بخشی از مقاله
چکیده
از آن جایی که شناخت منابع براي محققان امري ضروري است لذا کتابشناسیِ کتابهایی که به تازگی نشر یافتهاند اهمیت دارد. از جمله حیطههایی که به کمک کتابشناسی در آن میتوان به عرصه تحقیقاتی ورود پیدا کرد حیطه قرآن و ادبیات و هنر میباشد که یکی از راهکارهاي دریافت اطلاعات صحیح در این حوزه شناخت منابع و بررسی نظریات نویسندگان در این کتابها است. ازهمین روي نگاه اجمالی به کتب منتشره در این حوزه هدف تحقیق نویسندگان این مقاله میباشد.
با بررسی منابع اصلی و سرشاخههاي کتابشناسی، میتوان کتب بسیاري را در قرآن و ادبیات و هنر یافت و منابع مؤثر در این حوزه دریافت کرد و در اختیار محققان قرار داد. آنچه مورد سوال محقق است تعداد کتب منتشره در این حوزه است، که به نظر میرسد حدود 483 کتاب در حوزههاي گوناگون قرآن و ادبیات و هنر انتشار پیدا کرده است. روش جمعآوري این کتابها بر اساس مطالعات یک تیم کتابداري که تحت نظر نویسندگان بوده میباشد و هدف از نگارش این مقاله آشنایی محققان با منابع پیرامون قرآن و ادبیات و هنر میباشد. نتیجه این شناخت نیز پرهیز از انجام تحقیقهاي تکراري و موازي و غنتر شدن نگارشهاي آینده میباشد.
مقدمه
جهت انجام تحقیقهاي پرمحتوا شناخت منابع پیرامون آن تحقیق ضروري است. هر پژوهشی که بدون شناخت منابع لازم و کافی آغاز شود تحقیق دقیق و متقن و خالی از اشتباه و خطا نخواهد بود. لذا باید در موضوعات مختلف علمی، تحقیقاتی با عنوان کتابشناسی و منبعشناسی نگاشته شود تا پژوهشگران براي تحقیقات خود از سهولت بیشتري براي شناخت منابع برخوردار باشند و در شناخت منابع در تنگنا قرار نگیرند. این کار، تحقیقات را دقیقتر و صحیحتر و محقق را با نظریات مختلف آشنا میکند. حتی با مقایسه نظریات، خطاهاي برخی از نگارشها مشخص میشود.
-1 پیشینه
درباره پیشینه این بحث هم باید گفت که تاکنون نگارشی با این عنوان به چاپ نرسیده است.
-2 روش جمع آوري کتابها
کتابها بر اساس مطالعات یک تیم کتابداري که تحت نظر نویسندگان بوده جمع آوري شده است سیر جمع آوري کتابها به این شکل بوده است که گروهی از متخصصان و علاقمند به مطالعات میان رشتهاي قرآن و ادبیات و هنر همراه یک قرآن پژوه حوزوي که در زمینه علوم طبیعی علاقمند و اهل مطالعه و تحقیق بوده است گرد هم آمدند و پس از بحث هاي مشترك در حوزه مورد نظر و تبادل تجربه، تقسیم کار نمودند.
در ابتداي تحقیق فهرستی از آیات مرتبط با موضوع استخراج شد سپس فهرستی از کتاب هائی که آیات فوق به صورت کلی یا تک نگاري صورت گرفته بود مورد شناسائی قرار گرفت براي این کار از کتاب خانه هاي گوناگون مخصوصا کتاب خانه تخصصی نماینده آیت االله سیستانی در قم - حجت الاسلام شهرستانی - در قم با حضور یک کارشناس فهرست برداري شد پس از به دست آوردن لیستکتابها، آنها دسته بندي شده و بر اساس زبان فارسی و عربی تفکیک شدند که در این نگارش به معرفی آنها پرداخته می شود.
-3 بیان مسأله
براي ورود به هر بحث علمی اطلاع از منابع نگارش یافته ضروري است.از همین جهت حوزه قرآن و ادبیات و هنر از این امر مستثنا نیست و از همین روي شناخت منابع آن ضروري به نظر میرسد.
پرسش نویسندگان این مقاله این است که چه تعداد کتاب در موضوع مورد نظر نگارش یافته است؟ پاسخ به این پرسش و شناخت منابع این حوزه سبب غنیتر شدن نگارشهاي آینده و پرهیز از موازي کاري میشود.
در حوزه قرآن و علوم طبیعی کتابهاي زیادي - فارسی و عربی - نگاشته شده که راهگشاي محققان میباشد در این قسمت به معرفی آنها پرداخته میشود.
-4کتابها
1. ابراهیمی محمدي،محمد صالح، په ند،یا، ئه مسالی قورآن، تهران:.1362
2. ابریشمی ،احمد، خدا و دین در امثال و حکم فارسی و آیات قرآنی - فرهنگ موضوعی - ، تهران :زیور،.1379
3. ابن ا بی الاصبع ،عبدالعظیم بن عبدالواحد، تحریر التحبیر فی صناعه الشعر و النثر و بیان اعجاز القرآن، امارات.
4. ابن ابی الاصبع ،عبدالعظیم بن عبدالواحد، بدیع القرآن، مشهد :آستان قدس رضوي،.1368
5. ابن اثیر، مبارك بن محمد، نهایه فی غریب الحدیث و الاثر، عربستان سعودي: داربن الجوزي، .1421
6. ابن بی الاصبع ، عبدالعظیم بن عبدالواحد، بدیع القرآن، قاهره :دارالنهضه، مصر.
7. ابن جنی،عثمان،محتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات والایضاح عنها،قاهره :وزارة الاوقاف والشئون الاسلامیه ،.1420
8. ابن حاج،محمد، حذف و التقدیر فی القرآن الکریم المسمی ب - المحذوفات - .
9. ابن سیده، علی بن اسماعیل، محکم و المحیط الاعظم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 2000 م.
.10 ابن شریف،محمود، امثال فی القرآن، بیروت : دار مکتبه الهلال ، بی تا.
.11 ابن عبد السلام ، مجاز القرآن ، لندن: موسسهالقرآن ، المنتشرات الاسلامی،1999م.
.12 ابن عبدالسلام، عبدالعزیز، اشاره الی ایجاز فی بعض انواع المجاز، بیروت :دارالمکتب العلمیه، .1995
31. ابن عبدالسلام، عبدالعزیز، مجاز القرآن و یسمی الاشارة الی الایجاز فی بعض انواع المجاز، طرابلس: کلیه الدعوة الاسلامیه،.1992
41. ابن عبدالسلام،عبدالعزیز، کتاب الاشارة الی الایجاز فی بعض انواع المجاز، قاهره :دارالحدیث.
51. ابن فضل،حسین، امثال الکامنه فی القرآن الکریم، ریاض: مکتبه التوبه،.1992
61. ابن قیم جوزیه ،محمد بن ابی بکر، امثال القرآن، بغداد :مکتبه ا لقدس،.1987
71. ابن قیم جوزیه ،محمد بن ابی بکر، فوائد المشوق الی علوم القرآن و علم البیان، بیروت :دارالکتب العلمیه، .1988
81. ابن قیم جوزیه، محمد ابن ابی بکر، امثال فی القرآن الکریم، مصر : مکتبه الصحابه،.1986
.19 ابن ناقیا،عبداالله بن محمد،الجمان فی تشبیهات القرآن، ترجمه و تحقیق علی میرلوحی ، به تصحیح احمد مطلوب
، خدیجه حدیثی، مشهد: بنیاد پژوهشهاي اسلامی، .1374
2. ابن نقیب ،محمد بن سلیمان، مقدمه تفسیر ابن النقیب فی علم البیان و المعانی و البدیع و اعجاز القرآن، قاهره :مکتبه الخانجی،.1415
12. ابن هشام انصاري، عبداالله بن یوسف، اعراب الشواهد القرآنیه و الاحادیث النبویه الشریفه فی کتاب شرح قطر الندي و بل ا لصدي، بیروت :المکتبه العصریه،.2002
.22 ابن هشام انصاري،عبداالله بن یوسف، تهذیب لمغنی اللبیب، قم :مکتبه الطباطبایی.
32. ابو الفتوح ،محمد حسین، اسلوب التوکید فی القرآن الکریم، بیروت :مکتبه لبنان، .1995
42. ابوحمده،محمدعلی،بهیج فی اسالیب البیان فی القرآن الکریم والحدیث الشریف نصوص من العربیه،عمان :دار عمار،.1999
52. ابو سکین ،ابراهیم، علم الصوتیات و تجوید آیات االله البینات، قاهره :مولف،2000م.
62. ابو سلیمان،صابر حسن محمد، رونق ا لبیان فی اعجاز القرآن، ریاض: درالشریف،.1997
72. ابو عبید، قاسم بن سلام، لغات القبایل الواردة فی القرآن الکریم، کویت :مطبوعات جامعه الکویت.
