بخشی از مقاله
چکیده
پیدایش علم و دانش با خلقت انسان برابري می کند و همواره بشر در صدد آن بوده که بفهمد و درك نماید، علم و دانش در زندگی انسان داراي جایگاه ویژه اي است. نقش علم در زندگی انسان این است که راه سعادت، تکامل و راه ساختن را به انسان می آموزد. علم انسان را توانا می کند که آینده را همان گونه که می خواهد بسازد. علم مانند ابزاري در اختیار خواست انسان قرار می گیرد و طبیعت را آن چنان که انسان بخواهد و فرمان دهد می سازد. قرآن کتاب هدایت بشر و منشأ بسیاري از علوم است.
مطالب علمی آن انسان را به تفکر وا میدارد. اشاره ي برخی آیات به پیدایش آتش از درخت سبز، مجاورت آب-هاي شیرین و شور بدون اختلاط، شکل پذیري آهن در دست حضرت داوود ، توجه دادن به رقیق شدن هوا و کمبود اکسیژن در لایه هاي بالاي جو، بر شمردن منفعت و ضرر برخی مواد و چگونگی استفاده از آنها و بیان احکام حلیت و حرمت که می تواند انسان را به سوي تحقیق علمی راهنما باشد.در این مقاله به برخی از بررسی هاي انجام شده در زمینه ارتباط علم شیمی با قرآن می پردازیم.
مقدمه
از آن جا که قرآن کتاب هدایت و راهنمایی به راه سعادت و کمال است و هدایت هم جز از راه عقل و علم میسر نیست، از این جهت علم و دانش اهمیت و جایگاه بسزایی در قرآن کریم دارد. تا جایی که می بینیم آیات بسیار زیادي از قرآن کریم به ارزش و اهمیت علم و معرفت و ابزار و وسایل تحصیل آن؛ مانند تدبر، تأمل، تعقل و ... می پردازد، این حقیقت را آشکار میسازد که اگرچه قرآن؛ کتاب فیزیک و شیمی و … نیست، بلکه به منظور هدایت و تربیت بشر نازل شده است، اما در عصري که جاهلیت بر جهان سایه افکنده بود و دانشمندان به جرم دانستن و بیان عقاید خود در دادگاههاي تفتیش عقاید محاکمه و سوزانده میشدند، قرآن کریم با روشنگريهاي علمی خود به تکریم جایگاه علم و تفکر پرداخت و بشر را در عرصهي مبارزه با جهل و ظلمت رهبري نمود.در این مقاله به بررسی مطالعات انجام شده در زمینه مواردي که در قرآن کریم به مباحث مرتبط با علمم شیمی پرداخته است اشاره می کنیم.
بحث و بررسی
اعجاز علمی قرآن اعجاز علمی قرآن به معنی مسائل علمی مطرح شده در قرآن است که داراي تمام ویژگیهاي معجزه باشد. با توجه به این تعریف، از آن جا که مسایل علمی توسط بشر قابل رد یا اثبات است، پی بردن به آنها جنبه فوق بشري ندارد و معجزه به شمار نمیرود. آن چه از یک کتاب آسمانی انتظار میرود ارائه برنامه اي هدایتی براي زندگی است نه بیان مسائل علمی. مگر آن جا که طرح این مسائل در خدمت این هدف باشد.
بر همین اساس، قرآن براي توجه دادن انسان به عظمت کتاب آسمانی، بعضی مسائل علمی را در البهالی آیات و سوره هاي خود بیان کرده که بشر مدتها بعد از نزول قرآن به آنها پی برده است . قرآن کریم براساس آخرین محاسباتی که در حوزه هاي پژوهشی این بحث انجام شده، در بیش از دوهزار آیه به انحاء مختلف به علوم طبیعی و انسانی، اشاره دارد یعنی یک سوم قرآن. قرآن براساس شمارش فعلی، شش هزار و دویست و سی و شش آیه دارد. که حدود یک سوم از آیات میشود.
گاهی به مسائل کیهان شناسی اشاره کرده است، بیش از صد و پنجاه آیه قرآنی به مسائل کیهان شناسی اشاره دارد. البته اشارات متفاوت است. آیاتی به مسائل پزشکی اشاره دارد، - اوایل سوره حج و مؤمنون - آیاتی به مباحث علوم انسانی خیلی توجه دارد، مسائل اقتصادي را مطرح میکند، مباحث حقوقی را مطرح میکند. و آیاتی به مباحث مدیریتی اشاره میکند.
اهمیت تفکر در قرآن اگر نظري به آیات قرآن بیفکنیم می بینیم که در موارد گوناگون خداوند انسانها را به سیر و گشت و گذار در جهان پیرامون خود فرا می خواند.بارها در قرآن آمده است اي انسانها آیا به آسمان نمی نگرید؟ آیا به ستارگان نمی نگرید ؟ به گیاهان؟به حیوانات؟و ..........گویاترین بر این مدعا نامهاي اشیا, « حیوانات و صورتهاي فلکی است که در سراسر آیات قرآن مشاهده می شود
ارتباط قرآن با شیمی
عناصر در قرآن
عنصر آهن : یکی از موضوعات جالبی که در قرآن مطرح شده است این است که نام یکی از سوره ها به نام یک عنصر است.عنصر آهن که در زمینه هاي مختلف کاربردها و فواید بسیاري داردشاید بتوان گفت هیچ یک از عناصر به اندازه آهن در حیات بشر اهمیت ندارد. تجمع آهن در مرکز ستارگان باعث انفجار آنها میشود، نتیجه این رخداد پراکندگی اتمهاي بسیار مهم در سطح کیهان است. نیروي جاذبه نیز باعث تجمع اتمهاي آهن به سمت مرکز زمین و سبب گرمایش مرکز آن و ایجاد فعل انفعال و ترکیب-هاي شیمیایی در آن میگردد.آیه 25 سوره حدید دربارهي آهن سخن میگوید. در آیه آمده است آهن - و دیگر فلزات - را که در آن سختی - براي جنگ و کارزار - و هم منافع بسیار براي مردم است افریدیم و امروز میدانیم که آهن و آلیازهاي آن به مجموع فلزات دیگر در زندگی انسان اهمیت دارد.
این آیه داراي دو کد ریاضی جالب است. الحدید شماره سوره 57 قرآن کریم، و نیز جمع حروف ابجد کلمه الحدید 57 است. جمع حروف ابجد حدید به تنهایی 26 و عدد اتمی آهن نیز 26 است.
فلزات سنگین جهان درون هسته ستارگان بزرگ تولید می شوند و منظومه شمسی ساختار مناسب براي تولید فلز آهن را ندارد و فقط ستارگانی که دماي آنها به چندصد میلیون درجه می رسد می تواند آهن تولید کند در این ستاره ها وقتی مقدار معینی رسید ستارگان نمی توانند آن را در خود جاي دهند و منفجر می شوند این حالت مرحله تولید نواختر نام دارد در تتیجه این انفجارشهاب سنگهایی که حاوي آهن هستند در جهان پراکنده می شوند و از آنجایی که آهن در زمین تولید نمی شود نشان دهنده این است که آهن توسط شهاب سنگ ها به زمین حمل شده است در قرآن کریم در سوره حدید آیه 25 نوشته شده است که:
ما رسولان خود را با دلائل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب - آسمانی - و میزان - شناسائی حق و قوانین عادلانه - نازل کردیم، تا مردم قیام به عدالت کنند، و آهن را نازل کردیم که در آن قوت شدیدي است، و منافعی براي مردم، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاري می کنند بیآنکه او را ببینند، خداوند قوي و شکست ناپذیر است. ایرادي که به این مطلب گرفته می شود این است که گفته می شود که هسته داخلی زمین از جنس آهن است نکته ي قابل توجه این است که هیچ کس تا کنون به هسته زمین راه نیافته است که جنس آن را مشخص کند زیرا دماي آن بسیار زیاد است و اگر هم جنس هسته از آهن باشد از زمانی که زمین بصورت یک کره داغ بود و از یک ستاره جداشده بود در آن تشکیل یافته است و آهنی که در پوسته زمین است و امروزه استخراج می شود توسط شهابسنگ ها به کره زمین حمل شده است.
در آیه دو سوره الحدید آمده که :له الملک السماوات........ آهن عنصري است که براحتی از زمین استخراج شده وبه راحتی هم میتواند به آن برگردد و دوباره مثل قبل بصورت اکسید آهن قرمزرنگ در کانی آهن درآید که به نظر من این آیه می تواند به این موضوع اشاره داشته باشد.
از لحاظ شیمیایی آهن داراي عدد اتمی زوج است و پایداري نسبی بیشتري نسبت به عناصر با عدد اتمی فرد دارد و نسبت به آنها فراوانی نسبی بیشتري دارد.فراوانی عناصر به پایداري آنها مربوط است.این پایداري بر اساس انرژي اتصال بیان می شود.هنگام تشکیل هسته اتم از اجزاي آن مقداري ماده به انرژي تبدیل می شود .انرژي اتصال آهن از اختلاف بین جرم هسته آهن وبا جرم 26 پروتون و 30 نوترون تشکیل دهنده آن بدست می آید. آهن داراي پایداري بیشتر و فراوانی بالا درطبیعت است.
امروزه درعلم هسته اي به این نتیجه رسیده اند که اتم ها با عدد اتمی بالاتر از آهن مثلا اورانیوم طوري شکافته می شوند که بعد از شکافتهاي متعدد به هسته آهن میرسند و هسته هاي سبکتر از آهن هم می توانند طوري به هم جوش بوخورند که به هسته آهن برسند و در این بین انرژي زیادي آزاد می شود.پس می شود آهن را به عنوان عنصري که درعدالت ذکر شده در آیه و یک توازنی یراي تمام عناصراست دانست.
ما امروزه به این نتیجه رسیدیم ولی در گذشته شاید مفهوم این را مثلا ساخت شمشیر و غیره براي رعایت عدالت می دانستند چون در هر زمان می شود از قرآن تفسیري کرد که مناسب همان زمان است و این دلیلی بر این میتواند باشد که قرآن مربوط به زمان خاصی نیست و در همه ي دوران می توان از آن استفاده کرد.
