بخشی از مقاله
چکیده:
گسترش روز افزون تحقیقات حسابداري در سال هاي اخیر به چه علت است؟ آیا حسابداران به دنبال اثبات علم بودن رشته خود هستند و یا اهداف دیگري را دنبال می نمایند. بحث در خصوص علم یا هنر و فن بودن حسابداري سال هاست که در محافل علمی و دانشگاهی مطرح شده است و تقریبا همگی متفق القول هستند که حسابداري حرکت علمی خود را آغاز نموده است. اما آیا این حرکت در مسیر درستی به پیش می رود؟ و آیا حسابداري علمی پیشرو است یا به یک پیرو سایر علوم تبدیل شده است؟ با پیش رو بودن انقلاب صنعتی چهارم، آینده علم حسابداري چگونه است؟ در این مقاله به دنبال پاسخگویی به سوالات فوق هستیم.
... هیچ کار علمی طی سال هاي مختلف داراي اعتبار ثابت نیست و در تمام موقعیت ها محقق فرضیات را رد می کند، وي اغلب اندیشه خود را درخصوص موارد خاص در سایه شواهد و ایده هاي خویش بیان می دارد.
اگر ما خواهی نخواهی مجبور به زندگی با استانداردهاي - حسابداري - باشیم، می بایست آگاهی کاملی از کاستی ها و خطرات آن داشته باشیم. اجازه دهید منصفانه به این موضوع بنگریم. مهمترین مسئله با منطق علم سروکار دارد. تنها آفرینندگان خداگونه می دانند که حقیقت چیست. اظهارات مقتدرانه ناشی از اختیارات انسانی، متظاهرانه بوده و بدیهی است که گاهی اوقات اشتباه باشند. اعتماد به آنها ممکن است منجر به شکست و نومیدي گردد.
متون کتاب هاي ما در تفکر و کاربرد حسابداري می بایست راهنما و رهبر باشند نه پیرو. ما می بایست روي مفاهیم تاکید کنیم و نه جزئیات کاربردي. مفاهیم دیرپا و مقاوم هستند در صورتی که کاربرد اینگونه نیست. آموزش باید دانشجویان را به تفکر درباره حسابداري به عنوان فعالیتی که سوالاتی درخصوص اهمیت جامعه را پاسخ می دهد، برانگیزاند.
مقدمه:
در دهه هاي 50 تا 70 میلادي این موضوع که حسابداري علم است یا هنر اهمیت ویژه اي یافته بود، وجود مقالات و بحث هاي مربوط به علم و یا هنر بودن حسابداري گواه این مطلب می باشد. برخی از محققیین و اندیشمندان حسابداري درصدد بودند تا حسابداري را علم معرفی نمایند یا حداقل می توان چنین گفت که تلاش هاي ارزنده اي به منظور حرکت حسابداري به سمت علم شدن صورت پذیرفت.
آیا این موضوع حائز اهمیت است؟ موضوع مذکور را می توان از این منظر مورد بررسی قرار داد که به نظر می رسد نگرش جامعه نسبت به رشته هاي علمی در قیاس با رشته هاي غیر علمی، متفاوت است. در این صورت انتظار می رود رشته هاي علمی جایگاه بهتري در جوامع داشته باشند. از طرفی چنانچه بپذیریم حسابداري علم است، درصدد بیان محکم تري برخواهیم آمد که انتظارات بیشتري را برآورده سازد
جهش اولیه تحقیقات آکادمیک در بازرگانی در طی دهه 1960 توسط چند موسسه آمریکایی از جمله فورد، کرنجی و... جهت ارتقاء آموزش هاي بازرگانی از شکل حرفه اي به علمی و با تاسیس 5 مدرسه بازرگانی انجام شد
زیر بناي پایگاه داده هاي قیمت سهام مرکز تحقیقات قیمت اوراق بهادار، به عنوان اولین پایگاه داده هاي مالی و بازرگانی نیز با حمایت مریل لینچ، پیرس، فنر و اسمیت در سال 1960 ایجاد و در سال 1974 تکمیل شد و مورد تایید 60 دانشگاه قرار گرفت.
مجله تحقیقات حسابداري در سال 1963 با هدف" تشویق انتشار به موقع نتایج تحقیق" بر "کاربردهاي تحلیل هاي کمی" و " کاربردهاي علوم رفتاري" شروع به انتشار نمود - دوپاچ; . - 1963 اما آیا این سرمایه گذاري ها توانسته اند تاثیرات مورد نظر را در تحقیقات علمی حسابداري داشته باشند؟ و آیا تحقیقات، مقررات، آموزش ها و کاربردهاي حسابداري علمی است؟ هرچند به عقیده بسیاري اغلب مسائل موجود در دانشکده هاي علوم انسانی، غیر علمی هستند. بنابراین اگر حسابدراي را همچنان علم بدانیم، آن را از این حیطه خارج کرده ایم
تعریف علم و جایگاه حسابداري در رده بندي علوم
شاید بتوان ادعا کرد که تا کنون تعریف جامع و مورد اجماعی از علم بیان نشده است و این امر می تواند به دو دلیل اساسی باشد. اول این که ارائه دهندگان تعاریف مختلف فاقد احاطه کامل به زوایا و ویژگی هاي گسترده علم بوده اند و دوم، بدیهی و مبرهن دانستن مفهوم علم. اما براي تعیین محدوده هر موضوع و شمول و عدم شمول حیطه هاي مختلف در آن باید تعریف جامع و کاملی از آن وجود داشته باشد.
علم از نظر لغت به معنی دانش است در مقابل جهل و نادانی و از نظر منطق عبارت است از صورت چیزي که بدون هیچ اسنادي در ذهن نقش ببندد. ویلیام جیمز علم را مجموعه اي از قراردادهاي ساده تعریف می نماید
معنی کلمه عربی علم و معادل فارسی آن یعنی دانش ...طی تاریخ تغییر پیدا کرده است و باعث سردرگمی ها، کژفهمی ها و بدفهمی هاي بسیاري شده است. از آن جایی که علم به مفهوم science با تعریف و کاربرد امروزي آن هیچ گاه در ایران و سایر کشورهاي اسلامی تولد نیافت، هنگام ورود این واژه به این کشورها از کلمه علم به معناي معرفت - knowledge - و اطلاعات که به معناي - information - به کار می رفت به عنوان معادل آن استفاده شد. امروزه هم در زبان عربی و هم در زبان فارسی به همین معانی به کار برده می شود، نه به معناي خاص آن که علوم تجربی - empirical science - باشد
فرهنگستان زبان و ادب فارسی علم را معادل واژه انگلیسی science به کار برده است. علم به عنوان یک رشته مطالعاتی و نه صرف یقین و باور، به معناي مطالعاتی ساختاري است براي تولید و ساماندهی دانش درباره جهان طبیعی در قالب توضیح ها و پیش بینی هاي آزمایش شدنی. همچنین در دانشنامه ویکی پدیا، علم به معناي "مجموعه دانسته هایی است منسجم و روشمند درباره یک موضوع.
