمان باید همراه با کاروان علم و دانش حرکت کنند و به هنگام ضرورت در تمام عرصههای علمی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی حضور فعال داشته باشند. اگر زن به پوشش اسلامی مجهز شود میتواند وظایف اجتماعی خود را به شایستگی انجام دهد - شریعتی, . - 1374 اسلام از طریق نهادینه کردن حجاب، نیروی عظیم زنان را بدون آنکه در چهارچوب جاذبههای جنسی اجتماع به هرزه برود، در خدمت اهداف و فعالیت های مفید جامعه قرار میدهد. زنی که در پرتو چنین حجابی در صفحههای اجتماعی حضور مییابد، به عنوان یک نیروی فعال، درست همپای مردان مورد توجه قرار میگیردو نقش های او باعث تبدیل شدنش به عروسکی برای ارضاء نگاههای هوس بازان و در واقع خارج شدن از گردونه فعالیتهای جدی اجتماعی نمیشود.
پوشش و حجاب به عنوان کنشی اجتماعی، از یکسو تحت تأثیر ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و از سوی دیگر، متأثر از کنشگران اجتماعی، اعم از زن و مرد. در سالهای پس از انقلاب، به دلیل آسیبپذیری درونی جامعه و تهدیدهای بیرونی، انتقال فرهنگی حجاب با اختلال مواجه شد و رعایت نکردن حجاب اسلامی، موجب جریحه دارساختن وجدان جمعی و تبدیل آن به مسئله اجتماعی شد.مسئله بدحجابی امری نیست که اثبات آن نیازمند ارائه آمار و ارقام باشد. بلکه فقط با نگاهی جامع و اندیشمندانه وجود آن و ضرورت مقابله با آن آشکار و مبرهنمیگردد، خصوصاً از جهت آثار و توابعی که بدحجابی می تواند در قالب ارتباطات نامشروع و نامعقول دختران و پسران و سایر مفاسد و انحرافات اجتماعی دربرداشته باشد.
این امر در مورد دانشجویان دانشگاه مهمتر جلوه میکند زیرا دانشجویان، آگاهترین قشر جوان کشورند که به عنوان الگو واسوه جامعه امروزی بوده وآینده سازان جامعه و خانواده ها و مهره های اصلی حرکت اجتماع به سوی پیشرفت وسعادت محسوب میگردند، وچه بسا بدحجابی دختران دانشگاه و نتایج مخرب و پیامدهای سوء آن بتواند دانشگاه را از رسالت اصلی خود که علم، تحقیق، تعالی و کمال است دور سازد. لذا میتوان گفت رعایت حجاب، عامل سوق دهنده دانشگاه به سوی اهداف اصیل آن است و هرگز با فعالیتهای علمی و دانشگاه مکافات ندارد. - علوی و حجتی, - 1386
حجاب و ثمرات آن در جامعه
واژه حجاب، دارای معانی مختلفی از قبیل: پو شش زن، پرده، مانع و غیره ا ست. حجاب اخت صاص به دین ا سلام ندارد و مورد توجه سایر ادیان الهی نیز بوده ا ست. - مولایی و یو سفوند, . - 1393 از نگاه جامعه شناختی، حجاب به مثابه ر سانه ارتباطی نمادین و کنش اجتماعی است که فرد کنشگر برای آن معنای ذهنی و ارزشی نمادین قائل است، به نحویکه کنش او در ارتباط با دیگران در عرصه ارتباطات میان فردی و تحت تأثیر انتظارات دیگران در حوزه عمومی است. از این نگاه، حجاب امری نی ست کهصرفاً به مقوله پو شش بدن تقلیل داده شود، بلکه شامل زبان بدن، مدیریت بدن و آرایش و پیرایش بدن و زبان ا شیا در عر صه ارتباطات غیرکلامی نیزمی شود ،که ممکن ا ست در شرایط اجتماعی و فرهنگی دارای شکل و قالب متنوع با جوهر و محتوایی یکسان یا برعکس باشد.برتزاندر سل1در مورد فواید پو شش منا سب برای زنان اینگونه می نوی سد: از لحاظ هنر مایه تأ سف ا ست که به آ سانی به زنان بتوان دست یافت و خیلی بهتر است که وصال زنان دشوار باشد بدون آنکه غیر ممکن گردد. در مورد حجاب و ثمرات این نوع پوشش در زنان، افراد مختلف یافتههای تجربی را بیان کردند که در این بخش تحقیق، به نتایج آنها پرداخته شده است.
انواع دیدگاه حجاب
اسلام آن اندازه که دربارهی حجاب زن مورد انتقادهای پوچ واقع شده است، در هیچ مسأله دیگری به این شدت مورد هجوم قرار نگرفته است. این حملات و تهاجم را سازمان های تبشیری و استعماری به عنوان جزئی از مجموعه نقش ها، دسیسهها و توطئ ها به منظور متلاشی کردن تعلیمات و مبانی اسلامی انجام میدهند. لیکن اگر انسان خود را مکلف به پژوهش در تاریخ حجاب نماید، به زودی این طوفان و گرد باد متلاشی میگردد. کسانی را که به این مسأله م پردازند، چه از نظر منتقدان و چه از نظر پاسخ دهندگان به آ ها می توان به صورت زیر تقسیم کرد:
1.گروهی که به نفی حجاب و دریدن آن دعوت میکنند و زیا هایی برای آنان پنداشته اند؛
2.گروهی که میانهرو هستند و میکوشند بین نصوص دینی و مسائل روز سازشی به وجود آورند؛
3.گروهی که این موضوع را با منطق و دیدگاه اسلام و واقعیت مشهود مطرح میکنند.
بنابراین، با توجه به دسته بندیهای موجود میتوان گفت: بیحجابی زن مسلمان و ترک حشمت و حیای آن یکی از عوامل ضعف و انحطاط مسلمانان و ضعف شخصیت آنان شده است؛ زیرا هر اندازه زن از ابتذال و بی حیایی و اماکن شک و گمان و فساد دور باشد، بر قوت و صلابت مرد افزوده می شود و از خسران و شکست مصون میماند و به عکس - فقی ر سول، - 1383 مخالفان عفت و حجاب عفت را سدی در برابر آزادی زن معرفی کرده و اظهار میدارند که دین مانع آزادیهای خدادادی زن است، یا مانع رسیدن به مدارج عالیه تحصیلی و فعالیتهای اجتماعی است. در حالیکه نمونههای فراوانی از فعالیت مفید زنان در اجتماع را، در طول تاریخ داشته ایم: حضرت فاطمه پس از شکست مسلمانان در جنگ احد و فرار بعضی از سربازان، به همراه هفتاد تن از بانوان رشید و با ایمان به سوی میدان احد آمدند و با تقبیح مزادیان و تشجیع مسلمانان و انجام فعالیت وسیع خود از رسول اکرم دفاع نمودند - شریعتی، . - 1374
همچنین در جنگ خندق که مدینه در محاصره قرار داشت حضرت زهرا - س - نان میپخت و بخشی از نیازمندیهای مجاهدان سنگر نشین را تأمین میفرمودند - دشتی، . - 1372عفاف بازدارنده بسیاری از التهابات و هیجانات روحی است. امام صادق - ع - میفرمایند: حجاب زن برای تراوت و زیباییاش مفید میباشد، حفظ عفاف باعث میشود رحم ها پاک و نسلها شناخته شده باشند. کودک باید احساس کند که دارای سرپر ست، پ شتیبان، عزت و شخ صیت ا ست نه وجودی بی نهاده و بی صاحب که از ع شق آلوده و لحظهای بوجود آمده است در فرهنگ غنی اسلام مسئله پاکی رحم ذهنش آن در سلامت فرد خانواده و جامعه بسیار مهم قلمداد شده به گونه ای که - اصلاب پاک و ارحام مطهر - عامل اساسی برای هدایت انسان و اجتماع معرفی کرده است و
