بخشی از مقاله
چکیده
دوران کودکی اولین و مهم ترین دورة زندگی انسان است. بیشک همهاولیاء و مربیان و علاقهمندان به امر تعلیم و تربیت بر این باورند که کودکان باید همگی از امکاناتی براي تربیت برخوردار شوند که بتوانند جاي خود را در جامعه پیچیدة کنونی پیداکرده و خود را براي زیستن در دنیاي پیچیدهتر آینده مهیا کنند و چنانچه خواهان افرادي توانمند در جامعه آیندهمان باشیم ، لازم است از دوران کودکی به نیازهاي آنان بپردازیم.از عمده مسائلی که کودکان در مواجهه اولیه با مراکز 4 ECEبا آن روبرو هستند، تقابل فرهنگ اقوام گوناگون و گویش به زبان هایی غیر زبان رسمی در محیط HLE 5است.
در این پژوهش به بررسی نقش فرهنگ در آموزش کودکان در دوران اولیه کودکی پرداخته شد . محیط ECEبا استفاده از پتانسیل هاي موجود می تواند در آشنا کردن کودکان با هنجارها ، ارزش هاي جامعه و آموختن رفتار اجتماعی و نیز آشکار کردن استعدادهاي نهفته در آنان به رشد و توسعه فرهنگی کودکان بیانجامد، به طوري که در آینده کودکان بتوانند با معیارهاي فرهنگی جامعه ، سازگاري بیشتري داشته باشند. جامعه آماري اسناد و پژوهش هاي انجام شده به روش سنتزپژوهی است.نتایج پژوهش حاکی از این امر می باشند که آموزش هاي مقدماتی قبل از شروع آموزش رسمی توأم با تعامل خانواده و مراکز ECEمی تواند بستر مناسب را براي کودکان فراهم آورد.
مقدمه :
دوران کودکی اولین و مهم ترین دورة زندگی انسان است. بیشک همهاولیاء و مربیان و علاقه مندان به امر تعلیم و تربیت بر این باورند که کودکان باید همگی از امکاناتی براي تربیت برخوردار شوند که بتوانند جاي خود را در جامعه پیچیدة کنونی پیداکرده و خود را براي زیستن در دنیاي پیچیدهتر آینده مهیا کنند و چنانچه خواهان افرادي توانمند در جامعه آینده مان باشیم ، لازم است از دوران کودکی به نیازهاي آنان بپردازیم. کودك امروز با داشتن ذهنی پذیرا و آمادة تربیت به سان مزرعهاي میماند در دست باغبانان تعلیم و تربیت که ثمرة عملکرد امروز این باغبانان ، فرداي کودکان خواهد بود.
به علت نبود سیستم جامع و استاندارد مطابق با آخرین راهبردهاي آموزشی و فقدان کادري مجرب و آموزش دیده و آگاه به مسائل و معلومات روز باعث گردیده که اولین پله از پلکان آموزش و یادگیري در مرحله نخست داراي کاستی هاي فراوانی بوده و هرگز توانائی لازم براي ایجاد انگیزش ، پرورش و خلاقیت براي نونهالان و فرزندانمان را مهیا نکند. حتی با فرض حاکم بودن سیستمی جامع در دوران اولیه این اتفاق محتمل است که کودکان پس از طی مراحل اولیه و ورود به مرحله بعد به علت تقابل بین سیستم جدید و قدیم در یک دوره زمانی - در حال حاضر - ، و تقابل فرهنگ هاي متنوع حاکم بر جامعه نتایج حاصل از مرحله قبل دستخوش تغییرات ناخواسته شود .
لذا هرگونه تغییر در این راستا باید با توجه به تغییرات سیستم آموزشی ،حمایت سیاسی ، فرهنگیو اجتماعی توأماً صورت گرفته و بهصورت مرحله اي و بدون اعمال سلایق شخصی و گروهی باشد و همراستا با یک سیستم آموزشی مستقل با توجه به چشمانداز توسعه و پیشرفت در یک بازة زمانی صورت گیرد ، که تغییرات خارج از سیستم باعث تأثیرات نامطلوب بر این راهبرد نباشد و با داشتن رویکردي بهبود یابنده در این راستا جاري گردد.
ازآنجاکه پژوهشگر مدتی به عنوان معلم راهنما و مدتی را نیز به عنوان مدیر دبستان و پیش دبستانی در آموزش و پرورش مشغول به خدمت بوده از نزدیک با آموزش کودکان در دوران اولیه درگیر بوده و نیاز به تغییر و بهبود شرایط را به وضوح لمس نموده است.
از دلایل علاقه پژوهشگر به انجام این مطالعه، تجربه زیسته در مدارسی داراي مهاجرانی از قومیت هاي مختلف با آداب و رسوم متنوع می باشد که بی تردید سایه خود را برسر آموزش گسترده و آن را متاثر از خود نموده است.
ضرورت انجام پژوهش
امروزه ضرورت و اهمیت آموزش در دوران اولیه کودکی به حدي محسوس و شایان توجه است که بازتاب آن در کلیه ي بحثاه و پژوهش هاي علمی و برنامه هاي آموزشی مراکز پیش دبستانی کاملاَ هویدا است
در این میان، دورة پیشدبستانی، از اهمیت ویژه اي برخوردار است. این دوره، نقطه ورود کودك به نظام رسمی تلقی می شود و سنگ بناي فرآیند تربیتی در آن، نهاده می شود. همچنین ویژگی هاي کودك در این دوره، بر حساسیت آن می افزاید. سال هاي اولیه زندگی کودك، سالهایی حساس هستند؛ زیرا میزان رشد در این سال ها نسبت به مراحل دیگر رشد، سرعت بسیار بیشتري دارد
دانش آموزان باید یاد بگیرند که از خرده فرهنگ هاي روزمره همسالان، خانواده و عشیره ي خود به خرده فرهنگ علوم مدرسه، علم و تکنولوژي انتقال یابند چون این عبور میان فرهنگی براي موفقیت هاي آتی آن ها در زندگی ضرورت دارد. با این وجود نفوذ فرهنگ علمی در فرهنگ هاي بومی می تواند تهدیدي جدي براي آنها باشد و در نتیجه موجب شود علوم نماد سلطه و استعمار فرهنگی قلمداد شود
خانواده اولین مکان تربیت است که فرهنگ پذیري را به وجود می آورد . کودك و نوجوان با کوله باري از فرهنگ قومی که در خانواده رواج دارد، وارد مکان تربیت رسمی - مدرسه - می شود . مفاهیم فرهنگی در قالب برنامه هاي آموزشی و محتواي برنامه درسی قرار می گیرند و سهولت یادگیري را آسان می سازند. بنیان یادگیري، مبتنی بر فرهنگ قومی ، در ابتداي امر - آموزش دبستانی - موجب می شود که سایر مفاهیم درست تفهیم گردد . نظر به این که یک ایرانی خردسال در ایران پهناور به عنوان شهروند مسؤولیت پذیر زندگی خواهد کرد، باید زندگی در یک محل را با آگاهی هاي خود از فرهنگ خویش و شناخت فرهنگ رایج آغاز کند و ادامه دهد . به علاوه، ایجاد رابطه درست، یعنی را بطه اي که با درك و به کارگیري هنجا ر هاي اجتماعی شکل گیرد، تعلق فرد به جمع و تعهد به آن را موجب می شود، زیرا جامعه پذیري در نگاه کلی، پذیرش هنجار هاي جامعه است
فرهنگ و برنامه درسی
مدخل هاي واژة »فرهنگ« در یک فرهنگ واژگان عمومی، آموزش را یکی از مؤلفه هاي این مفهوم معرفی می کند. سومین تعریف فهرست شده در این فرهنگ واژگان این است:» ایجاد فکر از طریق تربیت و آموزش... و آگاهی حاصل از این تربیت و آموزش -
تایلر معروفترین تعریف فرهنگ را به این صورت ارایه داده است:» فرهنگ مجموعه پیچیده ایست که در بر گیرنده دانستنیها، اعتقادات، هنرها، اخلاقیات، قوانین، عادات و هرگونه توانایی دیگري است که بوسیله انسان به عنوان عضو جامعه کسب شده است -
گروهی فرهنگ را ترکیبی از رفتار ها و فراگرفته از اعضاي یک جامعه یا یک قوم دانسته اند . این ترکیب رفتار ها متضمن ارزش هاي مادي و معنوي است
فرهنگ مجموعه اي از باورها و رفتارهاي گروه هاي انسانی است . فرهنگ فارسی معین فرهنگ را مرکب از دو واژه فر و هنگ به معناي ادب ، تربیت ، دانش ، علم ، معرفت و آداب و رسوم تعریف کرده است.فرهنگ ناشی از عوامل زیست شناختی ، محیطزیستی ، روانشناختی و تاریخ بشري است . به دلیل وجود مجموعه سنتها و پیچیدگیهاي روابط انسانی ، حتی چیزهاي ساده اي که انسان مانند حیوانات به آن نیازمند است در قالب الگوهاي فرهنگی درمی آید . فرهنگ روش متفاوت زندگی یا طرح زندگی گروهی از مردم است . به عنوان مثال یک ژاپنی گویاي یک ملت یا یک جامعه است
. فرد ژاپنی را می توان مستقیما مشاهده کرد ولی فرهنگ ژاپنی انتزاعی است از قواعد مشاهده شده یا روندهاي منظم که در شیوههاي زندگی این مردم وجود دارد
فرهنگ به عنوان واسطه اي در جهت انتقال ارزش ها و نگرش هاي گوناگون به فراگیران، فرصت دست یابی به آموزش و فراگیري برنامه هاي درسی را تسهیل می کند
فرهنگ نظام منتظمی از نمادها و معانی است که بر حسب آن تعاملات اجتماعی صورت می گیرد
نخستین بار برونر - - 1997 در کتاب »فرهنگ آموزش« به صورت نظامدار این مسئله را مطرح کرد . بر اساس نظر او و نیز متخصصان برنامه درسی مانند جوزف، براومن، ویندشیتل، مایکل و گرین - 2011 - طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه درسی به شرطی ممکن است که به بستر فرهنگی اجراي برنامه درسی توجه شود - عطاران ، و عبدلی، . - 1391 و نیزمفهوم فرهنگ ازجمله مفاهیمی است که در دهه هاي اخیر قدم به حوزه مطالعات برنامه درسی گذاشته است. به نظربرونر فرهنگ آیینه توصیف و تفسیر برنامه درسی است و برنامه هاي درسی و کلاس هاي درس همیشه منعکس کننده مجموعه اي از برنامه هاي آشکار و ارزش هاي فرهنگی بیان نیز به معناي عقاید اساسی در مورد فرایند یادگیري » فرهنگ برنامه درسی « نشده است. مفهوم است . تاریخچه مفهوم برنامه درسی مرهون تلاش نظریه پردازان مختلف اجتماعی- فرهنگی و هم چنین قوم نگاران بوده است. نظریه پردازان اجتماعی- فرهنگی تأکید دارند که یادگیري و دانستن پدیده هاي هستند که به صورت اجتماعی- فرهنگی شکل می گیرند
