مقاله عوامل اثرگذار بر پذیرش پیاده سازی مدیریت منابع انسانیالکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط شهرستان همدان

بخشی از مقاله

چکیده

هدف از تحقیق حاضر بررسی عوامل تاثیر گذار بر نگرش پیاده سازي مدیریت منابع انسانی الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط شهرستان همدان می باشد.روش تحقیق به صورت پیمایشی و از طریق توزیع پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل پذیرش فناوري - 1989 - TAM بین 180 نفر از مدیران عامل و مدیران منابع انسانی شرکت هاي کوچک و متوسط صنعتی شهرستان همدان می باشد.جهت روایی پرسشنامه از نظرات اساتید مدیریت و فناوري اطلاعات و جهت بررسی پایایی از ضریب آلفاي کرونباخ استفاده گردیده که مقدار آن برابر 0.88 بدست آمد.

همچنین به جهت تحلیل آماري یافته ها از نرم افزار Spss و آزمون آماري رگرسیون خطی ساده استفاده شده است.یافته هاي تحقیق نشان داد عوامل درك سهولت استفاده ، درك سودمندي ، اهداف روشن ، اعتماد ، رضایت کاربر ، قصد و اراده و آمادگی سازمانی بر پذیرش منابع انسانی الکترونیکی تاثیر گذار بوده ولیکن عوامل پشتیبانی و نفوذ اجتماعی بر پذیرش این فناوري تاثیر چندانی ندارند. بنابراین می توان نتیجه گرفت پیش از پیاده سازي منابع انسانی الکترونیکی توجه به عوامل اثرگذار فوق الذکر می تواند ریسک عدم استفاده از این فناوري را در شرکت هاي کوچک و متوسط همدان کاهش دهد.

-1 مقدمه

مدیریت منابع انسانی عبارت است از مدیریت و اداره ي راهبردي با ارزش ترین دارایی هاي سازمان، یعنی کارکنانی که در سازمان به فعالیت می پردازند و به سازمان در دست یابی به اهداف کمک می کنند. [1] از سریی دیگر، در دهه هاي اخیر، گسترش سریع فناوري اطلاعات موجب تقویت ، پیاده سازي و ا جراي مدیریت منابع انسانی الکترونیک - - e-HRM* شده است.

Strohmier در سال 2007، e-HRM را به شکل زیر تعریف نمود:

کاربرد فناوري اطلاعات براي ایجاد شبکه و پشتیبانی از حداقل دو نفر و یا مجموعه اي از عوامل در فضایی اشتراکی جهت انجام فعالیت هاي مدیریت منابع انسانی. او به این نکته توجه داشته است که در e-HRM ، تکنولوژي هم به عنوان یک واسط و وسیله اتصال بین عوامل مجزا نقش بازي می کند و هم ابزاري براي اجراي وظایف خاصHRM است. متخصصان معتقدند-e HRMپتانسیل کاهش هزینه هاي مدیریتی، افزایش بهره وري، تسریع در زمان پاسخ گویی، بهبود فرآیند تصمیم گیري و توسعه خدمات مشتري را داراست و به همین دلیل به HRM کمک می کند تا بیشتر استراتژیک شده، منعطف تر گشته و از نظر هزینه مقرون به صرفه تر شده باشد

با وجود مزایاي بسیاري که براي مدیریت منابع انسانی الکترونیکی ذکر گردیده است اما پیاده سازي این سیستم ها نیز همچون سایر سیستم هاي مرتبط با فناوري اطلاعات با چالش هایی روبروست که از جمله مهمترین این چالش ها می توان به مخالفت در نگرش مدیران عالی و مدیران منابع انسانی و حتی کارکنان نسبت به پیاده سازي این پروژه اشاره نمود.

دیویس - 1989 - با ارائه مدلی که به مدل پذیرش فناوري - TAM - معروف است عنوان می نماید که جهت پیاده سازي پروژه هاي فناوري اطلاعات در هرسازمان باید بر نگرش آنان تاثیر گذاشت و در این بین عواملی چون درك سهولت استفاده و درك سودمندي به همراه سایر متغیرهاي بیرونی که شامل 7 عامل تصویر روشن و شفاف از اهداف e-HRM ، اعتماد به e-HRM ، رضایت کاربر از e-HRM ، قصد و اراده استفاده از e-HRM ، پشتیبانی کاربران ، نفوذ اجتماعی e-HRM و آمادگی سازمانی پیاده سازي e-HRM می باشد بر این نگرش اثر گذار است

بنابراین از آنجا که اکثر شرکت هاي کوچک و متوسط همدان در آینده اي نزدیک به جهت تسهیل و تسریع در انجام امور منابع انسانی خود و رسیدن به بهره وري بیشتر ناچار به استفاده از سیستم هاي منابع انسانی الکترونیک می باشند و تا نگرش آنان نسبت به تغییر و استفاده از این فناوري اصلاح نشود اقدام به پیاده سازي این سیستم نمی نمایند بایستی عوامل اثر گذار بر نگرش آنان شناسایی و مورد بررسی قرار گیرد. لذا تحقیق حاضر با استفاده از مدل دیویس و عوامل فوق الذکر به دنبال بررسی عوامل موثر بر نگرش مدیران عالی و منابع انسانی صنایع کوچک و متوسط شهرستان همدان و در نتیجه پذیرش اجراي مدیریت منابع انسانی الکترونیکی در این شرکت ها می باشد.

-2 فرضیات تحقیق

باتوجه به دو عامل ذکر شده در مدل TAM و همچنین عوامل ذکر شده در تحقیق یوسف و رامایا[4] فرضیه هاي تحقیق به شرح زیر می باشد :

-1درك سهولت استفاده بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-2درك سودمندي استفاده بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-3 اهداف روشن و شفاف بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-4اعتماد به e-HRM بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-5رضایت کاربر بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-6قصد و اراده استفاده بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-7پشتیبانی کاربران بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد .

-8نفوذ اجتماعی e-HRM بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-9آمادگی سازمانی بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.

-3 روش تحقیق

تحقیق حاضر یک تحقیق پیمایشی از نوع تحقیقات علت و معلولی می باشد و جهت انجام تحقیق از یک پرسشنامه 25 سوالی محقق ساخته استفاده گردیده است.جهت تعیین روائی ، پرسشنامه در اختیار تنی چند از اساتید مدیریت و فناوري اطلاعات قرار گرفته و پس از اعمال نظرات آنان تعداد 30 پرسشنامه به صورت آزمایشی جهت تعیین پایایی در بین بخشی از نمونه آماري توزیع گردید.

پس از تحلیل پرسشنامه هاي اولیه به وسیله نرم افزار آماري Spss ضریب آلفاي کرونباخ برابر 0.88 بدست آمد که نشان از پایایی مناسب پرسشنامه داشت. جهت توزیع پرسشنامه در بین جامعه آماري با استفاده از جدول مورگان – کرجسی حجم نمونه تعداد 180 بدست آمد که با مراجعه به شرکت هاي کوچک و متوسط صنعتی شهرستان همدان پرسشنامه به صورت دستی بین مدیران عالی و مدیران منابع انسانی این شرکت ها توزیع گردید .در خاتمه پس از جمع اوري پرسشنامه ها، تحلیل داده ها با استفاده از آزمون رگرسیون خطی ساده صورت گرفت.

-4 تجزیه و تحلیل داده ها

جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spss و از آنجا که هدف تحقیق بررسی تاثیر یک متغیر مستقل - هرکدام از عوامل ذکر شده در فرضیات به صورت جداگانه - بر یک متغیر وابسته - پذیرش - بود از آزمون آماري رگرسیون خطی استفاده شد.

بر اساس آزمون رگرسیون خطی فرض صفر و یک آماري بر مبناي ضریب استاندارد شده - β - و عدم تاثیر و یا تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته تعیین می گردد. به عنوان مثال :
فرض صفر : - H0 -
درك سهولت استفاده بر پذیرش e-HRM اثر نمی گذارد. فرض یک : - H1 -

درك سهولت استفاده بر پذیرش e-HRM اثر می گذارد.
سایر فرضیات تحقیق نیز به صورت مشابه فرضیه فوق تعیین می گردند.

بر اساس تحلیل آماري صورت گرفته بر متغیرهاي تحقیق از آنجا که سطح معنی داري - P-Value - در متغیرهاي درك سهولت استفاده ، درك سودمندي ، اهداف روشن ، اعتماد ، رضایت کاربر ، قصد و اراده و آمادگی سازمانی از مقدار 0.05 خطاي نوع اول - α - کمتر بود در نتیجه فرض صفر آماري مبنی بر عدم اثر گذاري این متغیرها بر پذیرش e-HRM باطل و با %95 احتمال می توان پذیرفت این عوامل بر پذیرش پیاده سازي e-HRM تا ثیر گذار است. همچنین عوامل پشتیبانی کاربران و نفوذ اجتماعی از آنجا که سطح معنی داري بیشتر از 0.05 خطاي نوع اول می باشد بر پذیرش e-HRM تاثیر گذار نمی باشند. - جدول 1 تحلیل آماري متغیرهاي تحقیق را نشان می دهد -

-5 بحث در یافته ها

بر اساس تحلیل یافته هاي تحقیق 7 عامل بر پذیرش e-HRM در بین مدیران عالی و مدیران منابع انسانی تاثیر گذار است که درذیل به شرح هرکدام از این عوامل بحث خواهد شد :

عامل درك سهولت استفاده که بر سادگی و آسانی استفاده از e-HRM در بین کارکنان یک مجموعه تاکید دارد بر پذیرش این سیستم تاثیر گذار می باشد.این عامل موجب می شود کارکنان رغبت بیشتري به استفاده پیدا کنند و ترس ناشی از تغییر سیستم سنتی به سیستم جدید مبتنی بر فناوري کاهش یابد. درك سهولت استفاده به درجه اي اطلاق میشود که یک نظام خاص به حداقل تلاش براي کاربرد نیاز دارد. [5] حداقل تلاش در فهم ، یادگیري ، بکارگیري و انتقال این فناوري

در حقیقت بدین معنی که چقدر کارکنان این سیستم را یک جایگزین بهتر براي سیستم هاي قبلی می دانند. [6]در شرکت هاي کوچک و متوسط معمولا از آن جهت که یک فرد ملزم به انجام چندین کار همزمان در شرکت می باشد و پیچیدگی و سختی استفاده از e-HRM مانع از توجه و دقت او در انجام سایر وظائف محوله می گردد چنانچه سادگی و سهولت استفاده نادیده گرفته شود تمایل کارکنان به استفاده از سیستم هاي سنتی بیشتر خواهدبود.

از طرفی درك سودمندي استفاده نیز تاثیر مهمی بر پذیرش e-HRM دارد. تمایل افراد به استفاده یا عدم استفاده از یک نظام، به دیدگاه آنها دربارة تأثیر نظام بر اجراي بهتر وظایف حرفهاي آنان بستگی دارد.البته می توان گفت تاثیر این عامل در صورتی اهمیت می یابد که پیش از آن عامل سهولت استفاده نیز محقق شده باشد.[5]به عنوان مثال سیستمی که کاربران ، آن را در نهایت درجه سودمندي می دانند اما به دلیل پیچیدگی زیاد قادر به استفاده از آن نیستند در نهایت رها خواهد شد. متخصصان منابع انسانی همواره به دنبال این هستند که چگونه یک سیستم e-HRM بخش هاي مختلف یک سازمان به خصوص واحد منابع انسانی را در زمینه کاهش هزینه ها ، مدیریت زمان و اجراي وظائف ارتقاء می دهد . بنابراین شرکت هاي کوچک و متوسط که با تعداد پرسنل کم به دنبال حداکثر سودآوري می باشند تا سودمندي یک سیستم را به خوبی درك ننمایند اقدام به پذیرش آن سیستم نمی نمایند.

از جمله عوامل تاثیر گذار دیگر بر پذیرش e-HRM می توان به عامل اهداف روشن و شفاف اشاره نمود. اینکه کارکنان به خوبی از اهداف پیاده سازي آگاهی داشته باشند منجر به استفاده ناخودآگاه آنان از این سیستم خواهد شد. [4]کارکنان صنایع کوچک و متوسط اغلب به دلیل عدم وجود واحدهاي برنامه ریز ي استراتژیک و گستردگی سطحوح عملیاتی درك روشنی از اهداف سازمانی ندارند که این عامل می تواند به پذیرش فناوري هاي جدید از جمله e-HRM لطمه وارد نماید.

عامل اعتماد به e-HRM نیز از عوامل تاثیر گذار بر پذیرش این سیستم می باشد. امنیت و حفظ حریم خصوصی افراد توسط یک فناوري یک عامل مهم و تاثیر گذار بر قصد استفاده افراد از این فناوري است.

وقتی افراد آگاهی داشته باشند داده هایی که با صرف زمان و سختی بسیار درون یک سیستم ذخیره نموده اند مورد سرقت و جابجایی قرار نمی گیرد با امنیت خاطر بیشتري از این سیستم استفاده خواهند نمود.حفظ داده هاي کابران در تمام سازمان ها از جمله در شرکت هاي کوچک و متوسط از اهمیت خاصی برخوردار است.چرا که در صورت ازبین رفتن آن شرکت بلافاصله شرایط فعلی خود را در بازار رقابتی از دست خواهد داد.

عامل رضایت کاربر از سیستم نیز بر پذیرش e-HRM تاثیر گذار است

.در حقیقت رضایت کاربر به ارزیابی ذهنی او از استفاده از شکل هاي مختلف فناوري اطلاعات و احساس خوشایند یا ناخوشایند او از این امر اشاره دارد.[8] در شرکت هاي کوچک و متوسط معمولا یک فرد به تنهایی عهده دار یک سیستم می باشد و مابقی از خدمات آن بهره می گیرند.بنابراین چنانچه آن یک فرد نیز تجربه لذتبخشی از فناوري اطلاعات نداشته باشد در مقابل پیاده سازي آن مقاومت نموده و بی شک فناوري شکست خواهد خورد.

از دیگر عوامل تاثیر گذار بر پذیرش فناوري می توان به عامل قصد و اراده استفاده اشاره نمود.این عامل به قصد کاربر نهایی مبنی بر انجام کار خود به وسیله فناوري هاي جدید و دور شدن از شیوه سنتی کار اشاره دارد. [9] در حقیقت این قصد و اراده مربوط به پیش از تصمیم به اجراي e-HRM است.به طور کلی شرکت هاي کوچک و متوسط به دلیل پرسنل کم بایستی توجه ویژه اي به نظر ، عقیده و قصد و اراده کارکنان خود به انجام یک کار را داشته باشند.چرا که بدون اراده آنان امکان پذیرش سیستم در سازمان وجود ندارد.

همچنین بر اساس یافته هاي تحقیق آمادگی سازمانی نیز یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار بر پذیرش e-HRM می باشد . این آمادگی می تواند شامل بخش هاي زیادي چون آمادگی نیروي انسانی ، آمادگی زیر ساخت هاي مدیریتی و فناوري اطلاعات و ... باشد. به بیان دیگر می توان گفت آمادگی سازمان درجه اي است که افراد معتقدند سازمان به جهت زیر سخت هاي فنی و سازمانی قادر به پشتیبانی این سیستم می باشد.[10] شرکت هاي کوچک و متوسط اغلب به جهت زیر ساخت فناوري اطلاعات قوي نبوده و همین امر می تواند مانعی ذهنی در بین کارکنان در پذیرش سیستم به وجود آورد.

نتیجه گیري

تحقیق حاضر به منظور بررسی عوامل اثر گذار بر پیاده سازي مدیریت منابع انسانی الکترونیکی - e-HRM - در شرکت هاي کوچک و متوسط صنعتی شهرستان همدان صورت گرفت.یافته هاي تحقیق نشان داد تعداد 7 عامل درك سهولت استفاده ، درك سودمندي ، اهداف روشن ، اعتماد ، رضایت کاربر ، قصد و اراده و آمادگی سازمانی بر پیاده سازي e-HRM در شرکت هاي کوچک و متوسط همدان اثر گذار است.