بخشی از مقاله
چکیده
ایران اسلامی به عنوان یک کشور در حال توسعه باید ابتدا ذخیره قدرتمند و پیشرفتهای به نام نیروی انسانی داشته باشد تا بتواند این سیر صعودی را طی کرده، به کشوری پیشرفته مبدّل گردد. این امر ممکن نخواهد شد، مگر در پرتو نظام آموزشی پیشرفته که گام به گام خود را با دانش نوین مجهز کند. استفاده گسترده از این فنآوری و امکان دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی و متنوع باعث به وجود آمدن بسیاری از رفتارهای غیراخلاقی بهویژه در میان نوجوانان شده است.
این مطالعه به دنبال بررسی محاسن و معایب فناوری های نوین درآموزشوپرورش است. در این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی درصدد بررسی و تبیین محاسن و معایب فناوری های نوین درآموزشوپرورش میپردازد. امروزه در هر کشوری، آموزش و پرورش بخاطر نقشی که در عرصه های مختلف علمی ، فرهنگی ، اجتماعی،سیاسی و اقتصادی دارد ،از اهمیت خاصی برخوردار است در نتیجه، فنآوری های نوین نهتنها بهعنوان یک سختافزار بلکه بهعنوان یک نرمافزار عمل کرده و عمق اثرگذاری آن افزون خواهد شد. بنابرین توجه به محاسن فناوری های نوین - تاثیر در برنامه درسی، تحول یادگیری، انگیزه، بهبود روشهای تدریس، کاهش اضطراب، آموزش هی تربیتی و اخلاقی و... - و معایب آن - شکاف طبقاتی،دسترسی آسان به منابع ضد ارزشی،نبود برنامه ی راهبردی در امر توسعه ی فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش،مقاومت معلمان و... - در آموزش و پرورش دانش آموزان موثر می باشد.
مقدمه
هدف اساسی تعلیم و تربیت، پرورش انسان کامل است. منظور از انسان کامل، انسانی است فرهیخته، خلاق، متفکر، آزاد، خودتنظیم، اصولگرا، ارزشی و اجتماعی. از سوی دیگر، تربیت قرن بیست و یکم با تکیه بر فناوری اطلاعات و با شعار یادگیری مادامالعمر، در تلاش برای تحقق انسانی است که در پرسشگری، تفسیر، تجدید نظر، تحلیل و اخذ معنا از اطلاعات برای رسیدن به مقاصد، توانایی دارد. با توجه به این موضوع، نقش و مسئولیتهای معلم در قرن بیست و یکم، با چالشهای اساسی و بنیادی در امر آموزش روبه رو خواهد شد.
دانایی مهمترین ابزار تغییر مناسبات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فرهنگی به حساب می آید. دنیای امروزی ، دنیای پرشتاب گسترش و انتقال ارتباطات و اطلاعات و مهارت ها است. مسائل و چالش های آموزش و پرورش معاصر نسبت به دو دهه ی گذشته، شتاب مضاعفی یافته است . افت کیفیت آموزش و پرورش ، جهانی شدن اهداف تعلیم و تربیت، دغدغه ی حفظ هویت، بالا رفتن هزینه ها ، رقابت گسترده ، توسعه ی شکاف ها و غیره ، از جمله این چالش هاست.
در چنین فضایی ، نظام تصمیم سازی آموزش و پرورش کماکان خود را با مسائل دهه های قبل مواجه می داند و قرار است در کنار انبوهی از مسائل و چالش های گذشته و حال به استقبال مسائل آینده برود و خود را برای مواجه شدن با آن آماده نماید ولی این امر با مکانیزم های جاری تصمیم سازی میسر نمی باشد . تحولات سریع عرصه های مختلف زندگی معاصر ، شعار تشکیل دهکده ی جهانی و نظریه ی جهانی شدن را شکل داده است و قطعاً این وضعیت در آینده ما را با موج وسیعی از مسائل و چالش های جدید مواجه خواهد ساخت. یکی از راه های برخورد منطقی و عقلانی با انقلاب اطلاعات می تواند توجه به مسأله ی آموزش و پرورش باشد که ابتدا باید قدرت مواجه انسان را بالا ببرد و با ایجاد تحول در بینش ، دانش و نگرش انسانها و افزایش مهارت های فردی و اجتماعی، آنان را فعال و اثرگزار برای مواجه با تحولات و تغییرات آماده نماید.
در چنین شرایطی یکی از نیازهای سازمانهای بزرگی همچون آموزش و پرورش ، توسعه ی فناوری اطلاعات در برنامه های آموزش و پرورش است که می تواند تحول کیفی اهداف ، برنامه ها ، روش ها و شیوه ها و در نتیجه اثربخشی آموزش و پرورش را به دنبال داشته باشد .
فناوری اطلاعات به مؤسسات آموزشی کمک می کند تا ساختارهای خود را همگام با تحولات زمان توسعه دهند، مسئولیت های جدیدی را در ارتباط با توسعه ی علم و مردمی کردن آن گسترش آموزش تأکید بر آموزش مداوم ، یادگیری مادام العمر و تعمیم آموزش و ... بپذیرند. برای آشنایی با مسئولیت ها ، فرصت ها ، تهدیدها و چالش هایی که فناوری اطلاعات پیش روی مدیران و برنامه ریزان آموزشی قرار داده است ، نیاز به بهره گیری از تجربه ی دیگران برای تبیین دقیق نقش ها و کارکردهای سازمانی در سطوح ملی و منطقه ای کاملاً محسوس است .
مفهومشناسی فنآوری اطلاعات
فنآوری یعنی کاربرد دانش، ابزارها و مهارتها برای حل مشکلات عملی و گسترش تواناییها یا کاربرد دانش و ابداع وسایل و سیستمهایی برای ارضای نیازهای انسان است و زمینهای عقلانی که در جهت اطمینان از مهار کردن طبیعت فیزیکی به وسیله انسان از طریق کاربرد قوانین لمیِع شناختهشده، طراحی شده است
در واقع فنآوری، قدرت آموزش و یادگیری ندارد؛ بلکه سیستمی نظاممند برای انتقال دانش و یادگیری است که در عصر فعلی کاربرد بسیار دارد. اصطلاح فضای سایبری از ترکیب دو واژه سایبر و فضا تشکیل شده که برای درک آن بهتر است هر یک از واژهها جداگانه بررسی شود. فنآوری اطلاعات نقش مهمی در ارتباط بین اجتماع و آموزش ایفا میکند
تغییرات در جامعه باعث ایجاد نیازهای جدید در افراد میشود و آموزش در زمره این نیازها به شمار میرود و فناوریهای اطلاعات نقش حیاتی و مهمی در این زمینه ایفا میکنند. در صورتی که به سواد رایانهای عموم افراد توجه نشود، فنآوری اطلاعات به هیچوجه توسعه صحیحی نخواهد یافت.
فنآوری اطلاعات سالهاست که در کشورهای پیشرفته بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای توسعه مورد استفاده قرار گرفته است. تغییر و تحولات سریع محیطی در عصر اطلاعات همه سازمانها و نهادهای بشری ازجمله آموزش وپرورش را با چالشهایی از قبیل جهانیشدن، رقابت شدید، تبلیغات سوء و تهاجم فرهنگی روبهرو ساخته است
ویژگی مهمی که پدیده فناوری اطلاعات از آن برخوردار است، این است که باعث میشود ارتباط انسان با انسان و همچنین انسان با محیط سهولت یافته و ارتقا یابد. فناوری اطلاعات به دلیل تحولپذیری و قدرت تأثیر فراوانی که در رشد آموزشی، فرهنگی، اقتصادی، امنیت ملی، جهانی شدن و تعدیل مشکلات اطلاعرسانی سنتی دارد، یکی از پویاترین و بحثانگیزترین رشتههای علم و فناوری محسوب میشود. ولی این فناوری میتواند مورد سوء استفادههای فراوانی هم واقع شود که در جای خود درباره آن سخن به میان آمده است. اینک به بررسی مزایا و چگونگی تأثیرات مثبت این فناوری در آموزش اشاره مینماییم.
فناوری اطلاعات و برنامه ریزی برای آینده
به گفته ی کلاس وریچ ، دنیایی که در آن زندگی می کنیم ، آمیزه ای از فرصت ها و تهدیدهاست . او با توجه به پیچیدگی و حجم ناشناخته های جهانی که در راه است بر اهمیت برنامه ریزی راهبردی تأکید دارد
برای آشنایی با مسئولیت ها ، درک فرصت ها و تهدیدهای آن و چالش هایی که با توجه به شرایط جامعه پیش روی ماست ، بهره گیری از تجربه های دیگران ، گسترش فرهنگ تعامل ، هم اندیشی و ایجاد کانون های تفکرو توسعه و تعمیم خردورزی برای بررسی رهیافت های سایر کشورها و ترسیم راهبردهای بومی ، ضرورتی اجتناب ناپذیر است .
جین هیلی ٍ در کتاب خود تحت عنوان " شکست در ارتباط " می گوید :
فناوری نوین جایگزین مناسبی برای تعامل انسانی دانش آموز و معلم و دانش آموز با دانش آموز در کلاس درس نیستند و تجهیز کلاسهای درس به فناوری اطلاعات به خودی خود نمی تواند نتیجه ی عملکرد دانش آموزان را در مدرسه بهبود بخشد
