بخشی از مقاله

چکیده

شبکه های جمع آوری و انتقال فاضلاب پس از گذشت سالیان متمادی بر اساس عوامل مختلفی از جمله اسیدهای حاصل از گازهای فاضلاب و.... دچار خوردگی و آسیب دیدگی شده که علاوه بر نشت فاضلاب از لوله های مذکور و آلودگی آبهای زیرزمینی ، سبب فروریزش خیابان ها و کوچه ها بخصوص در مناطق پرتردد شهرها می گردد ازطرفی با قدیمی شدن شبکه های فاضلاب در برخی از شهرهای ایران و باتوجه به آنکه کشورهای پیشرفته دنیا در سال های اخیر، تحقیقات زیادی برای ترمیم شبکه های فاضلاب بدون حفر ترانشه انجام داده اند .

در این مقاله به بررسی در خصوص برخی از روشهای متداول برای ترمیم لوله های فاضلاب با اقطار کوچک شامل روش Roll – Down یا آستر غلطکی، روش - Burst liningخرد کردن لوله قدیمی و جایگزینی با لوله جدید - ، روش Subline یا تا کردن لوله و شکل دهی مجدد آن، روش آستر لغزنده - slip lining - که پرکاربردترین روش های ترمیم بدون حفر ترانشه برای لوله های فاضلابی می باشند می پردازیم امید آنکه پژوهشگران ایرانی با آشنائی بیشتر این روش ها و بومی سازی آن ، قدمی برای کاهش آلودگی محیط زیست بردارند.

-1مقدمه

با بزرگ شدن شهرها و افزایش جمعیت آنها از یک سو و گسترش صنایع و کارخانه ها از سوی دیگر مسالهء آلودگی محیط زیست روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند با گسترش زندگی ماشینی و به علت توجه نکردن افراد به منافع همگان هر روز انواع بیشتری از آلودگی ، محیط زیست را در خطر جدی تر قرار می دهدوجود فاضلاب یکی از عوامل آلودگی محیط زیست است بنابراین بایستی آنها را جمع آوری و از شهرها بیرون آورد . نخست آنها را پالایش و تصفیه نمود و سپس به گردش در طبیعت برگردانید . جمع آوری گنداب ها و پساب ها از محیط زیست در شهرها از دیدگاه های ذیل لازم وضروری است:

الف:بهداشت همگانی

ب:نظم محیط زیست

ج: کاربرد دوباره فاضلاب

-1-1شکل و جنس فاضلابروها

شکل و جنس فاضلابروها بسته به نوع و مقدار فاضلاب توسط طراحان مد نظر قرار می گیرند که شکلهای فاضلابروها :مقطع دایره ، مقطع تخم مرغی شکل ، مقطع تخم مرغی پخ،مقطع دایره ای با دو شعاع گوناگون ،مقطع تخم مرغی با دو بزرگی گوناگون و مقطع های گوشه دار تقسیم بندی و جنس لوله فاضلابروها را بسته به قیمت آن و نوع فاضلاب و نیز ارتفاع سطح آب زیرزمینی می توان به لوله های سفالی لعاب دار،لوله های پلی اتیلنی ، لوله های پی -وی -سی ، لوله های پلاستیکی و لوله های بتنی تقسیم نمود

-1-2 علت خوردگی لوله های بتنی

عیب اصلی لوله های بتنی کمی مقاومت آنها در برابر خورندگی شیمیائی فاضلاب ها است . برابر شکل 1 به ویژه در قطرهای کم که احتمال کاهش سرعت و ایجاد تعفن و تولید گازهائی از قبیل H2S زیاد است سیمان بکار رفته در بتن خورده شده و پس از مدتی مقاومت استاتیکی لوله ازبین رفته و سقف آن ریزش می نماید

شکل- 1 نحوه خوردگی دیواره داخلی لوله های بتنی

اکسید شدن اسید سولفوریک و تولید شدن اسید سولفوریک اثر خورندگی را تشدید می کند.کاربرد سیمان ضدسولفات برای ساختن چنین لوله هائی لازم است وبه عمر آنها می افزاید ولی اثر فرسایشی نامبرده را به کلی از میان نمی برد برای پوشش و محافظت لوله های بتنی از خورندگی فاضلاب از مواد پلاستیکی مانند پلی اتیلن و یا اپوکسی برای اندود دیواره ای درونی لوله استفاده می کنند که در این صورت بهای لوله در هر مترطول افزایش می یابد

-1-3 علل توجه به روشهای بهسازی

امروزه بهره برداری و نگهداری بهینه از شبکه های فاضلاب شهری با هدف افزایش عمر مفید سرویس دهی شبکه ، تبدیل به یکی از چالش های صنعت آب و فاضلاب گشته است . خوردگی در اغلب خطوط بتنی قدیمی منجر به افزایش زبری و حتی فرو ریزش شبکه و در پی آن مشکلات ترافیکی ، اجتماعی و زیست محیطی ایجاد شده است .

تعمیر فاضلاب روهای آسیب دیده با روشهای قدیمی و لوله گذاری های مجدد با حفر ترانشه ، کار بسیار مشکل میباشد، لذا روشهای نوین تعمیر ، بهسازی و بازسازی شبکه های فاضلاب مدتها ست که در کشورهای پیشرفته در حال اجرا است و معایب قابل توجه در برخی فاضلاب روهای تازه اجرا شده نیز لزوم آشنایی با شیوه های بهسازی فاضلاب روها را مشخص میکند، لیکن با توجه به تنوع روشها ، انتخاب روش مناسب با حداقل هزینه و سهولت اجرا متناسب با عیوب شبکه حائز اهمیت میباشد

-1-4رویکرد استانداردها در بهسازی

رویکرد مراجع و استانداردهای مختلف در تقسیم بندی روشهای بهسازی فاضلاب روها کم و بیش مشابه میباشند. استاندارد اروپایی EN 13566-1 و دستورالعمل WRC، روشهای بهسازی فاضلاب روها را به سه گروه کلی به شرح ذیل تقسیم بندی میکنند.

تعمیر: اصلاح معایب موضعی در فاضلاب روها نوسازی: انجام عملیات بر روی کل یا قسمتی از فاضلاب رو به گونه ای که عملکرد آن ارتقا یابد.

جایگزینی: بهسازی فاضلاب روها با نصب یک فاضلاب روی جدید به جای آن .

این روشها در ابتدا پرهزینه به نظر میرسند ، ولی با در نظر گرفتن هزینه های اجتماعی انجام پروژه ها با روش حفر ترانشه و لوله گذاری مجدد قابل رقابت هستند

-2 انواع روش های نوین ترمیم شبکه های فاضلاب با اقطار کم

درحال حاضر روش های متنوعی برای ترمیم شبکه های فاضلاب برحسب نوع عارضه بوجود آمده برای شبکه ،میزان اهمیت شبکه برای سرمایه گذاری و ...در کشورهای اروپائی و آمریکایی طراحی و در حال اجرا و تست می باشد و ارگانهایی دولتی در ایران ، در حال تلاش برای انتقال این تکنولوژی ها با کمک پیمانکاران و مشاوران صنعت آب و فاضلاب هستندکه می توان از روشهای : روش Roll - Down ، روش Burst lining ، روش Subline یا تا کردن لوله و شکل دهی مجدد آن و روش آستر لغزنده - slip lining - و ..... نام برد که در این مقاله در خصوص روش های مذکوربحث می گردد.

-2-1 روش Roll - Down

روش مذکور یکی از روش های رایج برای ترمیم و بهسازی شبکه های فاضلاب در کشور های اروپائی می باشد که به روش عمومی - Universal method - نیز معروف می باشددر این روش پس از آماده سازی سطح داخلی لوله قدیمی ، با استفاده از یک پیشرانه هیدرولیکی - Hydraulic pusher - لوله را با فشار از میان چندین زوج غلطک عبور میدهند و باعث کاهش قطر آن میگردد

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید