بخشی از مقاله
چکیده
دراین مقاله به بررسی عملکرد کارکردهای اجرایی و حافظه فعال در کودکان بیش فعال پرداخته شده است. مطالعات در باره نحوه کارکرد مغز و تأثیر آن بر یادگیری، اهمیت و نقشِ حافظه فعال، توجه و کارکرد اجراییِ مغز را برجسته کرده است حافظه فعال قوی، شبکههای توجه را کاربردی میکند و سبب کارکرد بهتر اجرایی میگردد که همه اینها در موفقیت تحصیلی نقش مهمی دارند. اختلال بیش فعالی و کم توجهی، یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی است ویژگی های عمده این اختلال شامل تحرک و فعالیت بیش از حد، تکانشگری و مشکل توجه و تمرکز می باشد.
بسیاری از کودکان بیش فعال حافظه فعال ضعیف و کندی در پردازش اطلاعات هستند که باعث مشکلاتی در نوشتن و حل مسائل پیچیده ریاضی می گردد. خلاصه نویسی و پاسخ به سؤالات تستی و تشریحی برای این کودکان سخت میباشد.
ضروری است تا درارزیابی بالینی و مداخلات مربوط به گروههای مبتلا به بیش فعالی ونقص توجه به نقایص عصب - روانشناختی همزمان توجه شود
مقدمه
یکی از شایعترین اختلالات مزمن رشد، اختلال کم توجهی - - attention deficit hyperactivity disorder: ADHD - بیش فعالی است که حدود 7درصد از کودکان مدرسه و 5درصد از نوجوانان وبزرگسالان را شامل میشود. شواهدی از نقص عملکردهای اجرایی و حافظه کاری در افراد مبتلا به ADHDارائه شده است.عملکرد ی اجرایی به عنوان فرایندهای شناختی که سایر فعالیتهای شناختی را هدایت میکنند؛ تعریف میشوند. حافظه فعال نیز به عنوان یکی از کارکردهای شناختی مرتبط با عملکرد های اجرایی، مجموعه ای از فرآیندهایی است که به فرداجازه نگهداری کوتاه مدت اطلاعات را میدهد. و یک فضای کاری ذهنی است
مطالعاتدر باره نحوه کارکرد مغز و تأثیر آن بر یادگیری، اهمیت و نقشِ حافظه فعال، توجه و کارکرد اجراییِ مغز را برجسته کرده است این سه کارکرد شناختی رابطه محکمی با هم دارند و برای یادگیری حیاتی هستند .حافظه فعال قوی، شبکه های توجه را کاربردی می کند و سبب کارکرد بهتر اجرایی می گردد که همه اینها در موفقیت تحصیلی نقش مهمی دارند
کارکردهای اجرایی
کارکرد اجرائی شامل برنامه ریزی پیچیده رفتار و اعمال حل مسئله است و تصور می شود که در بخش وسیعی از فعالیت های روزانه فرد درگیر است. فعالیت هایی که کارکردهای اجرایی را الزام آور می کند شامل جدول زمانی و انجام ملاقات ها، درک اطلاعات پزشکی، رانندگی با موتورسیکلت، استفاده مناسب از دارو، آشپزی، پوشیدن لباس و انجام کارهای خانه است. کارکرد های اجرایی یک فرایند شناختی است که فعالیت های هدفمند و پیچیده را هماهنگ می کند
کارکردهای های اجرایی را می توان در قالب چهار مؤلفه مفهوم سازی نمود: قصد و اراده، برنامه ریزی، رفتار هدفمند و عملکرد موثر. تعاریفی که در زمینه کنشهای اجرایی وجود دارد متعددند، اما بیشتر- و نه همه آنها- شامل عناصر و مؤلفه هایی از قبیل این مواردند: برنامه ریزی و هدفمندی، سازماندهی رفتار در طول زمان، بازداری پاسخ ، توجه و سیستم های حافظه ای که هدایتگر آنها هستند، حافظه کاری، فرایندهای خود نظم جویی، خود کنترلی ، خود نظارتی، انعطاف پذیری.
کنشهای اجرایی به عملکرد مغز و بخصوص عملکرد لوب پیش پیشانی مغز وابسته اند و در برگیرنده مجموعه ای از فرایندها و فعالیتهای عالی مغز میباشند که به طورمستقل اما هماهنگ مسئولیت کنترل، نظم دهی و هدایتگری رفتار فرد را بر عهده دارند. امروزه نارساکنشوریاجرایی در بسیاری از اختلالها حوزه روانشناسی مرضی تحولی از جمله اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی،اختلالهای طیف درخودماندگی، اختلالهای یادگیری، اختلال سلوک، اختلالهای تیک، اختلال روانگسیختگی دوران کودکی، اختلالهای تغذیهای و ناتوانی تحولی هوشی بازشناخته شده است.
کارکرد های اجرایی ساختارهای مهمی هستند که در کنترل و هدایت رفتار، نقش اساسی ایفا می کنند. و برای انطباق و عملکرد موفق در زندگی واقعی اهمیت دارند. آن ها به افراد اجازه می دهند تا تکالیف را آغاز و تکمیل کنند و در مواجهه با چالش ها، استقامت به خرج دهند.
با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن شرایط محیطی، کارکردهای اجرایی، ساختارهای با اهمیتی هستند که به انسان ها کمک می کنند موقعیت های غیر منتظره را تشخیص داده و به سرعت نقشه ها و برنامه هایی را طراحی کنند. همچنین به افراد اجازه می دهند در شرایطی که رویدادهای غیر عادی ایجاد شده و با برنامه های روزانه تداخل می کنند، بتوانند استرس های روزانه را مدیریت و رفتارهای نامناسب را بازداری کنند - اندرسون، اندرسون، نورتام، جاکوبس و کاتروپا. - 200121 استوس وبنسون1986 - 2، به نقل از اسمیت و جانیدز19993 - ، کارکردهای اجرایی را در بردارنده:
1. تمرکز توجه برروی اطلاعات مرتبط و بازداری اطلاعات نا مربوط - توجه و بازداری -
2. فرایند برنامه ریزی کارهای اجرایی که نیازمند تغییر توجه و تمرکز بین تکالیف است - مدیریت تکلیف - 4
3. برنامه ریزی توالی انجام تکالیف برای دست یابی به اهداف - برنامه ریزی -
4. به روز رسانی و بررسی محتوای حافظه کاری جهت تعیین گام های بعدی در تکالیف زنجیره ای - بازبینی -
5. باز نمایی رمز ها در حافظه کاری - رمز گردانی - دانسته اند
حافظه فعال - WORKING MEMORY - :
اصطلاح حافظه ی فعال اشاره دارد به سیستمی که مسئول دستکاری و ذخیره سازی موقت اطلاعات است. کارکرد آن به عنوان یک فضای کاری ذهنی است که میتواند به طور انعطاف پذیر برای حمایت از فعالیتهای شناختی روزانه که هم نیاز به پردازش دارد و هم ذخیره سازی، مورد استفاده قرار بگیرد
حافظه فعال یک اصطلاح نو میباشد. دانشمندان حافظه فعال را جایگزین حافظه کوتاه مدت کرده اند چراکه حافظه کوتاه مدت نمیتواند یک حافظه منفعل باشد و دستکاری اطلاعات نیز در آن صورت میگیرد. از اینرو ظرفیت حافظه کوتاه مدت جای خود را به ظرفیت پردازش داده است. حافظه فعال در واقع تلفیقی است از حافظه کوتاه مدت و عنصر توجه برای انجام تکالیف ذهنی خاص. بنابراین حافظه فعال یک سیستم فعال و پویایی است که برای اندوزش و دستکاری موقتی اطلاعات و بمنظور انجام تکالیف شناختی پیچیده نظیر یادگیری، استدلال، ادراک و تفکر کردن بکار میرود. هنگامی که شما اطلاعاتی را مرور ذهنی، بازیابی و یادآوری میکنید
در واقع آن اطلاعات از حافظه بلند مدت به حافظه فعال شما انتقال می یابند. همچنین حافظه فعال بطور فعال در ارتباط با اطلاعاتی است که می خواهند به حافظه بلند مدت منتقل گردند. در مجموع سرحد مشخصی نمی توان میان حافظه ها و افکار تعیین کرد. در هر فرآیندی که نیاز به استدلال دارد - مثل خواندن، نوشتن و محاسبات ذهنی - حافظه فعال درگیر می باشد. مثل تکرار فهرستی از ارقام که برای شما خوانده می گردد و شما می بایست آنها را عکس ترتیب اولیه شان - بطور معکوس - بازگو کنید و یا ترجمه همزمان ویا رانندگی.
اختلال بیش فعالی و کم توجهی
اختلال بیش فعالی و کم توجهی، یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی است که تقریبا 5 درصد کودکان سنین مدرسه را تحت تأثیر قرار می دهد. ویژگی های عمده این اختلال شامل تحرک و فعالیت بیش از حد، تکانشگری و مشکل توجه و تمرکز می باشد. گرچه موارد فوق رفتارهایی است که تمامی کودکان، مواقعی آنها را نشان می دهند، اما کودکان بیش فعال به درجه ای علایم فوق را نشان می دهند که با عملکرد طبیعی آنها در منزل، مدرسه و ارتباط با همسالان و اطرافیان تداخل ایجاد می کند. این کودکان به طور مکرر توسط والدین، معلمین و اطرافیان به دلیل رفتارهای ناپخته و تکانشی خود سرزنش می شوند که منجر به تأثیرات سوء بر اعتماد به نفس آنها می گردد.
