بخشی از مقاله
چکیده
روند مطالعات موجود نشان میدهد که با وجود رشد و توسعه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در دنیا و بهره گیري از شیوه هاي ابتکاري و نوآورانه در فرایندهاي آموزشی، موضوع اشتغال دانش آموختگان همچنان یکی از مسائل اساسی پیش روي دانشگاهها و مراکز آموزش عالی با قی مانده است. تدوین برنامههاي درسی نوآورانه از جمله برنامههایی است که دانشگاهها می توانند بر روس آن سرمایه گذاري نمایند. به زعم صاحبنظران از رهگذر برنامههاي درسی دانشگاهی، اشتغال آفرینی کنند.
فرایندهاي آموزش حرفهاي موجود، کارایی خود را از دست دادهاند و دیگر براي فارغ التحصیلان، مراکز حرفهاي و کارفرمایان جذابیت و کارامدي ندارند. بسیاري از فارغ التحصیلان در حال حاضر پس از فارغ التحصیلی جذب بازار کار نمیشوند.
یکی از شیوه هایی که می توان بر این مشکل را حل کرد. آن است که به دانشجویان گفته شود که پیش از ورود به دانشگاه، در هنگام ورود و به طور روزمره زمانی را صرف ارتباط با فارغ التحصیلان، کشف فرصتهاي حرفهاي و ایجاد برنامه حرفه اي مادام العمر نمایند.
آن ها باید این برنامه را در مالکیت خود درآورند و بر اساس این برنامه سعی نمایند تا ملزومات لازم براي کسب حرفه هاي مورد علاقه و مرتبط با حرفه شان را به دست آورند. براي کسب چنین مهارتی نیازمند فرهنگ و برنامه درسی دانشگاهی حرفه محور می باشیم. فرهنگ و برنامه درسی دانشگاهی حرفه محور فلسفه و فرایندي است که حرفه فراگیر را در محور همه فعالیت ها، وقایع و دوره دانشگاهی قرار می دهد و به طور مستمر توسط دانشجویان، اعضاي هیات علمی و کارکنان مورد حمایت قرار گیرد. بر این اساس مقاله به بررسی و مفهوم پردازي توصیف این فرهنگ و برنامه درسی و کاربردها و گامهاي تبدیل دانشگاهها به چنین محیطی می پردازد.
مقدمه
آموزشهاي حرفهاي به سبب انعطاف پذیري نشأت گرفته از خصیصه هاي بازار کار و اوضاع اقتصادي کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارت هاي لازم در افراد براي توانایی در احراز مشاغل، نقش به سزایی در اشتغال دارند. این آموزش ها هم مهارتهاي خاص مورد نیاز صنعت و هم مهارت هاي عمومی بازار کار را فراهم می سازند و همچنین براي شاغلینی که به دلیل تغییرات فناوري، دچار کاهش کارایی می شوند، امکان به روز کردن و تکمیل مهارت خود را فراهم میکند لذا به این نوع آموزش ها به عنوان ابزاري براي مقابله با بیکاري، بالاخص بیکاري ساختاري که ناشی از تغییرات اقتصاد جهانی میباشد، نگریسته میشود.
در واقع خصیصه این آموزش ها، نوعی تربیت " کارآفرین " است، به این معنی که افراد پس از کسب مهارت و تخصص دانش فنی، قادر خواهند بود که فرصتهاي شغلی مناسبی را به دست آورند و یا در نهایت فرصت شغلی ایجاد نمایند. این گونه آموزش از نقش و تاثیرگذاري اقتصادي - اجتماعی مهمی برخوردار است، چرا که معرف نوع مهمی از سرمایه گذاري در منابع انسانی است و با فراهم کردن زمینه هاي ارتقاي دانش ، نگرشها و مهارت هاي مورد نیاز بازار کار و اشتغال در زمینههاي مختلف به توسعه اقتصادي کمک میکند
فلسفه و فرایندي که زندگی حرفه اي یک دانشجو را در قلب همه فعالیت هاي دانشگاه قرار می دهد توسط استادان، کارکنان و فارغالتحصیلان حمایت و پشتیبانی می شود. این رویکرد اساساً لزومی ندارد که تغییر دوره و یا ساختار دوره هاي ارائه شده توسط اعضاي هیات علمی باشد، اما می تواند مشاوره اي براي دانشجویان براي نشان دادن خلاقیت و توانایی آنها باشد.
این مرکز حرفه اي نباید مانند باشگاهی در نظر گرفته شود که شرکت در آن اختیاري است. بلکه باید از طریق ارتباط با رسانه هاي اجتماعی و ایجاد ارتباط با فارغ التحصیلان، براي دانشجویان سال اول، دوم حضور در این مرکز الزامی باشد. هر کس در محوطه دانشگاه باید در بخش خود توجه کند که چگونه می تواند براي حمایت از دانشجویان، آماده سازي آنها و راه اندازي موفق آنها در مشاغل مختلف، نقشی ایفا کند. تنها راه براي رسیدن به این امر شاید این باشد که هر استاد، دانشجو یا کارمند حتی پدر و مادر و یا فارغ التحصیلان به دنبال طرحی براي کمک به دانشجویان براي ایجاد یک مرکز حرفه اي و طرح جستجوي کار باشند.
براي انجام این کار دانشگاهها تاکید بیشتري بر روي منابع در این مرکز دارند. نقش مرکز حرفه اي فقط سخنرانی گاه به گاه در کلاس براي نوشتن یک رزومه و آمادگی براي مصاحبه نیست، بلکه اعضاي هیات علمی، کارکنان و فارغ التحصیلان باید به آماده سازي دانشجویان از لحظه ورود به دانشگاه تا زمان فارغ التحصیلی و پس از آن، براي مشاغل و حرفه بپردازند - فیلابوم، . - 2011 این مرکز حرفه اي در محور آموزش دانشجویان قرار می گیرد.
مفهوم پردازي راهبردهاي حرفه اي در فرهنگ و برنامه درسی دانشگاهی
در این بخش از مقاله ما به چارچوب اقتباسی خواهیم پرداخت که می تواند در ادغام راهبردهاي حرفه اي در فرهنگ و برنامه درسی دانشگاهی به برنامه ریزان دانشگاهی کمک نماید.
12 راه ادغام راهبردهاي حرفه اي در فرهنگ و برنامه درسی
فیلابوم - - 2011 براي ادغام راهبردهاي حرفه اي در فرهنگ و برنامه درسی هر رشته در دانشگاه 12 راه را پیشنهاد می نماید:
1. گوش کردن به آن چه که رهبران بخش تجارت و بازرگانی میگویند.
2. راه اندازي مرکز حرفه اي با تعدادي از فارغ التحصیلان
3. کمک به فارغ التحصیلان در هنگام انتقال از دانشگاه به بازار کار
4. ساخت یک مرکز حرفه اي در - ابرها - .
5. تفکر شخصی، ارزیابی حرفه اي، و مطالعه شخصی
6. ارتباط دانشجویان با دانش آموختگان
7. ارائه یک برنامه درسی حرفه محور
8. تکمیل فرصت هاي یادگیري حرفه اي با کلاس ها
9. در خواست از دانشجویان براي نوشتن برنامه هاي جستجوي شغل و حرفه
10. ساخت یک تیم پشتیبانی حرفه اي براي دانشجویان
11. فارغ التحصیلان به دنبال حرفه مرتبط براي کارآموزي و شغل.
12. ارائه گزارش مرکز حرفه محور به بخش هاي مختلف.
13 گوش کردن به آن چه که رهبران بخش تجارت و بازرگانی میگویند
بسیاري از تصمیم گیرندگان استخدام بر این باورند که سیستم تحصیلات دانشگاهی می تواند اماده سازي دانشجویان براي کار را خیلی بهتر انجام دهد. مطالعه انجام شده توسط فیلابوم در سال 2011 در خصوص این که آیا متقاضیان استخدام کار، دانش و مهارت هاي مورد نیاز براي موفقیت در محل کار را دارند نشان داد که آموزش عالی با کیفیت تر می تواند آمادگی شغلی را در فارغ التحصیلان براي محل کار فراهم آورد:
7 . 1 درصد بر این باور بودند که نظام آموزش عالی براي آماده سازي دانشجویان عملکرد عالی داشته است، در حالی که 54 درصد می گویند عملکرد آن را "خوب" ارزیابی نموده اند و 39٪ بقیه عملکرد آن را "منصفانه "یا" ضعیف " می دانند.
2. تصمیم گیرندگان اعتراف کردند که در پیدا کردن متقاضیان مناسب براي پر کردن فرصت هاي بازارکار، با مشکل مواجه می شوند.
3. تنها 16 درصد اظهار داشته اند که متقاضیان "بسیار آماده "و با دانش و مهارت براي اشتغال وجود دارد. 63 درصد می گویند متقاضیان تا حدودي آماده شده اند"و 21درصد دیگر می گویند متقاضیان آماده نشده اند.
4. 54/5 درصد از تصمیم گیرندگان استخدام گزارش می دهند که فرایند یافتن متقاضیان با مهارت هاي لازم و مجموعه دانش دشوار می باشد.26/6 درصد از تصمیم گیرندگان میگویند که پیدا کردن متقاضی در طول چند سال گذشته دشوارتر شده است وتنها 15 درصد می گویند که آسان تر شده است.
بر اساس این تحلیل شکاف می توان دریافت که
1. در کدام قسمت ها، قابلیت هاي دانشجویان با نیازهاي کسب و کار حرفه اي مطابقت ندارد.
2. برنامه هاي درسی و آموزشی جدید براي جبران کمبود دانش و مهارت دانشجویان طراحی نمود.
3. انتقال فارغ التحصیلان دانشگاه به بازار کار آسان تر شده و مهارت ها و دانش ها و قابلیت هایی را که مد نظر رهبران بخش صنعت می باشد به آنان آموزش داد.
4. پیدا کردن و استخدام فارغ التحصیلان براي بازار کار آسان تر خواهد بود.
بنابراین اگر دانشگاه بتواند این 4 وظیفه را به عنوان فرهنگ موجود خود براي هدایت فارغ التحصیلان به بازار کار انجام دهد، موقعیت فارغ التحصیلان خود را سنجیده است.
.2 راه اندازي مرکز حرفه اي با تعدادي از فارغ التحصیلان
آموزش حرفهاي از آموزشهاي رسمی آغازین تا آموزش هاي تکمیلی و نظارت و راهنمایی هاي حین کار را دربرمیگیرد. لذا نظامهاي آموزشی کارآمد و برنامه هاي آموزش شغلی اثربخش براي مراحل و موقعیتهاي مختلف زندگی فرد طرحها و راهبردهاي به هم پیوسته و منسجمی را تدوین، اجرا و نظارت مینمایند که در مجموع خودکفایی و تداوم شغلی و پایداري نسبی وضعیت فرد را تأمین مینمایند .
همچنین باید درنظر داشت که افراد حتی هنگامی که شاغل میشوند، بازهم، در معرض ازدست دادن شغل و بیکاري اند و عواملی نظیر مشکلات مربوط به عملکرد شغلی، نقایص مهارتهاي روابط بین فردي و یا به دلیل مشکلات جسمانی ثبات شغلی آنها را تهدید میکند و لذا میبایست تحت نظارت، آموزش و راهنمایی پیوسته و دایمی باشند
جهت افزایش اثربخشی آموزش شغلی، متولیان برنامه ریزي، مدیریت و اجراي این برنامه ها ناگزیر می بایست به صورت همه جانبه و با همکاري و فعالیت مشترك وزارتخانه ها و سازمانهاي مختلف مسئول و فعال در این حیطه برنامه اي فراگیر را براي گسترهي زندگی افراد تدوین و اجرا نمایند.
هر کسب و کار موفق باید به درآمد، رضایت مشتري، هزینه و آمار دیگر توجه کند. بهترین سازمان ها مراکزي هستند که براي کسب مزیت رقابتی، به طور مستمر با تغییرات و اصلاحات محیطی منطبق شوند و آمار خود را بهبود می بخشند و به مردم پاسخگو باشند. اما براي مدیریت آمار مرکز حرفه اي می توان تعداد بازدید دانشجویان از مرکز حرفه اي و تعداد دانشجویانی که کارآموزي رفته اند را افزایش داد.
.3 کمک به فارغ التحصیلان در هنگام انتقال از دانشگاه به بازار کار
یکی دیگر از راههاي تغیر فرهنگ دانشگاه، تشویق انجمن فارغ التحصیلان به تمرکز بیشتر جهت کمک به شبکه فارغالتحصیلان، جهت ساختن حرفه هاي موفق می باشد. این کار، مربی گري، کارآموزي، را افزایش می دهد و احتمال جذب دانشجویان توسط فارغ التحصیلان را افزایش می دهد. انجمن فارغ التحصیلان "تولید شغل " سلاح مخفی است. اما براي این که این ابزار به خوبی عمل کند، انجمن فارغ التجصیلان شما باید تمرکز خود را از وقایع به حرفه ها معطوف نماید.
